AK Parti ve MHP’de, ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine uyum’ gerekçesiyle seçim ve siyasi partiler kanununda değişiklik hedefiyle hazırlık yapılırken, MHP Seçim ve Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız özel olarak yeni partilerin kuruluş sürecindeki kriterleri zorlaştıracak bir teklif için çalışma başlattı.

Gazete Duvar’dan Nergis Demirkaya’nın haberine nazaran yeni kurulan birçok partiyi ‘pazarlık partisi’ olarak nitelendiren Yıldız, bunun demokrasiyi dejenere ettiğini belirterek, parti kurma kriterlerinin tekrar ele alınması gerektiğini söyledi.

CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Gelecek Partisi ile Demokrasi ve Atılım Partisi’ne (DEVA) muhtemel bir erken seçimde TBMM’de küme kurabilmeleri için vekil dayanağı verebileceği açıklamasından sonra transfer yasağının da yer alacağı kapsamlı bir değişiklik yapılması gündeme geldi. Birinci olarak Cumhur İttifakı bileşenleri AK Parti ve MHP bünyesinde başka ayrı Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunu ve Meclis İçtüzüğü’nde değişiklik öngören çalışma için komiteler kuruldu.

AK PARTİ ve MHP FARKLI BAŞKA HAZIRLIK YAPIYOR

Haziran ayı içinde kurulan kurulların çalışmalarına devam ettiği biliniyor. Edinilen bilgiye nazaran komiteler birinci etapta hem dünyadaki örnekleri hem de Türkiye’de geçmişte uygulanmış “Liste Adabı Çoğunluk Sistemi”, “Milli Bakiye”, “Barajlı ve Barajsız D’Hondt Sistemi” üzere çeşitli sistemleri incelemeye aldı. Yapılan çalışmaların şimdi inceleme kademesinde bulunduğu, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile uyumlu bir seçim sistemi oluşturulması için yeni modellerin ve baraj uygulamalarının da içinde olduğu birçok seçeneğin masada olduğu tabir ediliyor. İki partinin yürüttüğü farklı çalışmaların daha sonra birleştirilmesi ve öteki siyasi partilerle de görüşülerek bir teklife dönüşebileceği kaydediliyor. Çalışmaların teklife dönüşeceği tarih için 1 Ekim’de başlayacak yeni yasama yılı işaret edilirken, ekim ayına yetişmesinin güç olacağı belirtiliyor.

“ÇOKLU BARO YASASI ÖRNEK ALINABİLİR”

Bu ortada Siyasi Partiler ve Seçim Kanunu ile ilgili komite çalışmaları devam ederken, MHP Seçim ve Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız, siyasi partilerin kuruluş sürecindeki kriterleri yine ele alan özel bir çalışma da yaptığını söyledi.

Türkiye’de yeni siyasi parti kurmanın çok kolay olduğunu vurgulayan Yıldız’a nazaran 30 şahısla bir siyasi parti kurmak gerçek değil. Mevcuttaki birçok örnek incelendiğinde şurası birçok siyasi partinin örgütlenmesinin olmadığını, çok sayıda partinin seçim süreçlerinde harekete geçen ‘pazarlık partileri’ olduğunu söyleyen Yıldız, bunun demokrasiyi dejenere ettiği, yozlaştırdığı görüşünde. Bunun önüne geçmek için yeni parti kurma kurallarının ele alınması gerektiğini belirten Yıldız, bu hususta alınacak önlemleri içerecek bir çalışma yürüttüğünü anlattı. Çoklu baro yasasında yeni baro kurmak için 5 bin avukatın bulunduğu vilayetlerde 2 bin şahısla baro kurulması düzenlemesini hatırlatan Yıldız, siyasi parti kurmak için de mevcut dayanağı gösterecek birtakım kriterler geliştirilebileceğini söyledi.

2020 YILINDA 13 YENİ PARTİ KURULDU

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kayıtlarına nazaran Türkiye’de toplam 92 siyasi parti faaliyet gösteriyor. Yalnızca 2020 yılının 8 ayında ortalarında eski bakan Ali Babacan’ın kurduğu DEVA ve eski CHP Milletvekili Öztürk Yılmaz’ın kurduğu Yenilik Partisi’nin de bulunduğu 13 yeni siyasi parti kuruldu.

30 ŞAHISLA PARTİ KURULABİLİYOR

Anayasa ve kanunlara nazaran Türkiye’de siyasi parti kurmak için müsaade almak gerekmiyor. Partiye üye olma yeterliğine sahip 30 Türk vatandaşının siyasi partinin ismi, genel merkez adresi, kurucuların nüfus kayıt, ikametgah, tahsil ve isimli sicil dokümanları ile parti tüzüğü ve programını İçişleri Bakanlığı’na vermesi kâfi oluyor. Bilgi ve dokümanların sunulmasının akabinde İçişleri Bakanlığı’nca bir “alındı” evrakı verildiğinde parti kuruluşu gerçekleşiyor. Alınan dokümanlar daha sonra Cumhuriyet Başsavcılığı ile Anayasa Mahkemesi’ne gönderiliyor ve bir sorun tespit edildiğinde evvel partiler uyarılıyor, düzeltme olmazsa Anayasa Mahkemesi’nde kapatma davası açılıyor.

SEÇİME GİRME YETERLİLİĞİ OLAN PARTİ SAYISI 20’Yİ GEÇMİYOR

Fakat kurulan her siyasi parti seçime giremiyor. Bir siyasi partinin seçime katılabilmesi için, “İllerin en az yarısında (41 il) seçim gününden en az 6 ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olması yahut TBMM’de kümesinin (en az 20 milletvekili) bulunması” gerekiyor. Faaliyette görünen 92 siyasi parti içinde bu yeterliliği sağlayan parti sayısı ise 15-20’yi geçmiyor. 2020 yılı tespitine nazaran seçime girme yeterliliğine sahip siyasi parti sayısı yalnızca 15. Gelecek ve DEVA Partisi de bu yeterliliği sağlamak için teşkilatlanma çalışmalarını sürdürüyor. Meclis’te ise 5 siyasi parti kümesi, 8 de siyasi parti temsilcisi bulunuyor.

Karar