Muhalefetin “Aslında Kanal’ın değil Kuzey Marmara Otoyolu irtibat yolunun temeli atılacak” dediği merasim gerçekleşti. Erdoğan’ın 10 yıl evvel ‘çılgın proje’ olarak duyurduğu Kanal’da birinci beton atıldı. Projenin 6 yılda tamamlanmasının hedeflendiği ve kendi kendini finanse edeceği açıklandı. Kanal’dan geçecek gemiler için geçiş garantisi verileceği duyuruldu.
FAY SINIRINA 11 KM UZAKLIKTA
Rant tenkitleri yapılan projenin maliyetine yönelik muamma ise sürüyor. Cumhurbaşkanlığı’nın sitesinde 75 milyar TL (8 milyar dolar) sözü yer aldı. Erdoğan ve Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu 15 milyar dolar olduğunu belirtti. İnşaat Mühendisleri Odası da zelzele riskine işaret etti: Kanal fay çizgisinin 11 km yakınında. Afetzedelere müdahaleyi pürüzler. Hazırlıksız olan kenti kaos içine sokar.
PARAYI TAHKİMDE SÖKE SÖKE ALIRLAR
Kanal İstanbul üzerinde yapılacak Sazlıdere Köprüsü temel atma merasiminde konuşan Erdoğan, isim vermeden Kılıçdaroğlu’na yüklendi: Yatırımcıları, bankaları, projeye ilgi duyan ülkeleri tehdit ediyorlar. Bu ne terbiyesizlik. Sizler nasıl devlet idaresine talipsiniz? Söke söke sizden bu paraları memleketler arası tahkim yoluyla alırlar.
KANAL’IN PARASINI SÖKE SÖKE ALIRLAR
“Kanal İstanbul Projesi’nin birinci adımı” olarak nitelenen Sazlıdere Barajı üzerine kurulacak köprünün temeli atıldı. Muhalefetin “İllüzyon” dediği merasimde konuşan Erdoğan, maliyetin 15 milyar dolar olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanlığı ise 8 milyar dolar açıklaması yapıt. Erdoğan ayrıyeten yabancı finansmana ait “İktidar olduğumuzda paralarını ödemeyeceğiz” diyen CHP başkanına yüklendi: Söke söke sizden bu paraları milletlerarası tahkim yoluyla alırlar.
İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nun “Siyasi şov-illüzyon” yansısını gösterdiği, muhalefetin “Kanal’ın değil Kuzey Marmara Otoyolu’nun irtibat yolunun temeli atılacak” dediği merasim Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iştirakiyle gerçekleşti. Erdoğan’ın ‘hayalim’ tabiriyle, 27 Nisan 2011’de ‘çılgın proje’ olarak duyurduğu Kanal İstanbul’un temelinin atıldığı açıklandı. Kanal İstanbul üzerinde yapılacak Sazlıdere Köprüsü temel atma merasiminde konuşan Erdoğan, projeyi ‘’İstanbul’un geleceğini kurtarma projesi” olarak nitelendirirken, Kanal’ın 15 milyar dolar maliyetle 6 yılda tamamlanmasının hedeflendiğini ve kendi kendini finanse edeceğini söyledi. Kanal’dan geçen gemiler için devlet garantisi verileceği belirtildi.
“Kanal İstanbul projesini bundan 11 yıl evvel milletimizle paylaşmıştık. Türkiye’nin bu süreçte yaşadığı iç dış badireler sebebiyle projenin ilerlemesi biraz gecikti” tabirini kullanan Erdoğan, projenin neden hayata geçirildiğini şu sözlerle savundu: “İstanbul Boğazı dünyanın en kalabalık gemi trafiklerinden birine sahiptir. Boğazdan 1930’lu yıllarda yılda ortalama 3 bin gemi geçiş yapıyordu. Günümüzde bu sayı 45 bine ulaştı. Yalnızca kent içi seyahatler için İstanbul Boğazı’nın 54 iskelesinde 500 bin kişilik insan trafiği kelam konusu. Yapılan projeksiyonlar 2050’de Boğaz’dan geçecek gemi sayısının 78 bini bulacağını gösteriyor. Hesaplamalara nazaran İstanbul Boğazı’nın inançlı geçiş kapasitesi 25 bindir. Müsilajla ilgili bakın Marmara ne durumda. Felaket değil mi? Nedir bu durum diye daima yandık diyoruz. Boğaz’ı gemi geçişlerine kapatamayacağımıza nazaran, trafiği karşılamak için yeni kanal inşası niyetini gündeme getirdik. Gayemiz, her şeyden evvel İstanbul Boğazı ve etrafındaki vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini sağlamaktır. Boğazın tarihi ve kültürel dokusunu güvenlik altına almak için de gereksinim vardır. Gemi trafiği yükünün hafifletilmesi, Boğazın giriş çıkışındaki beklemelerin azaltılması da projenin emelleri ortasında yer alıyor.”
Kanal’daki gemi trafiğinin Boğaz’a nazaran 13 kat daha inançlı gerçekleşeceğini savunan Erdoğan “Kanal’ın her iki yanında planlanan 500 bin nüfuslu yerleşim alanının da İstanbul’un merkezindeki baskıyı ortadan kaldıracağına inanıyoruz. Kanal İstanbul yalnızca Türkiye’nin değil, tahminen de dünyanın en çevreci projesi olarak hayata geçirilecek. Buradan geçecek gemilerden sağlanacak gelir ve öbür ögelerden edinecek çıkarlarla Kanal kendini rahatlıkla finanse edecektir. Devletin kasasından kesesinden 5 kuruş çıkmadan dünya çapında bir yapıta daha kavuşulacak” dedi.
Erdoğan, merasimde CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Kanal İstanbul ihalesine girecek ülkeye uzaklık koyacağız, paralarını ödemeyeceğiz; bizden bir banka kredi verirse günü geldiğinde o da görür” kelamlarına de reaksiyon gösterdi. Erdoğan “Yatırımcıları, bankaları tehdit ediyorlar, suratlarını alamayıp projeye ilgi duyan ülkeleri tehdit ediyorlar. Bu ne terbiyesizliktir! Devletlerde devamlılık temeldir, bunlar devlet terbiyesi de görmediler. Sizler nasıl devlet idaresine talipsiniz ya? Söke söke sizden bu paraları milletlerarası tahkim yoluyla da alırlar. Bunları da öğren. Bunlar tam manasıyla çaylak. Devlet idaresi nedir haberleri yok” diye konuştu. Erdoğan, isim vermeden İmamoğlu’nu işaret ederek “Birileri bize sorulmadı diye sızlanıyorsa da projenin her evresi bilime hukuka uygun. ‘Bize sorulmadı’ diyenlere sesleniyorum: Unutmayın, kime sorulması gerekiyorsa onlara sorulmuş ve yola bu türlü çıkılmıştır” dedi.
Öte yandan Erdoğan’ın ve Bakan Karaismailoğlu’nun proje maliyetine ait tabir ettiği 15 milyar dolar, projenin resmi sitesindeki datayla çelişti. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun’un “merak edilen her şey için” işaret ettiği kanalistanbul.gov.tr isimli resmi internet sitesinde proje maliyetinin 75 milyar lira olduğu belirtildi. Ekonomist Uğur Gürses “Kanal İstanbul’la ilgili merak edilen tüm bilgiler burada diye bugün ilan edilen sitede 75 milyar TL deniliyor. 75 milyar TL bugünkü fiyatlarla ise kabaca 8 milyar dolar eder. Resmi site 8 milyar dolar, Cumhurbaşkanı 15 milyar dolar diyor. Birinci günden tutarsızlık” paylaşımı yaptı.
Bilim insanlarının ‘Marmara’yı yok eder’ itirazına rağmen temeli atılan Kanal’a ait İnşaat Mühendisleri Odası da ihtarlarını sürdürdü. İMO, Kanal İstanbul’un mümkün zelzelede afetzedelere müdahaleyi engelleyeceğini belirterek “Kanal İstanbul, afet öncesi ve sonrası açısından, aslında hazırlıksız olan kenti tümüyle kaos içine sokacaktır” açıklaması yaptı. Kanal’la ilgili yapılan yazılı açıklamada, projenin Türkiye’nin “sırtında bir yüke dönüşeceğini” savunularak, “Kanal İstanbul, etraf, kentleşme, su kaynakları, ulaşım, tarihi alanlar, sit alanları, iktisat, milletlerarası hukuk, dış siyaset, güvenlik üzere mevzular bağlamında bütüncül değerlendirmelerin dahilinde, bilgi ve akıl süzgecinden geçirilerek yapılmış bir proje değildir” görüşü yer aldı. Kanal’ın kuzey Anadolu fayının Marmara denizine uzantısının 11 km yakınında yer aldığına işaret edildi. İstanbul nüfusunun artacağı buna karşılık projenin inşa süreci dışında istihdam yaratmayacağı vurgulandı.
The Guardian’ın projeye ait haberinde ise “Türkiye üzere çok kutuplaşmış bir toplumda bile insanların birçoklarının hemfikir olabildiği ender hususlardan biri şu: Karadeniz’le Marmara’yı birbirine bağlayan bir kanal inşa etmek delice bir fikir” görüşü yer aldı. Haberde Kanal İstanbul’un maliyetinin 15 milyar dolar olduğu tez edilse de Fransa’da yapılan bir konferansta maliyetin 65 milyar doları bulabileceğinin tespit edildiğine dikkat çekildi. Haberde görüşüne yer verilen gemi gözlemcisi Yörük Işık “Bence aslında konuşmamız gereken kanalın kendisi değil; kanal fikri. Zira kanalın yapılması imkansız. Yakıtı inşaat çılgınlığı olan bu türlü bir hükümet için bile yapılması 20 yıl sürer ve süreç Marmara su havzasını büsbütün yok eder. Birebir vakitte finansman bile yok. Türk bankaları bile sürdürülebilirlik ve etraf kaygılarını lisana getirerek elini sürmüyor. Güya 19. yüzyıldan fırlamış bir fantazi projesi üzere geliyor kulağa. Artık bu cins inşaatlara gerek yok” değerlendirmesinde bulundu.
ERDOĞAN’A ‘SÖKE SÖKE’ KARŞILIĞI: SEÇİMİ KAYBEDECEĞİNİ ANLAMIŞ
Cumhurbaşkanı Erdoğan ‘Kanal İstanbul Sazlıdere Köprüsü Temel Atma Töreni’ ismiyle duyurulan merasimde CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na yönelik “Yatırımcıları tehdit ediyorlar. Şu hale bak ya… ‘Biz geliyoruz, geldiğimizde bilesiniz ki size ödeme yapmayacağız.’ Sizin elinizden yatırımları alacağız. Siz nasıl devlet idaresine talipsiniz ya. Söke söke sizden bu paraları milletlerarası tahkim yoluyla da alırlar. Bunları öğren” dedi. Kılıçdaroğlu, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda Erdoğan’a şu karşılığı verdi: “Erdoğan sonunda neden seçimden kaçtığını söylemişsin, iktidarı kaybedeceğini biliyorsun. Yabancılara da ‘Türkiye’den paranızı söke söke alırsınız’ demişsin. Bize sökmez Erdoğan. Ben haram yemedim, gemilerim yok, hata örgütleri beni tanımaz, rehin alamaz. Ben benim, sen de sen…”
Karar
