İstanbul 14’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nin Anayasa Mahkemesi’nin verdiği hak ihlali kararını tanımayarak, milletvekilliği düşürülen CHP’li Enis Berberoğlu hakkında verdiği kararda direnmesi İstanbul 15’inci Ağır Ceza Mahkemesi’ne taşındı. Berberoğlu’nun avukatı 14’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nin AYM’nın kararını tanımamasına itiraz ederek, yine yargılama istedi.
İstanbul 14’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nin Anayasa Mahkemesi’nin oybirliği ile verdiği kararı tanımayıp, milletvekilliği düşürülen CHP’li Enis Berberoğlu’na verdiği 5 yıl 10 ay mahpus cezasında direnmesine itiraz edildi. Berberoğlu’nun avukatı 14’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği kararı bir üst mahkeme olan 15’inci Ağır Ceza Mahkemesi’ne taşıdı.
Berberoğlu’nun avukatı Yiğit Acar, Berberoğlu’nun tekrar yargılanması için verdiği dilekçede, şu tabirleri kullandı:
“Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararı mucibince yine yargılamaya başladığına dair karar alınmasını ve bu kararla birlikte bir temel hak yahut özgürlüğü ihlal ettiği Anayasa Mahkemesi’nce tespit edilen evvelki İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2016/205 Temel 2017/97 Karar sayılı kararı ile 13/10/2020 tarihili ek kararının kaldırılmasını, 6216 sayılı Kanun’un 50. unsurunun (2) numaralı fıkrasına nazaran ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması kararına uygun olarak, yine yargılamaya hükmolunmasına, Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin 20/09/2018 tarih ve 2018/2088 temel, 2018/2728 karar sayılı onama kararına bağlı sonuçların geri alınması hedefiyle yine yargılama kararına bağlı olarak müvekkilimiz hakkındaki yargılamanın CMK m 223/3-8 uyarınca belge hakkında acil biçimde durma kararına hükmolunmasına karar verilmesini hürmetlerimizle arz ve talep ederiz.”
NE OLMUŞTU?
14 Haziran 2017’de Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanan “MİT TIR’ları” haberiyle ilgili olarak Enis Berberoğlu hakkında “Siyasi ve askeri casusluk gayesiyle devletin güvenliği yahut iç yahut dış siyasal faydaları bakımından saklı kalması gereken bilgileri açıklama” suçlamasıyla açılan davada İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi 25 yıl mahpus cezası verdi.
Bunun üzerine Berberoğlu 14 Haziran 2017’de tutuklandı. Bu karar, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi tarafından 9 Ekim 2017’de bozuldu.
Bozma kararında İstinaf Mahkemesi “Sırrın daha evvel ifşa edildiğinin kabulü halinde bâtın kalması gereken bilgileri casusluk amacıyla açıklama kabahatinin ögelerinin oluşmayacağını” belirtti.
İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi ise İstinaf Mahkemesinin bozma kararını metot ve yasaya alışılmamış bularak belgeyi iade etti.
Belgeyi tekrar ele alan İstinaf Mahkemesi, bu defa Enis Berberoğlu’na “casusluk” kabahatinden değil, “devletin güvenliği, iç yahut dış siyasal faydaları bakımından niteliği prestijiyle saklı kalması gereken bilgileri açıklamak” kabahatinden 13 Şubat 2018’de 5 yıl 10 ay mahpus cezası verdi ve tutukluluğunun devamına hükmetti.
Bu kararı İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısı temyiz etti. Savcılık, Berberoğlu’nun “casusluk” cürmünden cezalandırılması talepli temyiz dilekçesini Yargıtay’a gönderdi.
Dilekçede, Berberoğlu’nun, “devletin güvenliği yahut iç yahut dış siyasal faydaları bakımından niteliği prestijiyle saklı kalması gereken bilgileri siyasal yahut askeri casusluk amacıyla açıklama” kabahatinden cezalandırılması talep edildi.
Berberoğlu, 24 Haziran Milletvekilliği Seçiminde yine CHP İstanbul Milletvekili seçilince, yargılamanın durdurulması talebiyle Yargıtay’a müracaat yaptı. Müracaat 20 Temmuz’da reddedildi. Lakin Yargıtay 20 Eylül 2018’de Haziran seçiminde yine CHP İstanbul Milletvekili seçilen ve hala tutuklu bulunan Enis Berberoğlu hakkında verilen cezanın infazının, yasama dokunulmazlığı gerekçesiyle durması istemini kabul etti ve Berberoğlu’nun tahliye edilmesine hükmetti. Yargıtay kararı üzerine tahliye edilen Enis Berberoğlu hakkındaki katılaşmış ceza, TBMM Genel Şurası’nda 4 Haziran 2020’de okunarak milletvekilliği düşürüldü. Sonraki gün gözaltına alındı ve yine tutuklanarak cezaevine gönderildi. Tıpkı gün koronavirüs önlemleri kapsamında müsaadeli olarak cezaevinden çıkartıldı.
AYM, 25’inci, 26’ıncı ve 27’nci devir CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu’nun seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının oy birliğiyle ihlal edildiğine karar verdi.
İstanbul 14’üncü Ağır Ceza Mahkemesi AYM’nın yerindelik kontrolüne girdiğini ileri sürerek, kendi kararında direnmişti.
DEVLETTE SİSTEM KRİZİ
İstanbul 14. Ağır Ceza, AYM’nin Berberoğlu’yla ilgili ‘yeniden yargılansın’ kararını reddetti. Hem kurumlar hem yargıdaki problemli gidişatın ulaştığı noktayı yansıtan gelişme, Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ndeki en önemli kriz oldu. Lakin Yüksek Mahkeme üyesi Engin Yıldırım’ın paylaşımı ve ‘ışık polemiğiyle’ asıl gündem ikinci plana düştü. ‘Darbe iması’ reaksiyonları üzerine Yıldırım “Hukuk dışı rastgele bir imada bululnmadım, özür diliyorum” dedi.
‘SUNİ GÜNDEM YERİNE HUKUKSUZLUĞA BAKILMALI’
Yıldırım’ın kelamlarına reaksiyon yağdı. Adalet Bakanı Gül “Vesayet hasreti içinde olanlar hukuk ismine konuşma ehliyetini yitirir” dedi. CHP’li Özel “Siyasi çağrışımlar yaratabilecek spekülatif işler hâkimin işi değil” reaksiyonunu gösterdi. DEVA Partili Yeneroğlu da “Herkesi ciddiyete davet ediyoruz. Hukuk güvenliğini tehdit eden ışık oyunları değil, AYM kararlarının tanınmaması. Yapay gündem gayretlerini bir kenara bırakıp hukuksuzluklara odaklanabiliriz” sözünü kullandı.
AYM’DEN PAYLAŞIM AÇIKLAMASI
MAHKEMENİN GÖRÜŞÜNÜ YANSITMAZ
Engin Yıldırım’ın reaksiyon çeken paylaşımının akabinde AYM’den 15 Temmuz’lu açıklama geldi. Açıklamada şu tabirler kullanıldı: Rastgele bir üyenin şahsi toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımlar kurumsal görüşü yansıtmaz. Anayasa Mahkemesi 15 Temmuz gecesinde tabir ettiği üzere anayasal tertibe karşı her türlü demokrasi dışı teşebbüsü reddetmekte ve demokratik hukuk devletinin yanında durmaktadır.
IŞIKLI POLEMİK
Devletin iki ‘erkinin’ örneği görülmeyen polemiğe husus eden süreç, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin AYM’nin CHP’li Enis Berberoğlu’yla ilgili tekrar yargılama talebini yok saymasıyla başladı. Lokal mahkeme kararının akabinde AYM üyesi Engin Yıldırım “Işıklar yanıyor” notuyla Yüksek Mahkeme binasının fotoğrafını paylaştı. İçişleri Bakanlığı’ndan ‘Işıklarımız hiç sönmüyor’ karşılığı geldi. Darbe algısı biçiminde bedellendirilen paylaşıma reaksiyonlar sonrası Yıldırım evvel “Hukukun ışığını kastettim” açıklaması yaptı akabinde Twitter hesabını genel erişime kapattı.
DEVLETTE SİSTEM KRİZİ
Soylu’nun reaksiyonu ve Bahçeli’nin davetiyle gündeme gelen Anayasa Mahkemesi, bu defa ‘yanan ışık’ tartışmasıyla gündemde. Berberoğlu hakkında “Hak ihlaline uğradı” diyerek belgeyi 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderen AYM’nin kararını mahallî mahkeme tanımadı. Anayasa’ya ters duruma reaksiyon gösteren AYM üyesi Engin Yıldırım “Işıklar yanıyor” notuyla Yüksek Mahkeme’nin fotoğrafını paylaştı. İçişleri, emsal kareyle karşılık verdi. AYM “Paylaşım mahkemenin görüşünü yansıtmaz” derken, Yıldırım’dan özür açıklaması geldi.
Anayasa Mahkemesi, MİT tırları davasında 5 yıl 10 ay mahpus cezası verilen ve milletvekilliği düşürülen Enis Berberoğlu’nun, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının oy birliğiyle ihlal edildiğine hükmetmişti. Yüksek Mahkeme, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için tekrar yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğinin İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermişti. Mahkeme, Berberoğlu’nun tekrar yargılanmasına yer olmadığına hükmetti. Kararda, Anayasa Mahkemesi’nin yerindelik kontrolü yapamayacağı ve yetkisini aştığı ileri sürüldü. Mahallî mahkemenin AYM kararına uymamasına reaksiyon gösteren AYM üyesi Engin Yıldırım “Işıklar yanıyor” notuyla Yüksek Mahkeme’nin fotoğrafını paylaştı. İçişleri Bakanlığı’ndan “Işıklarımız hiç sönmüyor” karşılığı geldi.
AYM HARİKULÂDE TOPLANDI
“Anayasa Mahkemesi’nin rastgele bir üyesinin şahsi toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımlar Anayasa Mahkemesi’nin kurumsal görüşünü yansıtmaz. Anayasa Mahkemesi 15 Temmuz 2016 gecesi yaptığı basın açıklamasında tabir ettiği üzere anayasal sisteme karşı her türlü demokrasi dışı teşebbüsü reddetmekte ve demokratik hukuk devletinin yanında durmaktadır” açıklaması yapan AYM, Genel Heyeti fevkalâde toplantıya çağırdı. 3.5 saatlik toplantıdan Berberoğlu’na ait karar çıkmadı. “Demokrasi dışı oluşum ima etmem kelam konusu değil” diyen Yıldırım ise paylaşımını sildi ve hesabını müdafaaya aldı. Yıldırım “Kullandığım ibare amacı aşan bir formda yorumlandı ve bundan büyük bir keder duymaktayım. Gayem, AYM’nin bir hukuk ışığı olduğuna vurgu yapmaktı. Demokrasi dışı tüm oluşum, araç ve teşebbüsleri ima etmem asla kelam konusu değil” dedi. Daha sonra yazılı açıklama Yıldırım “Işıklar yanıyor derken hukukun ışığını kastettim, diğer ışıkları değil” diyerek “Kasıtlı olarak demokrasi ve hukuk dışı hiçbir imada bulunmayacağım şahsımı tanıyan herkesçe malumdur. Lakin insani bir yanılgıyla yanlış yorumlanmaya müsait biçimde paylaştığım ileti hasebiyle kamuoyundan özür diliyorum” sözlerini kullandı.
Öte yandan bir lokal mahkemenin AYM kararını tanımaması birinci sefer yaşanmıyor. AYM, 2018’de tutuklu gazeteciler Mehmet Altan ve Şahin Alpay’ın tahliyelerine karar vermişti. Yüksek mahkeme hak ihlali olduğuna hükmetmişti. Bir gün sonra İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, tutukluluk halinin devamına karar vermişti. Lokal mahkeme AYM’nin ‘yetki gaspı’ yaptığını ileri sürmüştü.
YARGI VE YÜRÜTMEDEN KARŞILIKLI ‘IŞIK’ PAYLAŞIMLARI
Anayasa Mahkemesi Üyesi Engin Yıldırım, AYM kararına karşın Istanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin CHP Istanbul Milletvekili Enis Berberoğlu’nun tekrar yargılanmasına yer olmadığına karar vermesinin akabinde yüksek mahkemenin fotoğrafını “Işıklar yanıyor” notuyla Twitter’da paylaştı. Içişleri Bakanlığı’ndan “Işıklarımız hiç sönmüyor” cevabı geldi. Içişleri Bakan Yardımcıları Ismail Çataklı, Mehmet Ersoy ve Sayın Ince, darbe iması olduğu sav edilen paylaşım nedeniyle Yıldırım’ı istifaya davet etti.
ASIL TEHDİT IŞIK DEĞİL, AYM’NİN TANINMAMASI
TBMM Lideri Mustafa Şentop: Bu ülkede darbeci karanlık başları aydınlatacak ışığın anahtarı tektir ve o da milletimizin iradesidir. Gereken her durumda o irade sağduyu ile ışıkları açar ve lüzumsuzsa da kapar.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül: Işıkları millet açar, millet kapatır. Yargı mensupları, kararları ile konuşur. Bu paylaşım yüksek mahkeme üyesine yakışmaz.
AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: Demokrasimizi kimse tehdit edemez. Cunta ağzıyla konuşanların anayasal sistemimizi gaye almasına müsaade etmeyeceğiz.
CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal: TBMM Başkanlığı’nın ışıkları sönük. Meclis Lideri, haksızlığın giderilmesi, millet iradesinin tecellisi, Berberoğlu’nun vekilliğinin iadesi için kılını kıpırdatmıyor.
YETERLİ Parti İstanbul Milletvekili Yavuz Ağıralioğlu: Yargı mensupları tweet atamazlar. Devlet kurumları, tweet atarak kendi prestijine suikast etmez.
DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu: Herkesi ciddiyete davet ediyoruz. Hukuk güvenliğini tehdit eden ışık oyunları değil, AYM kararlarının tanınmamasıdır. Çocukça davranışları ve yapay gündem oluşturma uğraşlarını bir kenara bırakıp gün ışığı ile ülkemizi karanlığa boğmaya çalışan hukuksuzluklara odaklanabiliriz.
Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün: Kuvvetler ayrılığını ortadan kaldır. Anayasayı kanunları yok say. AYM‘yi tanımıyorum de. Sonra da kapatılmakla tehdit edilen kurumun çalıştığını gösteren bir tweet’ten özgürlükçü kararlara imza atan Engin Yıldırım Hoca’ya darbecilik imasında bulun. Pes doğrusu.
MHP Küme Başkanvekili Erkan Akçay: Bu tweet hiçbir mazereti ve tevili mümkün olmayan, darbeyi çağrıştıran ve ima eden vahim bir açıklamadır. Derhal istifa etmelidir.
‘ADALET CELLADINI MAHKEME MAHKEME GEZDIRIYORSUNUZ’
AYM’nin Berberoğlu kararına karşın tekrar yargılamayı reddeden İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararı Meclis’te tartışma yarattı. CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, Mahkeme Lideri Akın Gürlek’in daha evvel aldığı kararları sıraladı, sert reaksiyon gösterdi. Özel “O adalet celladı bakın ne işler yaptı. Kaftancıoğlu davası onda, sanatçı Atilla Taş ve gazeteci Murat Aksoy’un tahliye edilmelerinden çabucak sonra yeni bir soruşturma açıp onların özgürlüğüne mani olup tekrar tutuklama işi onda, Demirtaş’ın yargılandığı davadan tahliye edildiği anda diğer bir davadan tutuklama kararını vermek onda, Sözcü gazetesi yöneticileri kararı onda. Meğer bunları hepsi biri 35’te, biri 36’ta, biri 14’te, biri 15’teydi, bu beyefendiyi, özel celladı, giyotini mahkeme mahkeme gezdiriyorsunuz, bu kararları alabilsin diye” tabirlerini kullandı.
BİSİKLETTEN, FETÖ İMASINA ‘ÖNCE OKU’DAN DİVAN-I ALİ’YE
BİR AYLIK POLEMİK
14 EYLÜL
Şehirlararası şov ve yürüyüş yasağının kaldırılması, kamuda güvenlik soruşturmasının iptal edilmesiyle başlayan bir aylık polemikte farklı bir evreye girildi. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu reaksiyon gösterdiği bu kararlar için “Polis muhafazası almana gerek yok. Bisikletinle işe git gel bakalım. Özgürüz ya. Ben varım sen var mısın, Sayın Anayasa Mahkemesi Lideri?” dedi. 14 Eylül’deki bu çıkışa bir gün sonra AYM üyesi Engin Yıldırım’dan fotoğraflı cevap geldi. Toplumsal medya hesabından bisikletli fotoğrafını paylaşan Yıldırım, Anayasa’nın 138. unsurunu hatırlatarak “Hâkimler, misyonlarında bağımsızdırlar. Hiçbir organ, makam, merci yahut kişi mahkemelere ve yargıçlara buyruk ve talimat veremez. Yasama ve yürütme organları ile yönetim, mahkeme kararlarına uymak zorunda” tabirlerini kullandı.
23 EYLÜL
AYM Lideri Zühtü Arslan ise 23 Eylül’de Soylu’ya karşılık verdi. İsim vermeyen Arslan “Eleştirinin eleştirilenler bakımından tesirli ve yararlı olabilmesi büyük ölçüde kullanılan üsluba bağlıdır. Rastgele bir metni eleştirmek için öncelikle onu okuyup anlamak gerekir” dedi. Polemiği sürdüren Soylu, bir gün sonra Arslan’ın Polis Akademisi Lideri olduğu periyoda işaret etti. Güvenlik soruşturmasının gerekliliğini savunarak “Anayasa Mahkemesi Liderimizin aldığı komiser yardımcılarının yüzde 41’ini ben FETÖ’den ihraç ettim. Demek ki devlete adam alınırken dikkat edilmesi lazım. Ben bilerek aldığını söylemiyorum” diye konuştu.
30 EYLÜL
MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli “Anayasa Mahkemesi yeni hükümet sisteminin tabiatına uygun halde yeni baştan yapılandırılmalıdır” dedi. Bahçeli, Meclis’e davet yaparak “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle çelişmeyecek demokratik, faal, adil, tartışmaların odağı olmaktan çıkarılmış bir ‘Yüce Mahkeme’, tabir yerindeyse bir ‘Divan-ı Ali’ kurulması Türkiye’nin gücüne güç katacak” açıklaması yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1 Ekim’de Bahçeli’nin daveti için ‘’Parlamento yeni bir adım atarsa seve seve ben de varım” dedi.
Karar
