Ana Sayfa Siyaset 18 Mart 2022 255 Görüntüleme

Kurallar yerine kişisel ilişkiler

Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin yabancı yatırımcılara söyledikleri, iktidarın idare usulü ve genelde siyasi kültürümüz açısından son derece kıymetli bir datadır. Sayın Nebati’nin Türkiye’de yatırım yapmaları için itimat vermek istediği yabancı yatırımcılara söyledikleri şöyle:

“Bir sorun yaşadığınızda bize çabucak ulaşırsınız. En sevmediğim mevzu da şu; yatırımcılara zorluk çıkaran mevzuat ya da bürokrasidir. Daima bir arada hengame edelim, bürokrasiyi alaşağı ederiz, gerimizde cumhurbaşkanımız var rahat olun, mevzuatı da değiştiririz. Cumhurbaşkanlığı sisteminde süratli adımlar atıyoruz…”

Sayın Bakan Türkiye’deki kuralları, kurumları, izlenen iktisat siyasetinin rasyonellerini anlatarak yatırımcıya inanç ve kâr perspektifi vermek yerine, “Türk misafirperverliğinden”, en yetkili yerlere “hemen ulaşma” kolaylığından, hatta yatırımcı isterse “mevzuatı değiştirmek”deri bahsediyor, tek yetkilinin Cumhurbaşkanı olduğunu da “arkamızda cumhurbaşkanımız var, rahat olun” diyerek söz ediyor.

KAYIRMA KÜLTÜRÜ

Bu tabirlerin kültür sosyolojisindeki karşılığı “kurallar ve kurumlar” yerine “şahsi ilişkilerin” ön palanda olduğu bir idare anlayışıdır.

Günlük hayatımızda da devletle bir işimiz olduğunda “bir adamını bulmak” veya “bizden bir yetkili” ya da “dayı, akraba, hemşeri” aramak yoluyla yani “özel ilişkiler”le işimizi yapmak biçiminde ortaya çıkan bir kültür…

Düşünelim: Sayın Nebati’nin dürüstçe tanımadığı bağlantılar nizamında, “bizden” olanlar mı “yukarıya” daha kolay ulaşır yoksa teknik kalitesi, liyakati yüksek olanlar mı?

Nebati’nin kendisinin de mesela MÜSİAD’a ve TÜSİAD’a davranışı farklıdır, MÜSİAD hakkında övgüleriyle ortaya koymuştu bunu.

28 Şubat’ta ise durum tersineydi.

Görüyorsunuz, kurallar ve kurumlar yerine bizde “ilişkiler”in önemini…

Diyelim, yerli veyahut yabancı A firması üste “kolayca ulaştı”, işini çözdü… Bunu duyan “bizden” bir firma tekrar üste ulaşarak o işi bozup kendisi alamaz mı?..

Hele de Kamu İhale Kanunu 190 sefer değiştirilmiş ve “istisnalar” esas haline getirilerek oluşan ‘istediğine ihale verme düzeni’nde kurallar, çok sefer “ilişkiler”in kılıfı olarak kalmaya mahkumdur.

ATAERKİL İLGİLER

Akrabalık, hemşerilik ve aşiret münasebetlerinden tutun da ideolojik ve siyasi “bizden” kayırmasına kadar bir destek-nimet mekanizması…

Bu kültüre ataerkil (patriarkal) deniliyor. Siyasi idare kelam konusu olduğunda tarihteki durumlar için “patrimonyal”, günümüzde devam eden davranış kalıpları için “neo patrimonyal” deniliyor.

Patron-mülk karması bir bağlar ve nimetler hiyerarşisi.

Halbuki çağdaş hukuk kuralların üstünlüğü ve kurallar karşısında eşitliği gerektirir… Çağdaş iktisat ise kurallı piyasa iktisadı ve rasyonalite gerektirir.

Prof. Yekta Saraç’ın editörlüğünde yeni yayınlanan “Sosyal Bilimler Ansiklopedisi”inde (TÜBİTAK) “patrimonyalizm” hususuna baktım. Gül Kurtoğlu Eşkişar yazmış, kısa bir husus. Bilhassa patrimonyalizmin çağımızda “iyi yönetişimi destekleyen kurumlaşmaya ve hukuk devletinin oluşumuna olumsuz etkilerine” belirtmesi değerlidir. (Cilt 3, s. 263-267)

Hukuk devletin gelişmini engellediği üzere, yolsuzluklara, nepotizme geniş bir yol açıyor.

Hakikaten, yetkililere “kolay ulayanlar” mı, yoksa kanunla belirlenmiş objektif ölçülere nazaran liyakati olanlar mı?..

HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ?

Bu türlü bir yapı, yatırımcı için itimat veremez. Zira bir yatırımcı için, öbür yatırımcıların güvendiği “mevzuat”, bir gecede kararnameyle değiştirilebilir…

Yabancı bir firmanın Türkiye’de iş yapmak için “kişisel ilişkiler”in bu kadar tesirli olduğunu Bakan ağzından işitmesi maalesef tamamen itimat sarsılması yaratır.

Bilakis Türkiye’de tarafsız uygulanacağından emin olunan ve üniversal normlara uygun kanunlara ve konseylerin bağımsızlığına itimat duyulması lazım.

Bir de uygulanan iktisat siyasetlerinin “benim tercihim” diye değil, yeniden üniversal iş ve iktisat kurallarına nazaran oluştuğuna inanması lazım.

Lakin maalesef hem cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde Cumhurbaşkanına “denetimsiz ve dengesiz” yetkiler verilmesi, kurumların “bizden” haline getirilmesi, ihale kanununun keyfiliğe uygun hale getirilmesi, Sayıştay kontrollerinin kısıtlanması yatırımcıdaki kuşkuyu tamamen artırıyor…

Ve yatırım gelmiyor işte.

Onun içindir ki on yıldır “hukuk etmektir” diye yazıyorum. Partimonyal tesirlerden, kayırma ve ayırımcılıktan arınmış çağdaş hukuk devleti… “İlişkiler” yerine “kurallı” piyasa ekonomisi…

Karar

hack forum hacker sitesi hack forum gaziantep escort gaziantep escort beylikdüzü escort bitcoin casino siteleri
hack forum forum bahis onwin fethiye escort deneme bonusu veren siteler casino siteleri deneme bonusu veren siteler meritking izmit escort Ataşehir escort ankara escort bostancı escort kadıköy escort slot siteleri Casibom Casibom Casibom Casibom CasiBom deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler hack forum hack forum hacker forum