Şanlıurfa’da 12 bin yıllık geçmişe sahip Göbeklitepe’nin bulunduğu Örencik Mahallesi yakınlarındaki bir tarlada, sabah stlerine 3 kenarı bulunan 3 metre uzunluğunda 45 santim genişliğinde metal blok bulundu.
Yere dikilen metal bloğu gören mahalleli, durumu jandarmaya bildirdi. İhbar üzerine bölgeye gelen jandarma takımları etrafta tedbir alırken, Kültür ve Turizm Vilayet Müdürlüğü grupları de blokta inceleme yaptı.
GÖBEKLİTEPE’DEKİ MONOLİTİN ÜZERİNDE NE YAZIYOR?
Metal blokun üzerinde Göktürk alfabesiyle “Ayı görmek istiyorsan gökyüzüne bak” yazıldığı belirlendi.
Güvenlik güçleri, daha evvel ABD ve Romanya’da bulunan monolitlere benzerliği ile dikkat çeken metal bloğun kimler tarafından ne emelle toprağa dikildiğinin belirlenmesine yönelik çalışma başlatıldı.
MONOLİT NE DEMEK?
Monolit, yekpare taş yahut kayadan meydana gelen, görünüşte dağ gibisi bir jeolojik yahut teknolojik, büyük boyutlu bir kitledir. Sıklıkla çok sert ve katı metamorfik kayadan olan bu kitleleri, ekseriyetle erozyon açığa çıkarmıştır.
İsim Latince monolithus sözcüğünden gelir ki bu da Yunanca (monolithos) sözcüğünden gelmektedir. İngilizce ve Türkçeye ise Fransızca ‘monolithe’ sözcüğünden geçmiştir.
JEOLOJİK MONOLİTLER
Bugün yeryüzündeki en büyük üç monolit şunlardır:
* Mount Augustus (Augustus Dağı), Avustralya
* La Peña de Bernal, Meksika
* Stone Mountain (Taş Dağı),Atlanta, Georgia, ABD
Başka monolitlerden kimileri şöyle:
Kuzey Amerika
* Bottleneck Peak and Moon, Utah, ABD
* Devils Tower National Monument, Wyoming, ABD
* El Capitan, Kaliforniya, ABD
* Enchanted Rock, Teksas, ABD
* Haystack Rock, Britanya Kolumbiyası, Kanada
Avrupa
* Frau Holle Stone, Almanya
* Humber Stone, İngiltere
* King Arthur’s Stone, İngiltere
* Logan Stone, İngiltere
* Odin Stone, Orkney, Birleşik Krallık (1814 yılında yok edilmiştir)
* Cebelitarık Kayası (Rock of Gibraltar)
Afrika
* Ben Amera, Moritanya
* Brandberg Mountain, Namibya
Asya
* Savandurga, Hindistan
Avustralya
* Mount Coolum, Queensland
* Mount Wudinna, Güney Avustralya
Güney Amerika
* Paine Kuleleri, Şili
Antarktika
* Scullin monoliti
Uluru
Yıllar boyunca Uluru/Ayers Kayası’nın dünyanın en büyük monoliti olduğu yazılmış ve söylenmiştir. Aslında bu iki açıdan da yanlıştır. Çünkü Uluru bir monolit değildir ve bir monolit olsa bile Mount Augustus ondan yaklaşık 2,5 kat daha büyüktür.
YAPAY MONOLİTLER
Monolit, Expo.02 İsviçre
Yekpare taştan meydana gelen abidelere tarihte sıklıkla rastlanır. Bunlar başka özelliklerine nazaran farklı isimlerle anılır. Bunun dışında insan eliyle, farklı emeller için yapılmış monolitler bulunur. Kimi insan eliyle yapılmış monolitler ve tipler:
* Theoderik Mozolesi, Ravenna
* Aztek takvimi ‘Güneş Taşı’
* Run taşları
* Steller
* Dikilitaşlar
* Ogham Taşı (Ogham Stone),İrlanda
* Adem ve Havva Taşları (Adam and Konuta Stones), İngiltere
* Merlin Taşı (Merlin Stone), İngiltere
Karar
