İngiltere, İskoçya, Galler, Kuzey İrlanda ülkelerinden oluşan Birleşik Krallık’ta hükümet, klasik bisikletlere ‘terletmeyen’ bir alternatif sunmak ismine elektrikli bisikletlerin fiyatında 3’te 1’lik bir indirim sağlamayı planlıyor. Ofise gitmek için giydiği kıyafetler içinde terlemekten çekinenleri, yaşlıları ve fit olmayan bireyleri de kullanımına çekmeyi düşünen hükümet, hazırlıkları süren planı 2021 ilkbaharında hayata geçirmeye hazırlanıyor.

The Times’ın edindiği bilgiye nazaran hükümet, elektrikli otomobiller, motosikletler, kamyonetler, kamyonlar ve taksilere sağladığı üzere direkt bir sübvansiyon sağlamayı düşünüyor. Böylelikle satın alma maliyetlerinin yüzde 25 ila 30 oranında düşmesi bekleniyor.

“DÜZELTİLMESİ GEREKEN BİR EKSİKLİK”

Whitehall Sarayı’ndan edinen bilgilere nazaran vergi dayanağı sağlanmayan tek elektrikli araç tipinin Avrupa’nın genelinde epeyce yaygın bir kullanım alanına sahip elektrikli bisikletler olması, düzeltilmesi gereken bir eksiklik olarak kabul ediliyor.

Hükümetin işe bisikletle gidiş-gelişi teşvik ettiği ve mükelleflere bisiklet fiyatlarında yüzde 42 oranında indirim sağlayan planın bir modülü olarak da kabul edilen projenin birinci ayağında vatandaşları bisiklet kullanımına teşvik etmek için 2 milyar pound kıymetinde bir fon oluşturulmuştu.

“ELEKTRİKLİ BİSİKLETLERLE ARAÇ KULLANIMI AZALTILACAK”

Parlamentoda bahse ait bir soru yanıtlayan Ulaştırma Bakanı Chris Heaton-Harris, hükümetin, “e-Bisiklet kullanımını diğer pek çok ülkede görülen düzeylere süratle artırmak için ulusal çapta bir program hazırladıklarını” lisana getirdi.

Cycling UK CEO’su Sarah Mitchell ise sübvansiyonun varlıklı insanların değerli bisikletler almasına yarayan bir sisteme dönüşmemesi gerektiğinin altını çizerken, “10 kilometrenin altındaki aralıkların yüzde 70’inde beşerler otomobil kullanmayı tercih ediyor. Yanlışsız teşvikler ve hakikat altyapı ile e-bisiklet konusunda atılacak kitlesel bir adım, iki yahut daha fazla otomobil kullanan ailelere de önemli ve gerçek bir alternatif sağlayacak” tabirlerini kullandı.

2021 PLANINI 1 YIL ÖNE ÇEKTİLER

Mayıs ayında 2 milyar sterlin bütçe ayrıldığı periyotta Sıhhat Bakanı Matt Hancock, “Mümkün olduğunca toplu taşıma araçlarından kaçınmalıyız. Bisikletle işe gitmek şu anda çok hoş bir alternatif” demişti. Hükümet ayrıyeten Birleşik Krallık’ta teknik olarak yasa dışı sayılan elektronik scooterlarla ilgili yasal düzenlemeleri de öne çekmiş ve 2021’de yapılması gereken düzenleme Haziran 2020’de hayata geçirilmişti.

Birleşik Krallık’ta elektrikli bisikletler 600 pound ile 3 bin pound ortasında fiyatlara satılıyor. Türkiye’de de son vakitlerde, bilhassa İstanbul’da, önemli bir halde yaygınlaşan elektrikli kullanımı üzerine bir düzenleme hazırlığı bulunuyor. Ülkemizde elektrikli bisikletler de ilgi görüyor lakin son vakitlerde elektrikli scooterlar revaçta.

TÜRKİYE’DE ELEKTRİKLİ BİSİKLETLER NE KADAR?

Sözcü’den Metin Aktaşoğlu’nun derlediği bilgilere nazaran, Türkiye’de elektrikli bisiklet fiyatları 3 bin TL ile 20 bin TL ortasında değişiyor. Elektrikli scooterlar ise 2 bin TL ile 25 bin TL ortasında alıcılarını bekliyor. Yüklü olarak ithal olan iki aracın fiyatlarında da ithal ve yerli üretim farkı rahatlıkla görülüyor. Taban fiyata yakın fiyatlarda satışta olan yerli e-bisiklet ve e-scooterlar kullanıcılar tarafından yaygın biçimde tercih ediliyor.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 14 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Son periyotta scooter kullanımı çok arttı. Dikkatimizi çekiyor. Bu hoş bir şey. Fakat onlarla ilgili beyin jimnastiği yapıyoruz. Lakin nasıl olacağı netleşmedi. Kesinlikle bir düzenleme gelecek. Sonuçta yolcu taşıyorlar. ‘Ben vergi veriyorum’ demekle olmuyor. İşin içine yolcu nakliyatı girdiğinde, trafiğe çıkma girdiğinde yapılması gereken kimi şeyler var” demişti.

TÜRKİYE’DE DURUM VAHİM…

Altyapı ve kullanımı noktasında ilerleme kaydettiğimiz aşikar fakat hala atılması gereken çok önemli adımlar olduğu da göze çarpıyor. Coya tarafından hazırlanan Bicycle Cities Index 2019 (Bisiklet Kentleri Endeksi 2019) raporuna nazaran İstanbul, güvenlik, altyapı, paylaşım ve aktiflik faktörlerinin ele alındığı toplam puanda 90 kent ortasında 74. sırada yer aldı.

Tıpkı tabloda bisiklet kullanımı sıralamasında ise durum daha vahim. Bisiklet kullananların İstanbul’un nüfusuna oranı sadece yüzde 0.5 iken bu sonuçla İstanbul, 90 kent ortasında 84. sırada yer aldı. Tekrar tıpkı tabloda hava durumunun bisiklet kullanımına uygunluğu konusundaki sıralamada İstanbul, 90 kent ortasında 18. sırada yer aldı.

HALKIN YALNIZCA YÜZDE 30 BİSİKLET SAHİBİ

Türkiye’de bisiklet kullanımına dair kapsamlı bir araştırmanın yapıldığı 2015’te ise bisiklet kullanımında artış yaşandığına dikkat çekildi: “2000’de hanelerin yüzde 14’ünde bisiklet vardı. 2014’de bu oran yüzde 30 oldu, ama hala çok geride. Türkiye, ‘Euromonitor International: Passport (2014) Possession of Bicycle’ raporuna nazaran OECD ülkeleri ortasında sondan üçüncü, Avrupa ülkeleri ortasında sondan beşinci.”

Bununla birlikte 2019’da Bisiklet Sanayi Derneği, Unibike Bisiklet Fuarı’nda 1000 kişinin katıldığı bir anket düzenledi ve sonuçları paylaştı. İştirakçilerin yüzde 58’i haftada üç günden az bisiklete bindiğini söz ederken tüm iştirakçiler içinde elektrikli bisiklet kullananların oranının sadece yüzde 1 olması da dikkat çekti.

KORONAVİRÜS DEVRİNDE BİSİKLET SATIŞLARI ARTTI

4 Haziran 2020 tarihinde İhlas Haber Ajansı’nın hazırladığı habere nazaran Türkiye’de pandemi sürecinde bilhassa olağanlaşma sinyallerinin verildiği yaz başında bisiklet satışlarında önemli bir artış görüldüğü tespit edildi.

İstanbul, Fatih’teki ünlü bisikletçiler çarşısından bir esnaf, “Satışlarımız bayağı ağırlaştı. Müşterilerimiz, bisiklet yollarının azlığı ve bisikletleri kilitleyecek yerlerin yetersizliğinden şikayet ediliyor. Fiyatlarda vergilerdeki artıştan ötürü yüzde 7’lik bir artırım uygulandı. Yetişkin bir birey için ortalama bisiklet 350 liradan başlayıp, 10 bin liraya kadar çıkabiliyor” dedi.

“TEŞVİKLER DEVAM EDECEK”

Karaismailoğlu, bisiklet kullanımı ile ilgili olarak ise, “Bisikleti özendirmek için yeni yatırım ve teşvikler devam edecek. Teşvik modellerinde yeni uygulamalara da gidilebilir. İnsanların daha fazla bisiklet kullanması kentlere büyük yarar sağlıyor” sözlerini kullanmıştı.

Çevreci bir alternatif sundukları için de tercih edilen bu araçlar ile ilgili kurallar hakkında ise AK Parti Küme Lider Vekili Mehmet Muş, açıklamalarda bulunmuştu.

Mehmet Muş, “Elektrikli scooter ve bisiklet yolu şeridi tarifi kanun kapsamına alınıyor. Karayolları Genel Müdürlüğü’ne elektrikli scooterların gidebileceği alanları inşa misyonu ve yetkisi verilmekte. Karayollarında bulunan bisiklet yollarında ve şeritlerinde elektrikli bisiklet ve scooterların kullanılma yaşı 15 olarak belirlenecek. Elektrikli scooterların azami sürat hududu 50 kilometre üzeri otoyollarda kullanılmasına sınırlama getiriyoruz. kullananlar rastgele bir yük taşımayacaklar, yalnızca sırt çantası taşıyabilecekler” demişti.

Avrupa’da ise elektrikli bisikletler sık kullanılan ulaşım araçları olarak toplumda yer etmiş durumda. Deloitte’in Ocak 2020’de yayınlanan ‘Discover The Future’ (Geleceği Keşfet) isimli araştırmasında da bu durum ortaya çıktı.

AVRUPA’DA ELEKTRİKLİ BİSİKLET ÇILGINLIĞI

Araştırmada, “2020 ve 2023 ortasında, global olarak 130 milyondan fazla elektrikli bisikletin (tüm pil teknolojilerini kullanarak) satılması bekleniyor ve 2023’te elektrikli bisiklet satışlarının dünya çapında yaklaşık 40 milyon adede ulaşarak yaklaşık 16 milyar pound pahasında gelir getirmesi bekleniyor. Ek olarak, 2025 yılında 12 milyon elektrikli aracın satılması bekleniyor ki 2018’in sonunda bu sayı yalnızca 5.1 milyondu” sözleri yer aldı.

“Bazı Avrupa ülkeleri elektrikli bisikleti büsbütün benimsedi. Almanya’da 2018 yılında elektrikli bisiklet satışları yüzde 36 artışla yaklaşık bir milyon adede yükseldi ve bu da satılan tüm bisikletlerin yüzde 23,5’ini temsil ediyordu; Almanya’da 2019’un yalnızca birinci yarısında bir evvelki yıldan neredeyse bir milyon adet daha fazla elektrikli bisiklet satıldı” denen raporda İngiltere’nin atması gereken adım hakkında ipuçları da yer alıyordu:

“2018’de Hollanda’da satılan tüm yetişkin bisikletlerinin yarısından fazlasını elektrikli bisikletler oluşturuyordu. Fakat İngiltere’de satışlar çok daha düşük: 2018’de yalnızca 70 bin e-bisiklet satıldı, bu sayı satılan tüm bisikletlerin yalnızca yüzde ikisini oluşturmaktaydı.”

Karar