Gelecek Partisi Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ‘Ses ve İmaj Kaydı Alınması’ başlığıyla yayımladığı genelgeye reaksiyon gösterdi. Açıklamada, “Teşkilatın ‘çürük elmaları’ olan bu azınlığın tespiti ve temizlenmesi gerekirken, tam bilakis Genel Müdürlüğün bunları korumak ve kollamak istemesi bütün bir polis topluluğunu töhmet altında bırakmaktadır” denildi.
Açıklamada şu tabirler yer aldı:
Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM), 27/4/2021 tarihinde 2021/19 numaralı ‘Ses ve İmaj Kaydı Alınması’ başlıklı bir genelge yayınlamıştır. Genel Müdür imzasıyla yayınlanan genelgede, toplumsal olaylara müdahale ederken polisleri sesli ve/ya manzaralı olarak kaydeden bireylerin engellenmesi ve haklarında isimli süreç yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Genelge, başta sivil toplum kuruluşları, insan hakları savunucuları ve hukukçular olmak üzere toplumun geniş bir kısmında tartışılmaya başlanmıştır. Başta Anayasa olmak üzere birçok kanun ve hukukun temel prensiplerine karşıt olan genelge ile ilgili olarak İçişleri Bakanlığı ortadan geçen mühlet boyunca sessiz kalmıştır.
“BU DURUM HALKIN DEVLETE OLAN İTİMADINI SARSAR”
Genelgede, kayıt yapılmasına müdahale edilmesi için münasebet olarak ‘özel hayatın saklılığının ihlal edilmesi’ ve ‘görevin yerine getirilmesine mani olunması’ yer almıştır. EGM; hukukun temel kavramlarını açıkça yanlış yorumlamış ve kayıt yapanlara müdahale için son derece zayıf ve yersiz münasebetlere dayanmıştır.
Çünkü toplumsal olaylara müdahale ederken, kolluk güçlerince yasal hudutlar aşılarak cürüm oluşturacak aksiyonlara tevessül edilmesi anında, vatandaşların bu anları kaydetmesi ne “özel hayatın gizliliğini” ihlal eder, ne “kişisel dataların hukuksuz yayılmasına” yol açar ne de “görevin yerine getirilmesine” pürüz olur. Kolluk güçleri, kanunun tanıdığı hudutları aşarak, vatandaşa karşı hoyratça ve hukuksuzca davranarak hata ve suçlulukla uğraş edemez. Bu durum halkın devlete karşı itimadını kırmaktan, hukuka olan inancını sarsmaktan öteki bir şeye hizmet etmez.
Özel hayatın saklılığı unsuru mazeret ve kılıf yapılarak bu istikamette bir genelge yayınlamak, kolluk güçlerinin kanuna karşıt davranışlarını gizlemek hatta teşvik etmek manasına gelmektedir. Öteki bir anlatımla barışçıl toplantı ve şovlara kolluk güçlerinin hukuk dışı müdahaleleri sırasında işlenen azap ve makus muamele, yaralama ve hatta öldürme hatalarının üstünün örtülmesi ve kabahatin görünmez kılınması sonucunu doğuracaktır.
“BU KARAR HAYLİ DÜŞÜNDÜRÜCÜDÜR”
Toplumsal olaylarda basın mensupları ve/veya olay yerinde bulunan vatandaşlar tarafından alınan imaj ve ses kayıtları esasen vazifesini hukuka uygun olarak yerine getiren kolluk güçleri için bir teminat ve suçlamalara karşı muhafaza kalkanı olarak düşünülmelidir. Kolluk güçlerinin keyfi, çok ve orantısız sıkıntı kullanımına ait her türlü suçlamalara karşı onları paka çıkarma fırsat ve imkanı sunarken EGM’nin bu kayıtlara icapsız münasebetlerle karşı çıkması epeyce düşündürücüdür.
Basın yahut vatandaşlar tarafından alınan sesli/görüntülü kayıtların engellenmek istenmesi kamuoyundan bir şeylerin gizlenmek istendiği tarafında haklı kuşkular doğurmaktadır.
“KARAR POLİS TOPLULUĞUNU TÖHMET ALTINDA BIRAKIR”
Polis teşkilatının büyük çoğunluğunun vazifesini hukuka uygun ve dürüstçe yerine getiren bireylerden oluştuğuna inanmaktayız. Ne var ki her kurumda olduğu üzere bu teşkilatta da vazife ve yetkilerini berbata kullanan, devlete sadakat yerine siyasal iktidarın çıkarları doğrultusunda hareket eden, vatandaşın her türlü temel hak ve özgürlüklerini ihlal etmede hudut tanımayan bir güruhun da olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Teşkilatın ‘çürük elmaları’ olan bu azınlığın tespiti ve temizlenmesi gerekirken, tam bilakis Genel Müdürlüğün bunları korumak ve kollamak istemesi bütün bir polis topluluğunu töhmet altında bırakmaktadır.
Hepsinden enteresan ve kabul edilemez olan konu ise; her türlü suiistimalin ve makûs muamelenin önünü açabilecek bu genelgede münasebet olarak temel hak ve hürriyetleri düzenleyen anayasa hususlarının ve hukukî kuralların kullanılmış olmasıdır. Çabucak şunu vurgulamalıyız ki, hukuksuzluğun en berbat hâli, münasebet olarak yeniden üstün tüzel kavram ve kuralların kılıf yapıldığı biçimdir. Hakikaten İçişleri Bakanı da tıpkı şeyi yaparak, genelgenin Anayasaya muhalif olmadığını ileri sürerken şahsî bilgileri muhafaza ve Anayasa’nın 20’nci hususunda yer alan özel hayatın saklılığı münasebetlerini dillendirmiştir.
“HUKUK İÇİNDE İZAHI MÜMKÜN DEĞİLDİR”
İçişleri Bakanı’nın anayasaya karşıtlığı tartışmasız olan bu genelgeyi böylesi ironik münasebetlerle savunmuş olması sıkıntının vahametini büyütmektedir. Bahsin “özel hayatın kapalılığının ihlali” ile hiçbir ilgisi bulunmamaktadır. Polis, 365 gün 24 saat özel hayat yaşamadığına nazaran, özel hayat bağlamlı bu zoraki yorumun ciddiye alınacak bir tarafı bulunmamaktadır. Kamu vazifesini icra ederken polisler ve sivil vazifeliler birebir anda özel hayatlarını da yaşıyor olamayacaklarına nazaran, İçişleri Bakanının genelgeyi böylesine gayri önemli bir münasebete dayandırmasının hukuk içinde izahı mümkün değildir.
Genelgenin hedefi, ne polisin yahut vatandaşın özel hayatını korumaktır ne de şahsî dataları garantiye almaktır. Genelgenin tek hedefi, polisin muhtemel hukuk dışı uygulamalarının tespitini ve kamuoyuna duyurulmasını engellemektir.
“TEMEL HAK VE HÜRRİYETİN SONLANDIRILMASI SORUNU VAR”
Münasebetiyle aslında ortada temel hak ve hürriyetlerin sonlandırılması sorunu vardır. Çünkü Anayasamızın 13’üncü hususunda “temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın … lakin kanunla sınırlanabilir” denmektedir. Bu emredici kurala karşın basın hürriyeti, toplantı ve şov yürüyüşü hürriyetiyle haber alma hürriyeti kanunla değil; bir idarî süreç olan genelge ile sınırlanmıştır. Üstelik bu genelge, kelam konusu hürriyetlerin özlerine dokunmak suretiyle de Anayasanın 13. hususunu ihlâl etmiştir.
O denli anlaşılmaktadır ki, ülkeyi yönetenlere Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin tanıdığı çok yetkiler dahi kâfi gelmemektedir. Yöneticiler, bunun da ötesinde güce sahip olmaları gerektiğine inanmaktadır. Hasılı Türkiye’yi anayasasızlaştırma, hukuksuzlaştırma istikametindeki adımlar sürat kesmeden devam etmektedir. EGM’nin bu hukuk dışı uygulamayı emreden genelgesi ile Türkiye’de insan hakları ihlallerinin artarak devam edeceği ve kolluğun yasadışı aksiyonlarının siyasal iktidar tarafından himaye edileceği resmi olarak ilan edilmiştir.
“EGM KENDİSİNİ YASAMA ORGANI YERİNE KOYDU”
Öte yandan, EGM ülkedeki zaafa uğramış hukuk ve adalet iklimine yaslanarak kendisini yasama organı yerine koymuştur. Asıl maksadın basın özgürlüğünü kısıtlamak ve toplumsal bakımdan büyük bir denetleyici dinamik olan vatandaş tanıklığını engellemek ve baskı altına almak olduğu, toplumun her bölümü tarafından bilinmektedir. Hülasa genelge çok bariz bir sansür mahiyeti taşımaktadır ve bu genelge yargıdan dönmelidir.
Tekraren belirtilmelidir ki; anılan genelgenin ve bakış açısının mevcut ceza mevzuatı ve Yargıtay içtihatlarına karşıt olduğu tartışmasızdır. Yargıtay içtihatlarına nazaran, şahsa ya da yakınlarına yönelik tesadüfen ve ani gelişen hücum, hakaret, tehdit, fizikî atak, cinsel taciz ve cinsel akın üzere olaylarda ses ve manzara alınması hukuka uygun kanıt sayılmakta ve bu durum özel hayatın kapalılığının ihlali kabahatini oluşturmamaktadır. Üstelik Yargıtay burada kamu görevlisi-sade vatandaş ayırımı da yapmamıştır.
Bütün bu açıklamalar ışığında;
1) EGM’nin genelgede yaptığı değerlendirmeler hukuken son derece yanılgılı ve yanlıştır,
2) Temel hak ve özgürlüklere kısıtlama getirmesi cihetiyle kanunla düzenlenmesi gereken bir alanda yasak koyduğu için genelge, anayasaya alışılmamıştır,
3) Genelge, haber alma ve verme hakkı ile basın özgürlüğünü önemli manada zedeleyici niteliktedir,
4) Genelge, hukuka uygun olarak düzenlenen toplantı ve şov yürüyüşleri sırasında olaya müdahale eden polislerin yetki ve misyon hudutlarını aşarak işlediği hataların soruşturulması ve cezalandırılmasını engellemek hedeflidir,
5) Genelgede yer alan talimat ‘kanunsuz emir’ niteliğindedir ve bunu yapan polis memurları hiçbir biçimde hukuksal sorumluluktan kurtulamazlar,
6) Genelge insan hakları ihlalleri ile çabada zafiyet yaratacaktır, hukuk devleti prensibini zedeleyecektir.
“GENELGE DERHAL GERİ ÇEKİLMELİDİR”
Bu prestijle, genelge azap ve berbat muamele kabahatlerinin üzerini örteceği gerekçesiyle derhal geri çekilmelidir.
Saray rejiminin ve iktidarına payanda olan güç odaklarının ülkemizi içine soktukları çöküş süreci her geçen gün artarak hızlanmaktadır. Toplumsal tabanda kaybettikleri dayanağı ve demokratik meşruiyeti elde etmenin yolu Saray’a bağlı hukuk dışı bir “Polis muhafız ordusu” oluşturmak değildir. Ülkemizin yegâne kurtuluşu, hukuka bağlı, temel hak ve hürriyetlere saygılı, demokrasiye inanmış bir idare anlayış ve uygulamasını tesis etmektir.
Gelecek Partisi olarak Anayasaya, Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Kontratına, Azaba ve Öteki Zalimane; Gayriinsani yahut Küçültücü Muamele yahut Cezaya Karşı Birlemiş Milletler Mukavelesine ve Basın Kanunu’na açıkça muhalif olan ‘Ses ve Manzara Kaydı Alınması’ başlıklı genelgeyi hemen geri çekmesi konusunda İçişleri Bakanlığına davette bulunuyoruz. Aksi takdirde anılan genelgenin iptali için Gelecek Partisi olarak gerekli yasal yollara müracaat edileceğini belirtmeliyiz.
Karar
