Kulüpler Birliği Vakfı, Türkiye Futbol Federasyonu’na 4 unsurluk bir talep listesi göndermişti. Taleplerin yapılmaması halinde de maçlara çıkmama dahil tüm seçeneklerin değerlendirileceği vurgulamıştı. TFF, son açıklamasıyla bu mektuba yanıt verdi.
TFF’nin açıklaması şöyle:
“Süper Lig Kulüpler Birliği Vakfı tarafından Türkiye Futbol Federasyonu’na içeriği toplumsal medya hesabından da kamuoyuna duyurulan 08.07.2021 tarihli bir mektup gönderilmiştir.
Federasyonumuzun Üstün Lig Kulüpler Birliği Vakfı’na cevaben gönderdiği 14.07.2021 tarihli mektubu şu haldedir:
“08.07.2021 tarih ve 2021/87 sayılı yazınız tarafımıza ulaşmıştır. Yazınızda; TFF ile yayıncı kuruluş ortasındaki kontratın daima tadil edilerek kulüplerin her sene finansal ziyan görmesi, Merkez Hakem Şurası, Disiplin Konseyi ve Tahkim Heyetlerinin atama ve işleyişleri, yabancı oyuncu sayısındaki kulüplerin taleplerinin göz gerisi edilmesi ve Kulüp Lisans Talimatı kriterlerinin ülke gerçekleri dışında kalması durumlarının Türk futbolunun sürdürülebilir olmasını artık imkânsız kıldığı belirtilerek Kulüpler Birliği’nin uygunluğu olmadan alınacak kararların kabul edilmeyeceğini, yayın ihale sürecinin tarafınızca yapılması ve yönetilmesi gerektiği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Kamu Denetçiliği Kurumu tavsiye kararları uyarınca Türk futbol yargı sisteminin bağımsız ve Genel Şura tarafından seçilerek oluşturulması, MHK’da liyakatin temel olması ve alınan kararların şeffaf olması, yabancı oyuncu sayısı konusunda alınan karardan acilen geri dönülmesi, Kulüp Lisans Talimatı kriterlerinin pandemi şartları ve kulüplerin gerçekleri doğrultusunda tekrar oluşturulması, daha evvel tarafınızca iletilen ama karşılık alınamayan yahut olumsuz yanıt alınan tüm taleplerinizin yine kıymetlendirilmesi talep edilmiştir.”
Türkiye Futbol Federasyonu ile yayıncı kuruluş ortasındaki bağlar hakkında:
Yürürlükte bulunan Yayın Hakları Kontratı 21 Kasım 2016 tarihinde 5 dönemlik imzalanmıştır. Yürürlükte bulunan Yayın Hakkı Mukavelesine ilişkin Şartname, Kulüpler Birliği Vakfı temsilcilerinin de yer aldığı Yayın İhalesi Komitesinde görüşülmüş ve oluşturulan kurulun görüşleri doğrultusunda ihale şartnamesi hazırlanmış ve ihale sonucunda Yayın Hakkı Mukavelesi, Krea İçerik Hizmetleri ve Yapım A.Ş. ile imzalanmıştır. Mukavele devrinin birinci iki dönemi boyunca mukavele kaidelerine nazaran tüm tahsilatlar yapılarak Kulüplerimize dağıtılmıştır.
Mukavelenin üçüncü döneminin başlangıcında döviz ve enflasyon koşulları gereği Kulüpler Birliği’ne bilgi verilerek ve yetkililerinin görüşleri de alınarak, kontrat bedelinde indirim yapılmıştır. Yapılan indirimler sizlerin ve kamuoyunun bilgisi dahilindedir.
Ardından, 2019-2020 futbol döneminin ikinci yarısında tüm dünyayı ve ülkemizi tesiri altına alan Covid-19 salgını nedeniyle futbol karşılaşmalarının durmak zorunda kaldığı devirde başta ilgili devirdeki Kulüpler Birliği Vakfı Lideri, Vakfınızın temsilcileri ve kulüp temsilcileriyle yaşanan süreç hakkında toplantılar yapılmıştır. Bu toplantılar; TFF ile Yayıncı Kuruluş, TFF, Yayıncı Kuruluş ve Kulüpler Birliği, Kulüpler Birliği ve Yayıncı Kuruluş iştirakiyle birçok kere gerçekleştirilmiştir. Nihayetinde 12.06.2020 tarihinde karşılaşmalar oynanmaya başlamış ve devrin Kulüpler Birliği Vakfı Liderinin bilgisi dahilinde 2019-2020 dönemine ait Covid-19 salgınının yarattığı olumsuz tesirler göz önünde bulundurularak mukavele bedelinde indirim yapılmasına ait Yayıncı Kuruluşla mutabakata varılmıştır.
2020-2021 döneminde ise Covid-19 salgının devam etmesi nedeniyle Yayıncı Kuruluş tarafından mukavele bedelinde indirim yapılması talep edilmiş, tekrar bu konular hakkında periyodun Kulüpler Birliği Vakfı Lideri ve kulüplerimizin bilgisi dahilinde görüşmeler gerçekleştirilmiş ve nihayetinde 17.11.2020 tarihinde T.C. Gençlik ve Spor Bakanı Sayın Mehmet Muharrem Kasapoğlu tarafından Kamuoyuna duyurularak, 2020-2021 dönemi bedeline ait yayıncı ile ek mukavele imzalanmıştır.
Bununla birlikte Yayıncı Kuruluş, 2020-2021 dönemi yayın fiyatı üzerinde mutabakatın sağlandığı 17.11.2020 tarihinden sonra ticari işletmelerin kapatılması ve kulüpler tarafından yayıncı kuruluş aleyhine yapılan protestolar nedeniyle, bu döneme ait mukavele bedelinde yine indirim talep etmiştir. Yayıncı Kuruluşun bu talebi, TFF tarafından kabul edilmemiş ise de 2020-2021 dönemi son taksiti kontratta belirtilen müddet içerisinde ödenmemiş, daha sonra 150.000.000 TL’lik, kısmi bir ödemede bulunulmuştur. Halihazırda Yayıncı Kuruluş tarafından 2020-2021 dönemi son taksitine ait TFF’ye 142.000.000 TL meblağında ödeme yapılması beklenmektedir. Kelam konusu hususa ait gerekli yasal bildirimler müddeti içerisinde yapılmış ve süreç takip edilmektedir.
Birebir biçimde Yayın Hakları Mukavelesinin son periyoduna ait, siz Kulüpler Birliği’nin bilgisi dahilinde görüşmeler ve toplantılar devam etmekte olup, 2021-2022 futbol dönemi birinci taksitine ait yasal bildirimlerin yapıldığını belirtiriz.
Üstte belirtilen sebeplerle, “Türkiye Futbol Federasyonu ile yayıncı kuruluş ortasındaki ciddiyetten uzak ilişki” nedeniyle kulüplerin finansal ziyana uğratıldığı formundaki ithamlar asla kabul edilemez. TFF, kulüplerimizin ve Türk futbolunun menfaat ve haklarını korumak için çalışmalarını kararlılıkla sürdürecektir.
Merkez Hakem Şurası, Disiplin Konseyi ve Tahkim Kurulu’nun atama ve işleyişleri hakkında:
Merkez Hakem Konseyi, Disiplin Konseyleri ve Tahkim Şurası 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Vazifeleri Hakkında Kanun ve TFF Statüsü’nde belirlenen yordam ve yetkiye dayanarak görevlendirilmektedir. TFF Statüsü uyarınca bahse mevzu konseyler vazifelerinde bağımsızdır. TFF idaresinin, Merkez Hakem Heyeti, Disiplin Konseyi yahut Tahkim Heyeti üyelerini misyondan alma ve yenisini atama yetkisi bulunmamaktadır. Üyeler istifa etmedikçe yahut çekilmiş sayılmadıkça yerlerine yenisi atanamaz.
Yazınızda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Kamu Denetçiliği Kurumu kararına atıfla “Türk Futbol yargı sisteminin bağımsız ve Genel Heyet tarafından seçilerek oluşturulması” istikametindeki talebinize ait, öncelikle hatırlatmak isteriz ki, özel hukuk kararlarına tabi, özerk ve genel yönetime bağlı olmayan TFF, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kontrol kapsamında değildir.
Bahse bahis AİHM kararında TFF hukuk şuralarının Genel Şura tarafından seçilmemesi bir ihlal olarak görülmemiştir. Aksine, 28 Ocak 2020 tarihli Ali İstek ve Diğerleri-Türkiye kararında, TFF Genel Konseyi delegelerinin büyük çoğunluğunun kulüp delegelerinden oluşuyor olduğu belirtilerek, kulüplerin faal olduğu Genel Kurul’un seçmiş olduğu İdare Kurulu’nun Tahkim Kurulu’nu atıyor olması eleştirilmiştir. Bununla birlikte kararda; Tahkim Kurulu’nun İdare Konseyi tarafından atanması metodunun tek başına tarafsızlık prensibini zedelemeyeceği, üyelerin misyonlarını yerine getirirken bir baskıya maruz bırakılmaması, hiçbir talimat almaması ve vazifelerini tam bir bağımsızlıkla yerine getirmesi kuralları sağlandığı takdirde, bir mahkemenin üyelerinin atanması biçiminin tek başına o yargı organının bağımsızlığına ve tarafsızlığına ziyan vermeyeceği tespit edilmiştir.
Bir başka sözle, Tahkim Heyeti ve öbür yargı şuralarının İdare Konseyi tarafından atanması yahut Genel Heyet tarafından seçilmemesi AİHM tarafından ihlal olarak görülmemektedir.
Bununla birlikte, AİHM kararında somut olarak belirtilen şura üyelerinin misyon mühletleri, bağımsızlık beyanı, misyona başlamadan evvel yemin etmeleri üzere eksikliklerin ortadan kaldırılması için, 2020 yılı Genel Kurulu’nda statü değişikliği unsuru gündeme alınmıştır. Ancak 2020 Genel Kurulu’nda statü değişikliği için gerekli olan delege tam sayısının taban üçte ikisinin iştirakinin bulunmaması sebebiyle ilgili gündem hususu görüşülememiştir. TFF Hukuk Konseylerinin yapısına ait Statü değişikliği önerisi, 28.07.2021 tarihinde yapılacak TFF Olağan Genel Şurası Gündemine tekrar alınmıştır. Taslak Statü değişikliği, 12.07.2021 tarihinde tüm Genel Konsey delegelerine gündem ve ekleriyle birlikte gönderilmiş olup, ayrıyeten yazımızın ekinde yer almaktadır.
Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı kriterleri hakkında:
UEFA ve ilgili Şurası CFCB ile yapılan görüşmelerde, Kulüplerimizin mali yapılarının sürdürülemez hale gelmesi nedeniyle yeni bir kontrol modeli muhtaçlığı doğduğu tarafımıza iletilmiştir.
Bu kapsamda Grup Harcama Limitleri hayata geçirilmiştir. 2019 Haziran ayında yürürlüğe giren Ekip Harcama Limitlerini ihtiva eden Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı; Kulüpler Birliği, Bankalar Birliği ve UEFA’ya danışılarak Kulüp temsilcilerinin iştirakiyle ortaklaşa hazırlanmıştır. Bu durum devrin Kulüpler Birliği Lideri ve kimi Kulüp Liderlerinin basın açıklamalarıyla da sabittir.
Bilhassa UEFA, tüm Avrupa kulüplerinin alışılmış olduğu Finansal Fair Play kurallarına Türk kulüplerinin de ahenk sağlayabilmesi açısından talimat değişikliği konusunda kıymetli rol oynamıştır. İlaveten hatırlatmak isteriz ki, Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatında yapılan değişikliğin ana sebeplerinde birisi de, Kulüplerimizin Bankalar Birliği ile imzaladığı yine yapılandırma sözleşmeleridir. Her ne kadar TFF, bu mukavelelerde taraf değilse de Kulüp Lisans Talimatında yapılan bu değişiklikler, Kulüplerin Bankalar Birliği ile yaptığı kontratlar ile de uyumludur.
Talimatın yürürlüğe girmesini takip eden süreçte, Kulüpler Birliği ile yapılan görüşmeler sonrasında, gerek 2020-2021 dönemi gerekse 2021-2022 dönemi öncesinde talimatta değişiklikler yapılmıştır. 2021-2022 dönemi için yaşanan pandemi sebebi ile kulüplerimizin yaşadığı gelir kayıpları ve yabancı para cinsinden olan yükümlülüklerindeki artışlar göz önüne alındığı üzere bilançoları güçlü, borçları az olan kulüplerimiz için ekip harcama limiti artış oranları arttırılmıştır.
Ayrıyeten tekrar pandemi şartları göz önüne alınarak Ekip Harcama Limitlerinde birinci yıl % 30, ikinci yıl %15 olan, bu dönem kaldırılmak üzere planlanan kabul edilebilir sapma oranı, 2020-2021 döneminin da üzerine çıkartılarak %25 olarak kabul edilmiştir. 2021-2022 Döneminde yabancı oyuncu fiyatları evvelki yılın ortalama kurları ile (1 Euro = 8.96 TL) ile sabitlenmiştir. İlaveten bu dönem yapılan değişiklik ile ekip harcama limitleri arttırma oranları esnetilerek, net borçları net gelirlerinin yarısından az olan kulüplerin gelir artışlarının (UEFA gelirleri, sermaye artışları ve talimatta belirtilen başka tüm gelir artışları için) 1/3‘ünü değil %100’ünü ekip harcama limitlerini arttırmak için kullanılması sağlanmıştır. Net borçları net gelirlerinin yarısından fazla lakin iki katından az olan kulüpler, dönem içinde gelir artışlarının 1/3’ünü değil 2/3’ünü kullanabilecektir.
Tüm bu çalışmalar, Kulüpler Birliği ile ortak yapılan hazırlıklarla yürütülmüştür ki, her geçen gün daha iyi bir yapıya kavuşan sistemin memleketler arası standartlarda olduğu UEFA’nın değerlendirmeleri ile de sabittir. Bugüne kadar olduğu üzere kelam konusu talimatla ilgili taleplerinizi, Kulüp Lisans Kurulu’nun görüşleri doğrultusunda her vakit değerlendirmeye açık olduğumuzu bildiririz.
Yabancı oyuncu sayısı hakkında:
UEFA’nın Avrupa liglerindeki yabancı oyuncu sınırlamaları ve Harika Lig ile başka Avrupa liglerini kapsayan bilgileri incelendiğinde, yabancı futbolcuların transferi ve fiyatları için yapılan ödeme ve üstlenilen yükümlülüklerin denetim edilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
Üstün Lig’de; on yıl evvel bir dönemde tescil edilen yabancı futbolcu sayısı 150 iken, iki katından fazla artarak geçen dönem 356 olmuştur. UEFA’nın incelediği 11 Avrupa ligi ortasında yalnızca İngiltere ve İtalya’da yabancı sayısı Harika Lig’in üstündedir.
Üstün Lig’deki yerli oyuncu oranı %75’ten %59’a düşmüştür, bu sayı Hırvatistan’ın akabinde en yüksek düşüş olarak dikkat çekmektedir.
Harika Lig’de oynayan oyuncuların yaş ortalaması Avrupa’nın en yükseğidir. Yabancı oyuncu yaşı Hollanda’da 23 iken Harika Lig’de 28’dir. Transfer değerlendirmeleri yapıldığında, yabancı sınırlamasının kaldırılması ile 30 yaş altı Türk oyuncuların yerine 30 yaş üstü yabancı oyuncular geldiği net bir biçimde gözlemlenmiştir.
En kıymetli mevzulardan birisi, Harika Lig’in transfer gelirlerinin çok düşük olmasıdır. Oyuncular en yüksek kıymetlerinden satın alınmaktadır. Yerli oyuncularını yetiştiren Belçika, Hollanda ve Portekiz, Üstün Lig kulüplerimizin elde ettiği transfer gelirlerinin iki katından fazla transfer geliri elde etmiştir.
Ayrıyeten kamuya açık platformlarda da görüleceği üzere, yabancı sınırlamasının olmadığı periyotta, yabancı para cinsinden oyuncu maliyetleri kulüp bilançolarını olumsuz etkilemiş; halka açık 4 büyük kulübün finansal borcu, 2014/15 yılı sonunda 1.7 Milyar TL iken, %330 artarak 2020/21 döneminde 7.3 Milyar TL’ye ulaşmıştır. 2020/21 döneminde 356 yabancı oyuncuya 268 Milyon Euro fiyat ödemesi gerçekleşmiştir.
Tekrar yabancı sınırlaması öncesi 106 adet olan FIFA nezdinde açılan itilaf evrakları, iki katına çıkarak 207 adet olmuş ve fiyat Euro bazında %270 artarak 18 Milyon Euro’dan 50 Milyon Euro’ya ulaşmış; TL karşılıkları %722 artmıştır.
Üstteki dataların de açıkça gösterdiği üzere ve UEFA’nın da desteklediği yabancı oyuncu sayısında sınırlamaya gidilmesi bir zaruret haline gelmiştir. Münasebetiyle gerek Kulüp Lisans Sistemi gerekse yabancı kararına ait düzenlemeler, kulüplerimizin uzun vadede sürdürülebilir finansal yapıya kavuşmaları için alınmıştır.
Ayrıyeten tekrar altını çizmek isteriz ki, acilen geri alınmasını istediğiniz yabancı kararı, yeni verilmiş bir karar değildir. Malumunuz olduğu üzere; yabancı sınırlamasına ait kararlar, 2020-2021 dönemi öncesinde alınmış, lakin Covid-19 salgınının devam ediyor olması nedeniyle kulüplerimizden gelen talep üzerine, bir keze mahsus olmak üzere uygulaması bir dönem ertelenmiş ve bu durum da kamuoyuna ilan edilmiştir.
Sonuç olarak; misyona başladığımız birinci günden itibaren ben ve İdare Suram, aldığımız tüm kararları, UEFA ve FIFA normları, TFF Kanun, Statü ve Talimatları doğrultusunda ve şeffaf bir formda, yalnızca Muhteşem Lig kulüplerimizi değil tüm öbür alt liglerin, amatör liglerin ve futbolun öteki paydaşlarının menfaatlerini gözeterek aldığımızı belirtir, karşılaşmalara çıkmamak üzere futbol tarihinde yeri bulunmayan, FIFA ve UEFA nezdinde kabul görmesi mümkün olmayan aksiyon ve telaffuzların Muhteşem Lig markasına ziyan verici ve Türk futbol kamuoyu tarafından kabul görmeyecek bir tavır olduğunu hatırlatır, yeni dönemde tüm kulüplerimize muvaffakiyetler dileriz.”
KULÜPLER BİRLİĞİ’NİN MEKTUBUNDA NELER YAZIYORDU?
“Türkiye Futbol Federasyonu Başkanlığına;
Aşağıda yer alan başlıklarda Türkiye Futbol Federasyonu tarafından alınan kararların ve yapılmakta olan uygulamaların tekrar gözden geçirilerek, bu konularda alınmış kararlardan aşağıda imzası bulunan kulüplerimizin talebi doğrultusunda geri dönülmesi ve tekrar kulüplerimizin istekleri doğrultusunda tekrar karar alınması talebimizi bilgilerinize sunarız.
-Türkiye Futbol Federasyonu ile yayıncı kuruluş ortasındaki ciddiyetten uzak ilgilerden dolayı kontratın daima tadil edilerek kulüplerimizin her sene finansal ziyan görmesi,
-Merkez Hakem Heyeti, Disiplin Şurası ve Tahkim Konseylerinin atama ve işleyişleri,
-Yabancı oyuncu sayısındaki kulüplerimizin taleplerinin göz arkası edilmesi,
-Kulüp Lisans Talimatı kriterlerininin ülkemiz gerçekleri dışına kalması, Türk futbolunun sürdürülebilir olmasını artık imkansız kılmıştır.
Tüm bu gelişmelerden dolayı aşağıda imzası bulunan Üstün Lig Kulüpleri olarak Türkiye Futbol Federasyonu’nun Kulüpler Birliği’nin uygunluğu olmadan alacağı kararları kabul etmeyeceğimizi bildiririz.
Yayın ihale sürecinin dünyada başarılı örneklerinde olduğu üzere tarafımızca yapılması ve yönetilmesi gerekliliğini öngörmekteyiz. Bu nedenle yayın ihalesinin tüm süreçlerinde Kulüpler Birliği’nin onayının aranmasını talep ediyoruz.
Ayrıyeten gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gerekse Kamu Denetçileri Kurumu’nun tavsiye kararı doğrultusunda; Türk futbol yargı sisteminin bağımsız ve Genel Heyet tarafından seçilerek oluşturulması, Merkez Hakem Şurası’nda liyakatin temel olması, sistemle alınan kararların şeffaf olması; yabancı oyuncu sayısı konusunda alınan karadan acilen geri dönülmesi, Kulüp lisans Talimatı kriterlerinin pandemi şartlarının oluşturduğu tesir ve kulüplerimiz gerçekleri doğrultusunda tekrar oluşturulması, daha evvel Kulüpler Birliği olarak başkanlğınıza ilettiğimiz ve yanıt alamadığımız ya da olumsuz karşılık aldığımız tüm resmi başvurularımızın yine kıymetlendirilmesi taleplerimizi bilgilerinize arz ederiz.
Bu taleplerimizin kabul görmemesi halinde, Türk futbolunun sürdürülebilirlikten uzak olacağı gerçeği göz önüne alınarak aşağıda imzası olan kulüpler olarak mücabakaları çıkmama dahil tüm seçenekleri değerlendireceğimizi bilgilerinizi arz ederiz.”
Karar
