Milletlerarası Libya Konferansı, Fransa, almanya ve İtalya’nın eş başkanlığıyla Paris’te düzenlendi. Konferansa, Libya Başbakanı Dibeybe, Libya Başkanlık Kurulu Lideri Muhammed el-Menfi, ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) önderi Nikos Anastasiadis, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, kimi Afrika ülkeleri, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Katar’ın bulunduğu 30 ülke ile 6 memleketler arası kuruluştan üst seviye yetkililer katıldı. Türkiye’yi konferansta Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal temsil etti.
Konferansın akabinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel, İtalya Başbakanı Mario Draghi, Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ve Libya Başkanlık Kurulu Lideri Muhammed el-Menfi ortak basın toplantısı düzenledi.
Libya’daki durumun halk, bölge, Afrika kıtası ve Akdeniz için bir dram olduğunu tabir eden Macron, son yıllarda Libya’ya ait değerli çalışmaların yapıldığını aktardı.
Macron, konferansta Libya’da 24 Aralık’ta yapılması planlanan seçimlerin ele alındığını belirtti.
Milletlerarası toplumun bu seçim takvimine dayanak verdiğini ve seçimlerin düzgün halde düzenlenmesi gerektiğini tabir eden Macron, Arap Ligi, Avrupa Birliği (AB), Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletlerin (BM) bu mevzuya dayanak vermeye hazır olduklarını ilettiklerini söyledi.
Macron, Ekim 2020’de alınan ateşkes kararının uygulanmasının değerli olduğunu kaydetti.
Konferanstaki kararlardan birinin de , Libya’da bulunan paralı askerlerin geri çekilmesine ait planın oluşması olduğunu söyleyen Macron, hali hazırda 300 paralı askerin Libya’dan geri çekildiğini belirtti.
‘LİBYA’DA GEÇİŞ SÜRECİ TAMAMLANMALI’
Konuşmasında, paralı askerlerin geri çekilmesi planının uygulanması gerektiğine dikkat çeken Macron, Türkiye ve Rusya’nın “Libya’nın ve tüm bölgenin istikrarını ve güvenliğini tehdit eden” paralı askerlerini “gecikmeden” Libya’dan geri çekmesi gerektiğini söyledi.
Macron, “Hafter kampında hizmet veren 300 paralı askerin dün geri çekileceğinin duyurulmasıyla birinci adım atılmış oldu. Ama bu yalnızca başlangıç. Türkiye ve Rusya, varlığı ülkenin ve tüm bölgenin istikrarını ve güvenliğini tehdit eden paralı askerlerini ve askeri güçlerini de gecikmeden geri çekmelidir” sözlerini kullandı.
MERKEL: RUSYA İKNA OLDU TÜRK TARAFININ ÇEKİNCELERİ VAR
Almanya Başbakanı Merkel ise Libyalıların kendi geleceklerine kendilerinin karar vereceğine değinerek, “24 Aralık’taki seçimler çok değerli. Seçimlerin yazgısıdır, seçim sonucunda herkes kazanamaz. Kıymetli olan burada seçim sonuçlarının kabul edilmesidir” tabirlerini kullandı.
Yaklaşık 3 milyon kişinin seçimler için kaydolmasının değerli olduğunu vurgulayan Merkel, seçimler için gerekli şartların güvenlik ve istikrar olduğunu anlattı.
Merkel, Almanya olarak Libya’daki ateşkes gözlemcilerini eğitmeye hazır olduklarını duyurdu.
Ülkedeki farklı kümelerin adım adım uzlaşmaya gerçek ilerlemesini temenni eden Merkel, bunun uzun bir süreç olacağının farkında olduklarına işaret etti.
Libya’da neler olduğunun kendileri için kıymetsiz olmadığının altını çizen Merkel, lakin ülkenin geleceğine Libyalıların karar vermesinin değerli olduğunu lisana getirdi.
Merkel, Türkiye ve Rusya ile ilgili bir soruya şöyle karşılık verdi:
“Aşamalı bir süreçten kelam ediyoruz. Berlin sürecinden bu yana ilerleme var. Türk tarafında birtakım çekinceler var. Rusya karşılıklı olarak yapılabileceğini kabul etti. Müzakereler iyi yolda ilerliyor. Birinci paralı askerlerin geri çekilmeye başlaması hoş bir şey. (Libya’ya) Komşu ülkelerin paralı askerlerin geri çekilmesini üstlenmesi hoş bir şey. Bu örnek teşkil edecek. Daha çok yapılması gereken şeyler var ancak bu bir başlangıç. Libya’nın görüşünü ortaya koyan 5+5 Komitesinin bir plan belirlemesi kıymetli. (Libya konusunda) Birinci konferanstan bu yana birçok sene geçti ve yavaş ilerleme kaydedilse de iyi yoldayız. Bu beni umutlandırıyor.”
Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe de seçimlere ait yaptıkları değerlendirmeyi “İlk olarak, yasama organlarının, uzlaşıya dayalı formda seçim yasası düzenlenmesini sona erdirmesini, ikinci olarak, seçimlerin eş vakitli yapılmasının mecburiliği ve başkanlık ve parlamento seçimlerinin tüm Libya halkına yönelik açık ve net bir çerçevede yapılması gerektiğini lisana getirdik. Üçüncü olarak, seçimlerin müdahaleye maruz kalmadan yapılması için siyasi olarak desteklenmesi ve milletlerarası gözleme tabi olmasını, dördüncü olarak da bu seçimlerin sonucunun kabul edilmesi için gerçek garantiler konulması ve bu sonuçları engelleyen ve reddedenlere karşı yaptırım uygulanmasını vurguladık” formunda anlattı.
“Hep birlikte istikrar ve barışın arttırılması için çalışacağız.” diyen Dibeybe, ateşkes mutabakatı kapsamında BM öncülüğünde faaliyet gösteren 5+5 Ortak Askeri Komitesine her türlü gayretleri için dayanaklarını vurguladıklarını kaydetti.
‘HALKIN SEÇTİĞİ YENİ İDAREYE DEVREDECEĞİM’
Dibeybe, burada kendisine yöneltilen, “Görevinizi, 24 Aralık seçimlerinden çıkacak yeni idareye devredecek misiniz?” sorusuna, “Eğer seçimler şeffaf ve tüm taraflar ortasında uzlaşıya dayalı biçimde tamamlanırsa, idaresi Libya halkının seçtiği yeni hükümete teslim edeceğim.” karşılığını verdi.
‘3 MİLYON SEÇMEN ÇOKTAN KAYIT YAPTIRMIŞ DURUMDA’
İtalya Başbakanı Draghi, Libya’nın istikrara kavuşması için dört temel öge olduğunu belirterek, bunlardan birincisinin 24 Aralık’ta yapılması planlanan seçimler olduğunu söz etti.
Yıllarca süren çatışmanın akabinde Libyalıların, özgür, şeffaf ve muteber seçimlerde kendini tabir edebilmesi gerektiğine işaret eden Draghi, “3 milyon seçmen çoktan kayıt yaptırmış durumda. Seçim sonuçlarının kabul edilmesi gerekir. Ayrıyeten Libya’nın acil bir seçim maddesine muhtaçlığı var. Umarım bu yasa, gelecek haftalarda değil, gelecek günlerde daima birlikte çalışarak herkesin mutabakatıyla çıkar. Zira 24 Aralık’ta oy kullanmak aciliyettir.” sözlerini kullandı.
Draghi, ikinci ögenin ise ülkedeki ateşkesin sürmesi olduğunu, bu ateşkes sayesinde 1,5 yıldır ülkede savaş olmadığını kaydetti. Draghi, seçimlerden evvel kimi yabancı paralı askerlerin çekilmesinin taraflar ortasında itimadın oluşmasına da katkı yapacağını söyledi.
Başbakan Draghi, üçüncü ögenin iktisat olduğuna dikkati çekerek, Libya halkının ekonomik faaliyetlerini finanse edilebilmesi için, tek bir ulusal bütçe olması ve merkez bankasından başlamak üzere ekonomik kurumların tekrar birleşmesi gerektiğini aktardı.
Dördüncü öge olarak ise insan haklarına işaret eden Draghi, bununla daima birlikte yüzleşilmesi gerektiğini belirtti.
Draghi, İtalya’nın Libya’yı desteklemeye hazır olduğunu da söyledi.
İtalya Başbakanı, Libya üzerinden İtalya ve Avrupa’ya yönelik sistemsiz göçe de değinerek, “Bizim ülkemize yönelik göçmen gelişleri sürdürülemez hale geldi. AB, buna bir tahlil bulmalı. Libya Başbakanı Dibeybe ile görüştük. Onun da dediği üzere Libya da bir geçiş ülkesi. Göçmenler, ekseriyetle Libya’dan değil, komşu ülkelerden geliyor.” dedi.
Karar
