23 Temmuz ve 7 Ağustos tarihlerinde gerçekleştirilen Erzurum Kongresi Ulusal Mücadele'nin dönüm noktası olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk kongrede ki kapanış konuşmasında tarihin elbet bu Kongreyi nadir ve büyük bir eser olarak kabul edeceğini söylemiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin parçalanmasına ve işgale karşı direnmesinin birinci örneklerinden sadece biri olan Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar ile büyük ehemmiyet taşıyor.
ERZURUM KONGRESİNİN 101. YILI
Ulu Başkan Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde ulusal hudutlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz kararı ile Cumhuriyet'in temellerinin atıldığı Erzurum Kongresi 101. yaşını kutluyor.
ERZURUM KONGRESİ'NİN DEĞERI
1- Toplanış gayesi ve hali bölgesel olmakla birlikte aldığı kararlar ulusaldır.
2- Alınan kararlar Misak-ı Ulusal ve Sivas Kongresi kararlarının biçimlenmesinde tesirli olmuştur
3- Birinci sefer azınlıklar ve manda konusu ele alınmıştır
4- Doğu Anadolu'da devam eden direniş hareketleri birleştirilmiş, bütün yurttaki direnişin birleşmesine ön ayak olmuştur.
5-Mustafa Kemal kongreden evvel vazifesinden alınmıştır nacak kongreden ulusal gayretin önderi olarak ayrılmıştır.
6- Kongrede yaşanan muvaffakiyet Batı Anadolu'da süren direnişi de güçlendirmiştir.
ERZURUM KONGRESİ'NDE ALINAN KARARLAR
1- Mebuslar meclisi derhal toplanarak hükümeti denetlemelidir.
2- Manda ve himaye kabul edilemez.
– Manda ve himaye birinci kere reddedilmiştir.
3- Azınlıklara toplumsal, ekonomik, siyasal istikrarları bozacak haklar verilemez.
– Azınlık Hakları birinci sefer bir kongrede yer aldı
4- Ulusal irade halifelik ve padişahlık makamlarını da kurtaracak.
– Halifelik makamına dokunulmayacak dini ve siyasi gücünden yararlanılacaktır.
5- Kuvay-ı Milliye'yi amil ulusal iradeyi ise hakim kılmak temeldir
– Ulusal egemenliğin şartsız olarak gerçekleşeceği hakkında birinci kere karar alınmıştır.
6- İstanbul Hükümeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa, bu maksatla süreksiz bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümetin üyelerini ulusal kongre seçecek, şayet kongre toplanmamışsa kararı temsil heyeti verecektir.
– İstanbul Hükümeti'ne karşı birinci kez alternatif bir bir hükümet kurulacağı söz edilmiştir.
7- Ulusal hudutlar içerisinde vatan bir bütündür parçalanamaz.
Karar
