Konuttaki fahiş fiyat sorunu gündemdeki sıcaklığını korurken, endüstriciler de fabrika binalarındaki yüksek fiyat artışlarından şikayetçi.
Sanayi tesislerinin süreç yoğunlukları dikkate alınarak belirlenen 22 vilayette 2020 ve 2021 yılı için SPK lisanslı uzmanları tarafından gerçekleştirilen tahlillere nazaran, Türkiye’de sanayi tesislerinin (fabrika binalarının) metrekare başına ortalama ünite bedelleri bir yılda yüzde 27 artarak, 2 bin 80 TL’ye çıktı. En yüksek ünite bedel metrekare başına ortalama 4 bin 52 TL ile İstanbul Avrupa Yakası’nda olurken, bunu 3 bin 914 TL ile İstanbul Anadolu Yakası, 3 bin 504 lira ile Kocaeli, 2 bin 846 lira ile Antalya ve 2 bin 302 lira ile Konya izledi. Geçen yıla nazaran ortalama ünite bedellerdeki en yüksek artışın yaşandığı vilayet ise yüzde 66 ile Antalya olurken, bu ili Konya, Balıkesir, Çanakkale ve Kocaeli takip etti.
KİRALARDA DA ÖNEMLİ ARTIŞ VAR
Dünya Gazetesi’nden Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran; Sanayi tesislerinin aylık ünite kiralarında önemli artışlar kelam konusu. Türkiye genelinde sanayi tesislerinde aylık ünite kira artışı bir yılda yüzde 31,6 olurken, en yüksek aylık ünite kira artışı yüzde 69 ile Konya’da yaşandı. Konya’yı yüzde 64 artışla Antalya, yüzde 60 ile Düzce, yüzde 58 ile Balıkesir ve yüzde 44 ile Kocaeli izledi. Ortalama aylık ünite kirada en yüksek vilayet Kocaeli olurken, bu ilin ardandan İstanbul Avrupa Yakası, İstanbul Anadolu Yakası, Antalya ve Bursa geliyor. Raporda, “Ülkemizde sanayi alanındaki gelişmelere paralel olarak sanayi arsa üretimi kısıtlı kalmaktadır. Ülkemizin pandemi nedeniyle üretimde dünyada öne çıkması arz-talep dengesizliğini artırmış, fabrika ünite bedellerindeki artış oranı konut fiyat artış oranlarını yakalamış durumdadır” tabirleri yer aldı.
“OSB’LERDEKİ RANT ENGELLENMELİ
Fabrikalardaki bedel artışlarına yönelik değerlendirmelerde bulunan İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, Türkiye’nin pandemi sebebiyle üretim üssü özelliğini pekiştirdiğini ve bu sayede ihracatta kıymetli bir çıkış yakaladığını hatırlatarak, bu ivmeyi korumak için yeni yatırımlarla üretim parkının genişletilmesi gerektiğini, lakin sanayi topraklarındaki fiyat artışlarının konut fiyat artışları ile yarışır hale geldiğine dikkat çekti.
Üreticinin elindeki finansmanı arsa teminine kullanması halinde, üretim parkına kullanacağı finansmanının kalmadığını savunan Avdagiç, “Türkiye’nin tedarik ülkesi pozisyonunu kalıcı hale getirmek için sanayi yeri arzını artırarak, makul fiyatlarla yatırımcıyla buluşturmalıyız. İstanbul’da ve etraf vilayetlerdeki organize sanayi bölgelerinde yer bulma konusunda zorluk yaşıyoruz. Bu sorun, yatırım yapacak firmaların ticaretini engelliyor. İstanbul’da olmasa bile yakın vilayetlerde OSB sayılarının artması kıymetli. İstanbul’un etrafında bir tarafı Çorlu, öbür tarafı Gebze’de olmak üzere ikinci halkadaki seçeneklerin sayısını artırmamız lazım. Hatta daha da genişlemek gerek” diye konuştu. Mevcut OSB’lerin büyüme taleplerinin de acilen onaylanması gerektiğinin altını çizen Avdagiç, birebir vakitte OSB’lerin rant için kullanılmasına müsaade verilmemesi için, tahsis edilen emlaka makul mühlet içinde yatırım yapmayanların tahsislerinin, hızla yatırım yapacak şirketlere devredilmesi gerektiğini belirtti.
KAPASİTE ARTTIRILMALI
OSB’lerde kira bedellerinin de çok arttığına değinen Avdagiç, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Türkiye genelinde sanayi tesislerinde ortalama ünite kira artışları yüzde 30’u aşmış durumda. Türkiye iktisadının ikinci çeyrek büyümesinin ayrıntılarına baktığımızda stoklarda 5 puan azalma dikkati çekiyordu. Bu, konseyi üretim kapasitesinin artırılması gereğini de ortaya koyuyor. Bu sebeple yatırım kapasitesi için OSB’lerde yer meselelerinin çözülerek, finansman ve hammadde temini imkanlarının geliştirilmesi büyük kıymet arz ediyor.”
ÜRETİM DOĞU’YA KAYIYOR
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Dal Meclisi Lideri Onur Fayat da, bedel artışlarını değerlendirirken birtakım OSB’lerde rant maksatlı tahsise dikkat çekti. Fayat, kimi OSB’lerde yalnızca sanayicilere değil, endüstrici olmayan şahıslara da yer tahsis edildiğinin görüldüğünü kaydetti. Fayat, “Tahsiste yer yok denildiğinde bile doluluk oranları yüzde 30’u bulmayan OSB’ler var. Piyasa kötüyken o OSB’lerden yer alan sanayi ile ilgili olmayan şahıslar var. Artık fiyatlar ikiye katlamışken satmaya çalışıyorlar. Direkt satamazlar lakin onun da bir kılıfını bulup el altından çeşitli formüllerle yapıyorlar. Muhakkak bir müddet yatırım yapmayanlara tahsis edilen yerlerin sahiden yatırım yapmak isteyen sanayiciye tahsis edilmesini istiyoruz” dedi. Pandemiyle birlikte Türkiye’ye tedarik merkezi olma üzere bir fırsat doğduğunu söyleyen Fayat, “Bunu gören endüstriciler, bilhassa Marmara’da yer tahsis arayışına gittiler. Lakin fiyatlar çok arttı. Mesela 7-8 ay evvel Kırklareli OSB’de 170-180 lira olan yerler 350 lira oldu” diye konuştu. İnşaat maliyetlerinin de artmasıyla mülk maliyetlerinin daha da üstlere çıktığını söyleyen Fayat, “Sanayici için makus bir periyot. Zira endüstricinin asıl niyeti eser yapmak ve pazarlamaktır; arsa ya da bina sahibi olmak değil” dedi. Fayat, bilhassa tesislerdeki bedel artışlarından ötürü yatırımların Doğu’ya daha süratli kayacağını kelamlarına ekledi.
FABRİKALARA TALEP ARTTI
En yüksek bedel artışlarının yaşandığı vilayetlerin başında Antalya geliyor. Mevzuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Akdeniz Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (AHKİB) İdare Konseyi Lideri Gürkan Tekin, Avrupa’dan gelen siparişlerin çok arttığını, Türkiye hazır giysi ihracatının da yılsonunda 19 milyar dolara çıkacağını, bu nedenlerden ötürü bilhassa fabrikaların önemli talep gördüğünü söz etti. Sanayi hareketliliğinde de artış olduğunu söyleyen Tekin, fabrikalardaki bedel artışlarının yatırımcılar için büyük maliyet oluşturduğunu, yeni yatırım yapmak isteyen sanayicilerin yüksek bedellerle karşılaştığını kelamlarına ekledi.
Karar
