Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisi nedeniyle iktisat iyice zorlanmaya başladı. Koronavirüs önlemleri kapsamında kapatılan kafe, bar, restoran, meyhane çalışanları ise geçinemedikleri için 6 vilayette eş vakitli hareket yapmaya hazırlanıyor.

“KAÇ GÜN DAHA AÇ KALACAĞIZ?”

10 yıldır kafelerde çalışan Ilgım Gölpunar, çok sayıda kafe, bar çalışanın kurdukları tertibi bırakıp ailelerin yanına dönmek zorunda kaldıklarını belirtti. Gölpunar, “Bir konutun masrafını geçindiremeyen beşerler 6-7 kişi bir ortaya gelip ‘Bir meskenin masrafını çevirebilir miyiz’ dediler. Çok fazla intihar haberleri oldu. Zira müzisyenleri ve bar çalışanlarını büsbütün bitirdiler. Evvelce ‘Hayatımızı kaç gün daha işsiz geçiririz’ diye sayıyorduk şu an ‘Kaç gün daha aç kalacağız’ diye saymaya başladık” dedi.

“KABUL ETMİYORUZ”

Aylardır Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kabine Toplantıları akabinde yaptığı açıklamalarda bölüm çalışanları için bir şey söylemesini beklediklerini söz eden Gölpunar, yerlerin belirli kapasite ve mühlet ile açılması formunda bir kararı kabul etmeyeceklerini belirtti, Gölpunar şunları söyledi:

“Kısmi açılma, muhakkak kapasiteyle, 45 dakika üzere oturma müddetlerinden bahsediyorlar. Bunu asla kabul etmiyoruz. Zira bu bölümde 10 tane masası olan bir dükkanı 3 tane masaya mahkum ederek 45 dakika bir müddet için açarsanız bu bölümün yüzde elliden fazlasını hala işsiz bırakıyorsunuz demektir. Hayatımızı aldınız elimizden, bunu 3 tane masayla 45 dakika üzere kelamda tedbirlerle bir müjde üzere vermelerini kabul etmiyoruz.”

“GELECEĞİMİZİ MAHVEDİYOR”

Kısa Çalışma Ödeneği kapsamında verilen 1150 liranın yetersiz olduğunu belirten Gölpunar, “Bin 150 liraya bir insan karnını mı doyuracak, fatura mı ödeyecek? Biz aylardır açlıkla savaşıyoruz. Bu bölümün çalışanlarına işçilerine sahip çıkmayacaksınız ancak ’10 masadan 3’ünü çalıştırın, haydi gözünüz aydın’ üzere bir çıkışla insanların sevinmesini bekleyeceksiniz. Bunun hiçbir formda karşılığı yok. Zira alacaklarımız var, geleceğimiz var. Bu yatmayan sigortalar dünümüzü mahvettiği üzere geleceğimizi de mahvediyor.”

“HERKESE BORÇLUYUZ”

Ankara’da kafe kesiminde çalışan 21 yaşındaşi Ulaş Kızılırmak ise şunları anlattı:

“Aslında bu sürecin öncesinde minimum fiyat yahut daha altında çalıştırılıyorduk. Bu süreçle bir arada geçim sorunu yerine yaşayamaz hale geldik. Ödenek dedikleri 1000-1600 lira. Bu parayla Türkiye’de yaşamakta şu an imkânsız. Zati kafe çalışanları bu sürece bir ölçü parayla girmedi. Şu an yerini borç aldı. Hepimizin borcu var. 9 bin liralık kredi çekmek zorunda kaldım. Etrafımda de bu formda çok insan var. Artık telefon açmaya insanları aramaya utanır duruma geldik. Tanıdığımız herkese borçluyuz şu an. Yarınımızı göremiyoruz.

“KAFELER AÇILIRSA İŞ YERLERİMİZE DEĞİL HAYATA DA DÖNECEĞİZ”

Tek istediğimiz kafelerin açılması kafeler açılırsa yalnızca iş yerlerimize değil, hayata da dönmüş olacağız. Bu sürecin bizden maddi götürüsü çok oldu lakin ruhsal olarak da çok yıprandık. Borçlarla yaşıyoruz. Bu durum onurumuza dokunur hale geldi. Firmama da söyledim. Dedim parasız olsun gelip çalışayım.

EN BÜYÜK TALEP TEDBİRLER ALINARAK AÇILMASI

Daha evvelce üniversitede okuyordum lakin haftada 6 gün çalışıp üniversitede okumak mümkün değil. Yeni Türkiye diyoruz. Ülkelerin bizi kıskandığını argüman ediyoruz lakin yeni Türkiye’de durum bu. Gençler okurken de çalışmak zorunda ya da çalıştığı için okuyamaz durumda. Kafe bar çalışanlarının en büyük talebi dükkanlarımızın tedbirler alınarak açılması. Bugün kongre salonlarına 700 kişiyi doldurabiliyorsak, kongre salonunun yanındaki kafede çay da içebilmeli beşerler.”

“BAR ÇALIŞANLARI YAZGILARINA TERK EDİLDİ”

Pandemi sürecinde işsiz kalan bar çalışanlarından biri olan Gani Emre Aydoğan ise barların bir yıldır kapalı olduğuna dikkat çekerek “Bar çalışanları aylardır yazgılarına terk edildi. Sigortasız çalışan onlarca bar çalışanı hiçbir dayanaktan de yararlanamıyor” dedi. Birçok bar çalışanının en temel muhtaçlıklarını dahi karşılayamayacak duruma geldiğini aktaran Aydoğan, iş yerlerinin açılmasını, açılmayacaksa da insanca yaşamaya yetecek dayanaklar verilmesini talep ederek şunları söyledi:

“BÜYÜK ŞİRKETLERİN VERGİ BORCU SİLİNİYOR, BİZE HİÇBİR YARDIM YAPILMIYOR”

“Pandemi sürecinde işsiz ve teminatsız kalan bar çalışanlarından biriyim. Aylardır önlemlerin alınıp iş yerlerimizin açılmasını, şayet açılmayacaksa da insanca yaşayabileceğimiz yardımların yapılmasını bekledik. Hükümetin medyada ‘Dostlar alışverişte görsün’ biçimi yapmış olduğu hiçbir açıklama bize kolaylık sağlamadı. Bar çalışanları aylardır mukadderatlarına terk edildi. Sigortasız çalışan onlarca bar çalışanı hiçbir takviyeden de yararlanamıyor. Birçok arkadaşımız kirasını, faturasını, en temel muhtaçlıklarını bile karşılayamaz bir durumda. Taleplerimiz açık; iş yerlerimiz açılsın, açılmayacaksa insanca ömrümüze yetecek bir dayanak verilsin. Büyük şirketlerin vergi borçları siliniyor, kira yardımları yapılıyor fakat biz emekçilere hiçbir formda bir yardım kelam konusu değil. Bar çalışanlarının bir yıl boyunca hiç çalışmamış olması hem maddi hem ruhsal birçok sorunu da beraberinde getirdi.”

“SÜRECİN BERBAT YÖNETİLDİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM”

Ankara’da butik kahvecide çalışan 21 yaşındaki ODTÜ’de öğrencisi Sevgi Topal annesiyle birlikte kalıyor lakin birebir durumdan mahalle kuaföründe çalışan annesi de mağdur. Sevgi yaşadıkları süreci şöyle anlatıyor:

“Pandemi sürecinin makus yönetildiğini düşünüyorum. Dükkanlarımız kapatıldı. Ödenek alamadık. Ankara Tunalı üzere bir yerde dükkân kiralarının yüzde 15’ini kapsayabilecek bir kira ödeneği çıktığını söylediler. Bu kira ödeneği bizim faturalarımızı kurtarmıyor. ‘Gel al’ paket servisi yapabilirsiniz dediler. Şu an benim patronlarım benden daha makus durumdalar. Hiçbirimiz kendimizi geçindiremiyoruz.

Kredi Yurtlar Kurumu’nun verdiği paralar bizim (öğrenci) hiçbir şeyimize yetmiyor. Öğrenci kafe bar çalışanları Ankara’da kalmış olsalardı kiralarını ödeyemeyecek, kendilerini geçindiremeyecek durumdalardı. Artık ailelerinin yanındalar lakin aileleriyle de geçinemiyorlar zira ülkenin rastgele bir kentinde beşerler bizden farklı değil herkes fiyatsız müsaadeye çıkarılıyor. Herkes işsiz kalıyor.”

“NE KADAR KISARSANIZ KISIN GEREKSİNİMİNİZ OLUYOR”

Parasızlığın yanı sıra bu süreçte ruhsal yıpranmanın daha değerli olduğunu belirten Sevgi Topal, “Benim için çok güç bir süreç konutta kalmak ve çalışmamak. Dükkanlar açılsın kâfi ki fiyatsız çalışayım. Konuttaki her şey bir sarfiyat olarak gözüne batıyor. Ne kadar kısarsanız kısın gereksiniminiz oluyor. Bir kıyafet bir mont alacakken ne kadar ucuza alabilirim diye internette hummalı bir araştırmaya giriyoruz. Evvelden dışarıda yemek yemeyi çok severdim artık konutta yemek yapmayı öğrendim parasızlıktan” diyor.

Karar