İKTİSAT SERVİSİ
Enflasyon tesiri ve TL’nin erimesiyle geçim sıkıntısı her geçen gün artan vatandaş devayı kredi kullanmakta buldu. Fakat cebi eriyen çalışan geri ödemeyi yapamadı. Salgın periyodunda kullanılan krediler de eklenince takibe düşen kredilerde patlama yaşandı. Kişisel krediler ile kredi kartını ödeyemeyenlerin sayısı 690 bini aştı. Bankalar Birliği’nin raporuna nazaran takibe düşen ferdi kredilerde yılın ikinci çeyreğinde rekor kırıldı.
TÜRKİYE’DE NÜFUSUN YÜZDE 25’İ ÜÇ KAMU BANKASINA BORÇLU
Kredi kullananların sayısı evvelki yıla nazaran 1.3 milyon kişi artış kaydederken kara listeye düşen ödemelerin en büyük kısmını muhtaçlık kredileri oluşturdu. Bu kalemin akabinde konut ve taşıt kredileri geldi. KOBİ’lerin bankalardaki borç defteri de süratle arttı. Hazine Bakanı Elvan’ın, CHP’li Ömer Fethi Gürer’in soru önergesine karşılık verirken kullandığı “Türkiye’de nüfusun yüzde 25’i üç kamu bankasına borçlu” tabiri de vahameti ortaya koydu.
Pandemi kredilerinin faturası gelmeye başladı
Pandemi devrinde birçok ülke vatandaşlarına karşılıksız dayanak verirken Türkiye kredi musluklarını açtı. Bu devirde tüketici çarkı döndürmek için bile bile ucuz paraya sarıldı. Lakin geri ödeme birebir süratte olmadı. 2021’in Ocak-Haziran devrinde ferdi kredi borcunu ödeyememiş kişi sayısı yüzde 130 arttı. Yalnızca kredi ve kredi kartlı borçlu sayısı tıpkı periyotta 345 bin şahıstan 603 bine ulaştı.
Pandemiyle birlikte birçok ülke vatandaşlarına konutta kal davetine karşılık, geri ödemesiz ekonomik dayanak verdi. Türkiye tıpkı çağrıyı vermekle birlikte, karşılıksız dayanaktan çok kredi musluklarını açtı. Başta kamu bankaları olmak üzere birçok banka ödeme ertemeli para dağıtmaya başladı. Ferdî tüketici kredileri ve kredi kartlarında patlamlar yaşandı. O devir işsiz ve parasız kalan vatandaş devayı verilen kredileri almakta buldu.
Lakin o devir ilaç üzere gelen kredilerin ödeme vakti gelince durumun vehameti ortaya çıktı. Birçok kişi aldığı krediyi ödemede zahmet çekti. Kredileri ödeyemeyen milyonlarca kişi ya icralık oldu ya da yasal takibe takıldı. Ödemeneyen kredilerin ölçüsü ise milyarları aştı. 2020 yılının Ocak-Haziran devrinde ferdî kredi borcunu ödeyememiş kişi sayısı 205 bin 536 kişi iken bu sayı 2021’in tıpkı devrinde ikiye katlanarak 474 bin 355 şahsa çıktı.
Yeniden geçen yılın tıpkı dönemindde kredi kartını ödeyemeyenlerin sayısı 198 bin 821 şahısken bu sayı 2021’de bu 222 bin 377’ye yükseldi. Öte yandan Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) 2. çeyrek ‘Tüketici Kredileri ve Konut Kredileri’ raporuna nazaran, ferdî kredilerde takibe düşme suratı arttı. TBB datalarına nazaran 2. çeyrekte 3 milyon 453 bin şahsa, 88 milyar lira tüketici ve konut kredisi kullandırıldı. TBB’nin raporu 2021 yılının ikinci çeyreğinde takibe düşen ferdî kredilerinin toplamının 2.2 milyar TL’ye yükseldiğini gösterdi. Böylece takibe düşen ferdî kredilerde çeyreklik bazda rekor artış görüldü. Takibe düşen kredilerin 1.9 milyar liralık kısmını gereksinim kredileri oluşturdu.
Bu devirde ödenmeyen konut kredileri 314 milyon lira, taşıt kredileri 21 milyon lira oldu. Haziran 2021 itibariyle tüketici kredileri ve konut kredileri toplamı yaklaşık 656 milyar TL olurken, kredi kullanan toplam kişi sayısı ise 25 milyon 529 bine yükseldi. Kredi kullanan kişi sayısı evvelki yıla nazaran 1.3 milyon artış kaydetti.
Toplam tüketici kredisi ve konut kredileri meblağı yıllık yüzde 19 yükseldi. Bunun yanı sıra Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Ağustos ayında Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’a bankalara borcu olan vatandaşlar ile borç ölçüsü ve takiptekilerin sayısının açıklanması için soru önergesi vermişti. Gürer’in önergesini yanıtlayan Elvan “82 milyonluk Türkiye’de nüfusun yüzde 25’i, 3 kamu bankasına borçlu. Kamu bankalarının stok takipteki ferdi kredi fiyatı ise 12.7 milyar lira’’ tabirlerini kullanmıştı.
Karar
