İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu, Cumhuriyet'ten İpek Özbey'in sorularını yanıtladı.

Burada gündeme ait olarak açıklamalarda bulunan İmamoğlu, Özbey'in “Can Akın Çağlar’ı umumi sekreter olarak atamanızla önemli bir tartışma başladı. CHP başkanı KemalKılıçdaroğlu size destek verirken bir yandan da partinizde hayli tartışıldığı gözleniyor. Çok reaksiyon aldınız mı?” sorusuna “Partinin içinden çok yüksek sayıda değil, lakin kulağıma gelen ve bir-iki başkan arkadaşımın ikazları biçiminde aramalar oldu. Bunlar aslında Can Akın Beyefendi ile görüşmelerimizin başından bu yana tespit ettiğimiz konulardı” cevabını verdi.

Sohbetin devamında Özbey'in yönelttiği sorular ve İmamoğlu'nun bunlara verdiği karşılıklar şöyle:

– Yani gelecek yansıları iddia ediyordunuz…

Alışılmış. Mevzuları, dedikoduları, Aykut Erdoğdu Bey’in açıkladığı gazete kupürünü biliyoruz. Hasebiyle Can Akın Beyefendi ile ilgili bu süreçteki soru işaretlerini zihnimizde gidermeseydik, bizim için de bedeller üzerinden soru işareti olacak birtakım hususlar elde etseydik, görüşmemiz bu seviyeye gelmezdi aslında. Bütün soru işaretlerini giderdiğimiz bir arkadaşımız. Çünkü zati Aykut Bey’in de pek hoş bir açıklaması oldu. Ben benzeri şeyleri esasen Can Bey’den dinlemiştim. Tüm bunlara karşın, partili dostlarımın tenkitlerini hürmetle karşılıyorum. Partimizde bu türlü bir refleks de var. Yani kim olursa olsun, bir partiliyi de atasanız bazen bundan daha yüksek şiddette tenkitler duyarsınız. Bu eleştirel bakışı yadırgamamayı hem öğrendim, hem hakikat buluyorum. O muaheze sizi tıpkı devranda daha derinlemesine sorgulamaya itiyor. Şu anda inandığımız, güvendiğimiz, bize ve sürece kendisini adadığını hissettiğimiz bir yol arkadaşıyla yolumuzu birleştirdik.

– Tartışma götürmeyecek bir ismi atamanız mümkün değil miydi?

Bence o denli biri yok, herkes tartışılıyor. Kaldı ki bu türlü bir süreci bir kimseyle konuşmadık. Birçok arkadaşımızla konuştuk. Bazen koşullar oluşmadı, bazen bizim davet ettiğimiz beşerler şu anda münâsib olmadığını lisana getirdi. Yollarımızın kesişmediği kişiler oldu. Bunların içinde partili diye bildiklerimiz de var, farklı beşerler da var. Günün ahir yanlışsız bildiğim bir husustan, yalnızca partili dostlarım eleştirecek diye vazgeçecek bir insan değilim. Hayatımda hiç o denli davranmadım.

“ABDULLAH GÜL'ÜN TESIRIYLE KARAR VERMEDİK”

– Can Akın Çağlar vakasına farklı siyasi manalar da yüklendi; bir Abdullah Gül girişimi olduğu tez edildi. Çağlar’ın atanmasında Gül’ün rolü var mı?

Biz Can Beyefendi ile hiçbir siyasi kimliğin yönlendirmesiyle buluşmadık. Külliyen profesyonelce buluştuk.

– Nasıl bir yol izlediniz?

Hakikat bir başkan adayını oluşturma konusunda evvel “Kim” değil, “Nasıl biri olmalı” sorusunu soruyoruz. Büyükşehir Belediyesi’nin önümüzdeki süreçte en ağır muhtaçlık duyduğu kabiliyet ne olmalı? 1. sıra elbette finans ve iktisat. Büyük bir tertibi yönetmiş bir kimlik olmalı dedik. Çok yetenekli beşerler olabilir, lakin sahiden büyükşehir büyük bir tertip.. Bu işin profesyonel metotları var, danışman kuruluşlardan gelen teklifler arasında çok önemsediğimiz bir kimlik olarak önümüze geldi. Arkadaşlarım görüşmeleri sürdürdüler, ben aşikâr bir müddet sonra katıldım. 40-45 günlük bir süreçti bu.

– Bu kararı almadan umumi merkezle paylaştınız mı?

Bir ölçü öncesinde sormam gereken kimi kişilere sordum yahut sordurttum. Aykut Beyefendi ile olduğu üzere… Doğal ki karar verdikten sonra da birtakım başkanlara bunu bildirdim.

'YOZLAŞMA PERIYODUNU TEDAVİ ETMEYE GELDİK'

– Yeniden kısa bir vade evvel Fatih tablosunu satın almanız da gayrı bir tartışma konusu oldu. Değişik çevreler sizi farklı istikametlerden eleştiriyor. O denli mi, 'muhafazakar tabana şirin görünme çabanız' var mı?

Yok. Başından beri neysem oydum. Şu anda da öyleyim. Karar verdiğim her şey elbet bir ortak aklın sonucu. Bahsettiğiniz başkanın atanması bile tek başıma verdiğim bir karar değil. Bir güruh mekanizmalar ve şahıslar var. Bunun üzere hareketlerde de asla popülist bir vaziyetle değil. Örneğin arkadaşım bana “Londra’da müzayedede Fatih Sultan Mehmet’in portresi satılacak. Keşke alsak” dediğinde “Hemen alıyoruz” dedim. Duraksamadan söyledim, ben Fatih Sultan Mehmet’i seviyorum yani. Hiçbir devir sakınmadım, söyledim. Bir de doğduğum kent itibarıyla fetih çocuğuyum. Zira Trabzon, fetihi çok farklı anar. Fatih Sultan Mehmet’in fethettiği bir kenttir Trabzon. Ben o denli büyüdüm. Bir tutkum var, seviyorum. Hiçbirini bir kısma şirin gözükmek için yapmıyorum. Bir de şunu belirtmek isterim: Ağır muaheze yapan CHP’liler dediğimiz kişi sayısı çok azdır. CHP’de faal siyaset yapan bölümdür. Onun da bir kısmıdır velev. Umumi mealde CHP’lilerin benimle bu türlü bir derdi yok.

– Aslında 2018’deki birinci röportajımızda şöyle demiştiniz: “Partimden eleştirme raddesi yüksek arkadaşlarım da bana AK Partili, MHP’li dediler. Hiç rahatsız olmadım. Şayet topluluğun her bölümüne yakın olduğumu hissettiriyorsam korkunç bedelli. Tam da Türkiye’nin istediği aradığı şey. Üstümde yapay ceket yok benim…”

Motamot, siyasete başladığımda bana sağcı dediler, MHP’li dediler fakat ben 11 yıldır partime çok iyi bir biçimde hizmet ettiğimi düşünüyorum, velev o kadar iddialıyım ki, en iyi Cumhuriyet Halk Partili benim. Partililerimin bu türlü düşünmesi beni yaralamıyor, zira kendimi biliyorum. Hiçbir devir 'biz' ve 'onlar' başına sahip olmadım, hiçbir devir olmayacağım, o kıskaca girmeyeceğim. Girdiğim takdirde kendim olamam. Ailemle de barışık olamam. Ailem karma bir aile. Ailemle barışık olmazsam, toplulukla nasıl barışık olabilirim? Topluluğun kategorize edilmesi benim yüreğimi burkuyor. Siyaset bu kadar her odanın içine, meskenlerin içine, kurumların içine girerse nasıl bir ulus olarak ortak bir savaş vereceğiz? Yapamayız…

– Bir yandan da yapmak istediğiniz işlerde iktidarın handikaplarıyla karşılaşıyorsunuz…

Lakin bu bir avuç insanın işi. Bundan şikâyetçi isek, tıpkı şeyleri topluluğun vesair kesitine mi yapacağız vazifeye gelince! Bu bir yozlaşma devri, biz bunu tedavi etmeye geldik. Hakikaten topluluğun bir terapiye muhtaçlığı var. Sağlıklı bir siyasal süreçte bir defa siyasi bir terapiye muhtaçlığımız var. Bu süreç, bizi o kadar böldü ve parçaladı ki… Biz bir periyodun kandırılmış kişileri bile varsa, onları da kazanmakla yükümlüyüz, devir içinde ki tarihin en büyük manipülasyonunu yaşıyoruz basın eliyle, velev devletin muhabere kanalları eliyle. Hepimizin vergisinden beslenen kurumların vasıtasıyla 83 milyonu manipüle eden bir anlayış var. En bariz örneğini seçimde yaşadık. Topluluğun üstünde yöneticilik yapan kişilerin geniş bir vicdana, kabul edişe, affetmeye yönelik bir felsefeye sahip olması lazım. Bunu ben değil Hazreti Mevlana, Hacı Bektaşi Veli, Yunus Emre diyor…

– “Fatih tablosunu aslında Sevil Sabancı İstanbul’a getirecekti, teklif vermişti, belediyenin bu türlü bir devirde buna para harcaması koşul mıydı” üzere tenkitler de oldu..

Sayın Sevil Sabancı şayet bu türlü bir niyet ortaya koymuşsa ve İstanbul’a getirmiş olsa ben ona “Bunu İstanbul’a armağan et” derim. Biz böylesi bir ulusal yapıtı Türkiye’ye getirmenin gururunu yaşadık. Sabancılar üçüncü en yüksek teklifi veren gruptu. Maksimum limitleri 630 bin Sterlin’di. Biz 770 bine aldık. Bir evvelki rakam 740 bin. Biz kiminle yarıştığımızı da bilmiyorduk alışılmış.

“AYASOFYA 1453'TEN BERİ CAMİ”

– Danıştay Ayasofya’da Atatürk’ün imzaladığı kanunu iptal etti. Siz bu tartışmanın neresinde duruyorsunuz?

Ayasofya, benim aklımda ve vicdanımda 1453’ten beri cami. Tıpkı vakitte İstanbul medeniyetinin dünyaya mal olmuş bir bedeli. Benim tüm konuşmalarımdaki sözüm “Ayasofya Camii’dir”. Danıştay’ın Ayasofya Camii kararının akabinde gördük ki aslında bu bahisle çok ilgiliymiş üzere davrananlar Ayasofya Camii’nin statüsünden bile habersiz. Kendisine muhafazakâr diyen TV kanalları “İlk ezan okundu”, “İlk namaz 24 Temmuz’da kılınacak” diyor. Meğer 30 yıldır Ayasofya’da 5 vakit ezan okunuyor. İçindeki Abdülmecit Mescidi’nde namaz da kılınıyor. 1991’den beri kapısında tabela var. Bu hususta hassasiyetiniz varsa ve “İlk ezan okundu”, “İlk namaz 24 Temmuz’da” diyorsanız çok vahim. Ben çok şaşırdım. Öte yandan üzerine çokça baş yormamız gereken bir öge daha var.

– Nedir?

Ayasofya kararı iyi mi beğenilmeyen mü diye sorgulamak konumuna, sorgulanması gereken şey şu: Yalnızca bir yıl evvel “Bu kararın getirisi götürüsü nedir? Burada bunu açıklamam yanlışsız olmaz. Bunun bir götürüsü var. Bizim için faturası çok daha ağırdır, unutmayalım. Şu anda dünyanın çok çeşitli memleketlerinde bizim binlerce camimiz var. Sanki bunu söyleyenler (Ayasofya’nın cami olarak ibadete açılması) bu camilerin başına ne gelir bunu düşünüyor mu? Bunu söyleyenler dünyayı tanımıyorlar, muhataplarını bilmiyorlar. Onun için, ben bir siyasi önder olarak bu oyuna gelecek kadar istikametimi kaybetmedim” denilirken bir yılda ne değişti? Artık ben sormak isterim: Dünyanın çeşitli mekanlarındaki camilerimiz bu kararla riskli bir duruma düşmüş yönetici? On binlerce Müslümanın, gurbetçi kardeşlerimin huzur içinde ibadetlerini yaptığı bu camilerin başına bir şey gelir mi? O memleketlerin başkanları bu türlü adım atarsa ve “Camilerle ilgili kararımıza yönelik ithamları, direkt egemenlik haklarımıza akın sayarız” derse ne olacak? Yalnızca bir yıl arayla doğan bu zıtlığın nedenlerini muhakeme etmeyeceğiz lakin Danıştay’ın sonuç kararına siyah ya da beyaz diyeceğiz. Bu olmaz, bu, aklıselim milletimizce kesinlikle muhakeme edilecektir. Ben kişilerin bunu tartmasını çok isterim ve tartacaklardır da. Şayet Ayasofya’daki bu değişiklik benim memleketime, milletime hem maddi hem manevi zenginlik katacaksa, milyonlarca işsizin derdine derman, üniversite mezunu milyonlarca gencime iş imkânı yaratacaksa ve dünyada memleketime saygınlık ve muhabbet kazandıracaksa ben bu kararın sonuna kadar ardındayım. 

'İSTANBUL'DA BÜYÜK BİR RANT SAVAŞI İÇİNDELER'

– Pek çok eksperle birlikte Kanal İstanbul’u anlatan bir kitap yayımladınız. Kanal İstanbul’da şu anda hangi aşamadayız?

Açıkçası kural tanımaz bir biçimde Kanal İstanbul ile ilgili bakanlık süratle yol alıyor. ÇED planları askıya alındı. Dava açtık, 100 binlik planlar devreye alındı, itirazlarımızı yaptık. Şu anda birebir anda 5 binlik ve binlik planlar süratle askıya asıldı. İnanın İpek Hanım, İstanbul’da 25 yıldır belediyeyi yönetmiş olan bu akıl, çok saf bir planlama için bile bir nahiyeyi 15-20 sene mahrum etmiş. İstanbul’da bunun onlarca örneğini verebilirim. O denli bir aceleleri var ki, neyin peşindeler? Hukuksal süreci umursamadan düşünsenize 7-8 ayda bütün süreçleri tamamladılar.

– Neyin peşindeler?

Tümüyle İstanbul’da büyük bir rant uğraşı içindeler. Buradan kamusal kazanımların ötesinde kişisel kazanımın öne çıkacağı bir süreci ne yazık ki desteklemekle meşguller. Kimdir bunlar, şu anda tek tek tanımlamak, bunları ortaya koymak mümkün olamayabilir fakat inşallah buna gerek de kalmayacak. Biz bunu yaptırmayacağız. Orada 30 milyon metrekarenin üzerinde bir arazi değişimi yaşandığını tespit ettik.

– Yani tıpkı müteahhitlerin ismini mi duyacağız?

Bilemiyorum. Bu müteahhit olur, yabancı yatırımcılar olur, üstünden devir içinde öteki yatırımcılar ortaya çıkabilir. Bu benim başımdaki tarifli kısım. Bir de 2. tanımsız kısım olduğuna inanıyorum.

– Nedir o?

Bu memleketler arası ya da farklı bir boyutta tanımsız bir kısmı var. Somut konuşamıyorum, buradan kim çıkar elde edecek, bunu daima bir arada sorgulayacağız. Bir avuç insan, yalnızca para ve maddi çıkar üzerine Türkiye’nin geleceğini bu kadar perişan etme hissine nasıl sahip olabilir? Düşünüyorum lakin altından kalkamıyorum. İşte bu kitapta (Kanal İstanbul) Türkiye’nin en kıymetli bilim kişileri var. Bir kişi “Bu olur kardeşim” demiyor.

– Tanımsız kısım derken başınızda bir şey olmalı…

Milletlerarası nizamda kimin işine yarayacak, bakıyoruz. Protokoller, antlaşmalar, Montrö Mukavelesi… Dünyada bu kadar hassas bir ülkeyi koruyan bir mekanizmayı başarabilmiş bir akit örneği çok fazla yok. Mustafa Kemal Atatürk’ün o devrinde bize bıraktığı en harika teminatlardan biri. Bunu lağvetmeye çalışmak akıl alır üzere değil. Ben bu flu kısmı aydınlatmak, ülkeyi bilinçlendirmek ismine Umumi Liderimle uzun bir görüşme yaptım. Bütün siyasi partilerin umumî yöneticilerine brifing vermek için randevu talep ettim.

– Kanal İstanbul’un Boğaz trafik güvenliğini sağlayacağı, zira Boğaz’daki gemi trafiğinin giderek artacağı söyleniyor. Bu yanlışsız mu?

Hakikat değil. İstanbul Boğazı’nda son 15 yılda gerçekleşen kazaların yüzde 67’si teknik arızadan. Ayrıyeten son 15 yılda yaşanan kaza sayısında yüzde 39 azalma var. 2007’de İstanbul Boğazı’nı 56 bin 606 adet gemi kullanmış. 2011’den sonra bu sayı 50 binin altına iniyor. 2019’a gelindiğinde 41 bin 112’ye düşüyor. Son 12 yılda yüzde 27.4 orantısında azalmış. Ben söylemiyorum, bilim adamları açıklıyor. 200 metrenin üstündeki birçok geminin yapılacak kanalda manevra kabiliyeti yok. Meşhur bir Samsun-Ceyhan oru hattı vardı, yapın; yani tankerleri Boğaz’dan geçirmek istemiyorsak muazzam bir girişim, yapılsın, alkışlarız.

“LİDERLERE KANAL İSTANBUL GIRIŞIMININ NEDEN YAPILMAMASI GEREKTİĞİNİ ANLATACAĞIM”

– Başkanlara tam olarak ne diyeceksiniz?

Evvela Montrö’yü anlatacağız. Elbette ki etrafa olan tesirinden bahsedeceğiz. İstanbul’un geleceğinin bu kadar plansızlaştırılması ve bu kadar beğenilmeyen bir sürece sürüklenmesine sebep olacak kanalın konumundan bahsedeceğiz. Mesela, kuzey-güney ekseninde Karadeniz ile Marmara’yı birbirine bağlıyor. Üstünde sekiz tane boğaz köprüsü yapılacak. Ben küçüğü 900 metre… Bu köprüler parasız mı olacak mesela. Her köprünün maliyetini düşünün. Kanalla bir ada oluşturmanın sakıncalarını, sarsıntıyla bağını anlatacağız.

– Asıl konuşmamız gereken de bu…

İstanbul’da beklenen zelzelenin gerçekleşmesi halinde bundan daha büyük bir felaket olamaz. Kanal’ın Marmara’daki ağzı 9-10 şiddetinde etkilenebilecek. Mümkün bir zelzelede kanal nahiyesinde sıvılaşma riski yüksek. Her gün tek atımla 11 tona yakın dinamit patlatılacak olması ve bu büyüklükte bir dinamit atımının sismik güç olarak 3.8 büyüklüğünde zelzeleye eşdeğer güç çıkarabileceği hesaplandı. Bu patlatma süreçleri en az dört yıl sürecek. Kanal için ayrılan bütçeyle İstanbul’u sarsıntıya dayanıklı bir kent haline getirebilirdik.

– Biraz da ekonomik tarafını konuşalım..

Kanal İstanbul evvel 60 milyar dediler, sonra 75 milyar dediler, sonra bakanlık 118 milyar diye açıkladı, artık ortalarda 100 milyar üzere bir rakam geziyor. Bir defa kendileri bu kanalı kaça mal edecekler, somut bir rakamları yok. Daha acı bir şey, tekrar resmi rakamlar üzerinden İTO’nun Fransa’da bir konut fuarındaki sinemasında bunun maliyetini 65 milyar dolar olarak açıkladılar. Resmi sinema… Bakanlığın altta imzası var. Artık bence sahihi o sinemada yazan… Yalnızca bizim araştırmalarımız, 2019 fiyatlarına nazaran İSKİ’ye maliyeti 23 milyar lira. Şu an bu kanalın İstanbul’a maliyeti 400 milyar desem yanılmam. Yalnızca 100 milyar üzerinden bile gitsek Şehircilik Bakanlığı’nın kentsel dönüşüm bütçesinin yedi katından bahsediyoruz. Bu türlü bir maliyet, 4-5 senelik bir etraf faciası, Marmara’nın yok edilişine varan tespitler var burada. Bir de bunların üstüne sarsıntısı yaşadığınızı düşünün. Nasıl kalkacağız altından? Bizim İstanbul için yaptırdığımız tespitlerde on binlerce insanın vefatı laf konusu. Dilim varmıyor söylemeye, bana nazaran 100 bin insan. Zira yapı stokunu biliyoruz. Bu türlü bir meselemiz varken, Kanal İstanbul’u konuşmanın manası ne? İstanbul’a ihanet memlekete ihanettir.

– Hareket planınız nedir?

Yarın askıda olan 1000’lik ve 5000’lik planlara itirazımı yapacağım. Burada adapsız bir biçimde çıkar elde etme laf konusu. Niye bu beşerler, 30 milyon metrekareyi son 8-9 yılda satın aldılar? Neden Katar’daki iş kişileri birden tarım kesimlerine ilgi gösterdi? Bütün bunların sorgulanması ismine Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları buna itiraz etmeli. İstanbul’un bütün billboard’larında, gazetelere, televizyonlara reklamlar vererek İstanbulluyu bilinçlendirme konusunda en üst çabayı göstereceğiz. Bence bu beladan kurtulmak İstanbul’un geleceğini kurtarmaktır.

Karar