Merkel’den sonra kim başbakan olacak sorusu, Merkel’in yerini kim doldurabilecek sorusuna ve nihayet kim Merkel üzere icraatlar yapabilecek noktasına evrildi. Almanlar 16 yıl sonra geriye dönüp baktıklarında Merkel’nin ülkeyi devasa krizlerden, sesiz sedasız çıkaran başarılı bir başkan olduğunu artık fark etti ve yeni başbakandan da tıpkı ‘’Merkel gibi’’ bir efor sergilemesini bekliyor. Siyasi niyet ve hareketlerin merkezinde ‘’istikrar’’ olan Almanya’da kamuoyunun beklentisi, yeni başbakanın, Merkel’in 16 yıldır sağladığı istikrarı sürdürülebilmesi. 26 Eylüldeki seçilerde kim istikrar itimadı verebilirse o kazanacak.

Merkel’in partisinden aday olan Armin Laschet’in bu beklentiyi karşılaması çok sıkıntı gözüküyor. Laschet, CDU/CSU’nun başbakan adayı olduğundan bu yana partinin oyları bir oldukça düştü. İki ay öncesine kadar yüzde 29-30 ortasında seyreden CDU/CSU oyları yüzde 20 seviyesine indi. Bu başarısızlıkta Armin Laschet’in Almanya’daki sel felaketi esnasında mağdurların yanında gülerek verdiği manzaranın yanında parti içinde yaşanan büyük güç çabasının de tesiri var. Partinin değerli isimlerinin tam takviyesi ardında değil. Merkel bile geçtiğimiz haftaya kadar kamuoyunun önünde açıkça Laschet’i desteklemedi. Başta Merkel olmak üzere Markus Söder, Wolfgang Schaeuble üzere partinin ağır isimleri yeni yeni Laschet’e açık takviye vermeye başladı.

Birkaç ay öncesine kadar Merkel’in yerine gelmesi olası bireyler sıralamasında yıldızı bir oldukça parlayan Yeşiller Partisi’nin başbakan adayı Annalena Baerbock da bu avantajını, hakkındaki intihal ve vergi avantajı argümanları yüzünden kaybetti. Baerbock’un hakkındaki suçlamalar affedilmez kusurlar değildi. Lakin Baerbock bu krizi profesyonelce aşmak yerine, rakipleri tarafından hücuma uğrayan mağduru oynadı. Başarılı bir kriz idaresi sergileyemedi ve kamuoyunun ‘’Merkel gibi’’ olma beklentilerine yanıt veremedi. Yeşiller’in oyu yüzde18’lerden yüzde 15’e düştü ve Merkel’den sonra ikinci bir bayanın başbakan olma ihtimali de ortadan kalkmış oldu.

***

Bu iki adayın talihlerini büyük ölçüde kaybetmesi esnasında en argümansız görülen Toplumsal Demokratların adayı (SPO) Olaf Scholz’un yıldızı parladı. Birkaç ay öncesine kadar yüzde 16’larda seyreden SPD oyları yüzde 26 seviyesine çıktı. Birebir vakitte Scholz bir başbakan adayı olarak da başka partilerin seçmenleri tarafından da itimat kazanmaya başladı. Alman ZDF televizyonu tarafından yapılan son kamuoyu yoklamalarına nazaran Almanların yüzde 48’i Scholz’u başbakan olarak görmek istiyor. Laschet’i başbakan olarak görmek isteyenler yüzde 21 ve Baerbock’u başbakan olarak görmek isteyenler ise yüzde 16. Bu sayılar süratle değişebiliyor. Daha geçen hafta Scholz’un sahip olduğu oran yüzde 53’tü. Bilhassa Laschet, seçimlere iki hafta kala bu oranların değişebileceğini umut ediyor.

Olaf Scholz’un kısa müddette bu derece muvaffakiyet elde etmesinin ardında Laschet ve Baerbock’un süratli oy kaybetmesi büyük rol oynuyor. Scholz’un başbakan adayı olmasından sonra SPD 19 yıldır birinci kere Birlik Partilerinin önüne geçti. Lakin Scholz’un muvaffakiyetindeki en büyük kriter, Merkel formüllerini kullanabiliyor olması: Herkesin menfaatlerini düzgünce anlayıp, ortak menfaatleri kendi menfaati olarak görmesi en önde gelen metot. Scholz, Merkel’in gücün akış tarafını öngörebilen fevkalâde kabiliyete sahip bir önder olduğunu çok iyi biliyor ve kendisi de bu türlü bir usulü izledi.

Kendisinin Merkel’e benzetilmesine içerlemiyor aksine bundan memnuniyet duyuyor. Hatta seçim propagandası için çekilen bir fotoğrafta o da başparmakları ile öteki parmaklarını birleştirip göbeğinin üstünde koyarak, Merkel’in alemet-i farikası olarak bilinen meşhur pozu verdi. Scholz birkaç gün sonra yaptığı bir açıklamada ise ‘’Başarılı bir başbakanla kıyaslanmak bir kişi için makus bir şey değil’’ dedi. Scholz, Merkel’e benzeme konusunu o kadar abarttı ki Merkel Scholz’la biz farklıyız halinde bir açıklama yapmak zorunda kaldı.

***

Başbakan adaylığını açıkladığı devirde ‘’yüzde 14 Olaf’’ olarak alay edilen Scholz, muvaffakiyetinin öteki adaylarının başarısızlığına bağlı olduğunu iyi biliyor. Öbür adayların başarısız olduğu noktada, ‘’tıpkı Merkel’’ üzere inanılmaz bir soğukkanlılık ve sükûnetle, inanç vermeyi çok iyi bildi. Sıkıcı bir seviyede sakinlik ana stratejisi haline geldi. New York Times’da yayınlanan bir yazıda Scholz hakkında ‘’Aday o kadar sıkıcı ki beşerler onu bir makineyle kıyaslıyor. Onun yanında kaynayan bir su bile daha heyecanlı. Almanlar sıkıcı olanı seviyor’’ sözü kullanıldı. Anlaşılan o ki Alman olmayanların sıkıcı olarak gördükleri şey Almanlar için istikrar olarak görülüyor.

NYT’ın sıkıcı bulduğu sürece önemli bir heyecan perşembe günü geldi. Olaf Scholz’un bakanı olduğu Maliye Bakanlığı’na gümrük polisi tarafından baskın düzenlendi. Maliye Bakanlığı’nda, para aklama problemiyle sorumlu bir ünite hakkında, ihbarı değerlendirmeme suçlamasıyla polis baskını oldu. Baskın abartılı mıydı? Scholz’a birileri bir bildiri mı verdi? Scholz’un süratli yükselişi bu baskınla son mu bulacak? Bunu vakit gösterecek.

Scholz da Baerbock’un düştüğü yanlışa düşüp mağdur imajı vermez, böylesi bir krizi sükûnetle ve gürültüsüz formda atlatabilirse ‘’tıpkı Merkel’’ üzere itimat verecek. Seçime iki hafta kala sakin kalabilmek adayların çok sıkıntı sergileyebileceği bir performans. Lakin kim sakin kalabilirse o kazanacak.

Karar