Cuma günü bir vesile ile eşimle birlikte Eminönü’ne indim. İşler uzadı, Cuma vaktini oralarda geçirmek gerekti. Vaktimiz vardı, “camiye girelim, vaaz varsa onu dinleriz” dedim, mescide girdik.
Cami onarımda, fakat bir kısmı ibadete açık tutuluyor. Eşim Hanımlar kısmına geçti, ben de içeri girdim, bir köşeye çekilip oturdum. Eminönü mescidinde o kadar ağır sütunlu bir kısım olduğunu bilmiyordum, Selçuklu devri mescitlerinde olduğu üzere adım başı sütunun olduğu bir kısım bu. Oturduğum yerden vaaz kürsüsü gözükmüyor. Hocanın yalnızca sesi duyuluyor. Ses canlı, tok, lakin nasıl denir, mülayim, itimat verici.
Diyanet bu haftayı “Camiler haftası” olarak ilan etmiş, vaaz da mescitler üzerine. İmamı anlatıyor Kürsüdeki hoca. Bir den bir cümle kurdu ve ben dikkat kesildim. Şöyle dedi: –“İmam” sözü Arapça “Ümm”den gelir. “Ümm” ise “Anne” demektir. İmam ana yürekli insan olacak. Ana evlatları ortasında ayırım yapmaz. Hepsini bağrına basar.”
Sonra şöyle devam etti:
-İmam kalbli olan adamdır. İmam ruhu dünyaya isyan etmiş lakin vücudu burada olan insandır. İmam hiçbir zümrenin adamı değildir.
Bunu söyledi, sonra “İki dakika susayım” dedi. Sustu. Mescitte derin bir sessizlik oldu. Adeta sessizliği dinledik. Allah Allah, ne garip bir vaazdı sessiz konuşma. Sonra devam etti Hoca:
-Meğer sesim ne kadar çok çıkıyormuş.
Demek ki insan konuşurken ses tonunun gereğince farkında olamıyormuş ve şahsen kendisi de kendi sessizliğini seviyormuş.
Sonra devam etti Hoca:
-Mescid Allah’ındır. İmamın kalbinde özel bir şahsa, kümeye karşı sevgi olabilir lakin bunu yansıtamaz. İmam Allah adamıdır. İmamlar adildir. İmamlar itidal üzeredirler. Zalimlerin hasmıdırlar.
Hocanın “iki dakika suskunluğu” beni çok etkiledi. Kürsüye konuşmak için çıkmıştı, konuşuyordu da, lakin güya “Acaba konuşurken durmayı, nefes almayı, neyi nasıl söylediğimize bakmayı, insanların neyi nasıl anladığını fark etmeyi, konuşmanın şehvetine kapılıp kapılmadığını sorgulamayı başarabiliyor muyum?” diye soluklanmıştı.
Hoca’nın “İmam ana yürekli insandır” kelamı de beni çok etkiledi. Caminin ve orada vazife yapan insanların yürek kuşatıcılığı vurgusu her vakit çok manalıydı, lakin tahminen bugün Türkiye için çok daha manalıydı.
Benim “Din dili- Kalb Dili” isimli küçük bir kitapçığım var. Hocanın İmam “kalb adamıdır” kelamını de onun için not aldım. Hocanın “İmam hiçbir zümrenin adamı değildir” kelamı de kürsüye çıktığına nazaran bugün için seçilmiş bir kelamdır. Evet cemaate karşı söylenmiştir ancak güya kürsüdeki vaiz şahsen kendi kendisine söylemiştir ya da biraz sonra minbere çıkacak olan Hatibe, ya da mihraba geçecek olan İmama söylenmiştir.
Bugün için çok çok değerli, diyorum.
Zira Dinin görünürlüğünün mescitten çok siyaset alanlarında ortaya çıktığı ve kamplaşmanın “Din dili”nden de beklendiği, ya da kaçınılmaz olarak “Dini atmosfer”in “Siyaset atmosferi” ile birlikte harmanlandığı bir Türkiye ortamı yaşıyoruz. Bunu siyasetçi de yapıyor, Diyanet ve tarikat – cemaat vs üzere dini topluluklar da. Kimi “Benim natürel görüntüm” diye yapıyor, kimi siyaset tansiyonu oralara sürüklediği için yapıyor.
Din bir siyasi mana kazanıyor. Herkes taraf oluyor, din de taraf hale getiriliyor. Mescide giren yürekler sanki caminin her boyutu ile bütünleşiyor mu? Hutbe dinleyen beşerler, imamın yüreği ile buluşuyor mu? Ya da imam cemaatin tamamının yüreği ile bütünleşme üzere bir korku ile hareket ediyor mu?
“İki dakika suskunluk” işte tam da burada devreye girmeli diye düşünüyorum.
Diyanet İşleri Liderinin en çok tartışıldığı süreçleri yaşadık. “Hakim siyaset” bu türlü durumlarda herkesi taraf olmaya sevk ediyor. Ya da bu türlü gergin süreçlerde herkes bir yerlerde gözükmeyi “durumdan çıkarılacak vazife” olarak telakki ediyor. Mesela Diyanet, bu tartışmalar içine girmenin insanların din ile bağlantısına nasıl yansıdığını ölçmek üzere dert taşımış mıdır merak ediyorum.
İmam ana yürekli insandır, kelamı içime işledi. O vaizi tanımak isterdim. Buradan “ana yürekli hocalar”a kalbi selamlarımı yolluyorum. Susabilmeyi iyi bir hitabet olarak kullanabilmek hitabet sanatının burçlarıdır.
Karar
