İspanya’da sol koalisyon hükümeti, Katalonya’da 1 Ekim 2017 yılında yapılan yasa dışı referandum ve bağımsızlık yanlısı teşebbüsler nedeniyle 1328 gündür tutuklu bulunan 9 Katalan siyasetçi için kısmi af kararı aldı.
Af kararı Bakanlar Konseyinde oy birliği ile kabul edildi. Bu kararın akabinde Başbakan Pedro Sanchez, bir açıklama yaptı lakin gazetecilerin sorularını kabul etmedi. Sanchez, “Affedilenlerin fikirlerini değiştirmelerini beklemiyoruz. Aslında bu şahıslar hiçbir vakit fikirlerinden ötürü karar giymediler” dedi.
Sanchez, kelam konusu affın ‘kısmi’ olduğunu, mahpus cezalarının büsbütün kaldırılmasına karşın kamu vazifesinden men cezalarının yürürlükte kalacağını ve bu şahısların 3 ila 6 yılda ağır cürüm işlemeleri halinde affın iptal edileceğini belirtti.
‘YENİ BİR SAYFA GEREKLİ OLDUĞU İÇİN BU KARARI ALDIK’
Yüksek Mahkemenin Katalan siyasetçiler hakkında 2019 yılında verdiği kararın hükümet tarafından sorgulanmadığının altını çizen Sanchez, kamuoyunun faydasına olduğuna inandıkları ve bölünmeyi, tersliği bir tarafa bırakıp yeni bir sayfa açmanın gerekli olduğunu düşündükleri için bu af kararını aldıklarını söyledi.
‘SIFIRDAN BAŞLAYAMAYIZ FAKAT YİNE BAŞLAYABİLİRİZ’
İspanyol demokrasisinin büyüklüğünü gösterdiğini söyleyen Sanchez, “Katalonya ve İspanya için en iyisi olduğu için İspanyol anayasasının uzlaşı ve birlikte yaşama ruhuna uyduğu için bu karar alındı. Bu karar, bir ortada yaşamayı tekrar kurma gereksiniminden kaynaklanıyor. Diyalog için yeni bir devir açmak istiyoruz. Birlikte yaşıyoruz ve sıkıntılarımızı birlikte çözmeliyiz. Sıkıntılarımızı çözmek çok güç fakat gelecek jenerasyonlar için bunu denemek zorundayız. Hükümet olarak biz geleceğe iyimser bakıyoruz. Artık, siyasette yeni bir sayfa açma ve asla terk edilmemesi gereken yola girme vaktidir. Artık, tüm gücümüzü halkımızın ömürlerini iyileştirmeye ağırlaştırmanın vakti geldi. Sıfırdan başlayamayız lakin tekrar başlayabiliriz” dedi.
Karar giydikleri tüm suçlamalardan muaf tutulan ve şahsa özel başka farklı çıkarılan kararlarla affedilen tutuklu Katalan siyasetçilerin, Yüksek Mahkemenin imzası ve kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla çabucak cezaevinden çıkmaları öngörülüyor.
Öteki yandan Katalan siyasetçilerin, yasa dışı referandumdan ötürü İspanyol mahkemesince verilen cezanın iptali ve İspanyol devletine karşı tazminat taleplerinin olduğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine açtıkları davayı devam ettirecekleri bildirildi.
‘KARAR, ESKİ KATALONYA ÖZERK HÜKÜMET LİDERİNİ KAPSAMIYOR’
Af kararı, İspanyol mahkemelerinden kaçarak yurt dışına giden, eski Katalonya özerk hükümet lideri ve şu anda Avrupa Parlamentosunda parlamenter olan Carles Puigdemont ve öteki 6 eski Katalan hükümeti üyesini kapsamıyor.
YÜKSEK MAHKEME RAPORUNDA AF KARARINA KARŞI ÇIKMIŞTI
Bu ortada hükümetin, Katalonya’da “birlikte hayatı tekrar inşa etmek” amacıyla aldığı af kararı, siyasi etraflarda farklı münasebetlerle eleştirildi.
Ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisi (PP) ile çok sağcı Vox ve liberal Vatandaşlar partileri, af kararının “İspanyol demokrasisine ve yasallığına bir darbe” olduğunu savundu.
Kelam konusu Katalan siyasetçilerin yasa dışı referandum süreciyle ilgili şimdiye kadar hiçbir pişmanlık duymadığını ve İspanyol halkından özür dilemediğini vurgulayan PP önderi Pablo Casado, af kararının iptali için Yüksek Mahkemeye başvuracaklarını açıkladı.
Yüksek Mahkeme, geçen ay sunduğu ve tavsiye niteliği taşıyan bir raporda, “adalet, eşitlik ve kamu faydasına aykırı” olduğu münasebetleriyle af kararına karşı çıktığını açıklamıştı.
‘SORUNUN BİR TAHLİLİ DEĞİL’
Katalonya özerk hükümet lideri Pere Aragones ise “Af kararı bizim de tanıdığımız birinci adım olsa da eksik ve yetersiz. Sorunun bir tahlili değil” tenkidinde bulundu.
Aragones, Katalonya’da bağımsızlık teşebbüslerine katıldığı için haklarında soruşturma yahut dava açılan öbür Katalan siyasetçileri de kapsayacak formda genel bir af yasası çıkarılmasını ayrıyeten 2023 yılından itibaren Katalonya’nın kendi geleceğine karar verme hakkının verileceği bir bağımsızlık referandumuna yasal tabanın hazırlanmasını istedi.
İspanyol basınında siyaset uzmanlarının yorumlarında, af kararının, bilhassa kısa vadede Başbakan Pedro Sanchez ve partisine (Sosyalist Emekçi Partisi) olumsuz tesir edeceği lakin Katalonya’daki gelişmelere bağlı olarak orta vadede durumun aykırıya dönebileceği belirtildi.
KATALONYA’DA NE OLDU?
Katalonya’da bağımsızlık yanlısı siyasi teşebbüsler, 2012’de başlamış ve periyodun Katalonya özerk hükümet lideri Artur Mas’ın öncülüğünde 9 Kasım 2014’te yasa dışı birinci bağımsızlık yanlısı halk oylaması yapılmıştı.
Akabinde 12 Ocak 2016-28 Ekim 2017’de Katalonya Özerk Hükümet Lideri olarak vazife yapan, halihazırda Avrupa parlamenteri olan ve İspanya’da hakkında yakalama ve tutuklama buyruğu bulunan Carles Puigdemont’un liderliğinde 1 Ekim 2017’de, Anayasa Mahkemesinin iptal kararına karşın yasa dışı bağımsızlık referandumu gerçekleşmişti.
Katalonya özerk idare parlamentosu da 27 Ekim 2017’de “açıklanması ertelenen, tek taraflı bağımsızlık deklarasyonunu” kabul etmiş ve birebir gün İspanya Senatosunda alınan ve Anayasa’nın 155. unsurunun uygulandığı kararla Katalonya’nın özerk hakları süreksiz olarak merkezi hükümete devredilmişti.
Bu gelişmelerin akabinde İspanya mahkemelerinden kaçan Puigdemont ve 6 eski Katalan siyasetçi ülkeyi terk ederken, başka eski Katalan özerk idare hükümeti üyeleri ve iki sivil toplum örgütün temsilcisi 2 Kasım 2017’de önlemi kararla tutuklanarak cezaevine gönderilmişti.
Yüksek Mahkemede tutuklu yargılanan eski Katalonya özerk idare hükümetinde üyeleri ve sivil toplum örgütü temsilcilerinden 9’u, devlete karşı ayaklanma, kamu parasını berbata kullanma ve devletin kurumlarına ittsizlik kabahatlerinden Ekim 2019’da açıklanan kararla 9 ila 13 yıl mahpus cezası almıştı.
Katalonya özerk idaresi, tutuklu Katalan siyasetçilere ocak ayında yarı hürlük hakkı tanısa da daha sonra Katalan mahkemesinin itirazlarıyla bu hak iptal edilmişti.
İspanya’da Ocak 2020’den itibaren iktidarda olan sol koalisyon hükümeti Katalonya sıkıntısına tahlil için af adımını atsa da Katalan özerk hükümetinin bağımsızlık için yasal bir referandum talebine sıcak bakmıyor.
Merkezi hükümet ile Katalan özerk hükümeti ortasında kurulacak diyalog masasında referanduma gitmeden özerklik haklarının genişletileceği bir tahlil aranması bekleniyor.
Karar
