İnsan Hakları Aksiyon Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde yarın saat 13.30’da düzenlenecek olan toplantıda kamuoyuyla paylaşılacak. Siyasi Parti Genel Liderlerinin da davet edildiği toplantıya TBMM Lideri Mustafa Şentop, yüksek yargı liderleri, kabine üyeleri, gayrimüslim cemaat temsilcileri, büyükelçiler, BM, AB, Avrupa Kurulu, AİHM temsilcileri ile sivil toplum kuruluşları liderleri, rektörler, dekanlar, akademisyenler, hukukçular ve gazeteciler katılacak.
GAYESİ YENİ VE SİVİL BİR ANAYASA YAPMAK
İnsan Hakları Hareket Planı, Cumhuriyetin 100. yılına girmeye hazırlanan Türkiye’nin bu süreçte temel siyaseti dokümanı olacak. Plan, mevzuat ve idari faaliyetleri tüzel öngörülebilirlik, şeffaflık ve hesap verilebilirlik temelinde ele alıyor. Mülkiyet hakkına, kazanılmış haklara, cürüm ve cezanın kişiselliğine, masumiyet karinesine güçlü bir vurgu yapıyor, bu alanlarda somut değişiklikler planlıyor. Ayrıyeten, yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını, hakimlik teminatını ve adalete erişimi güçlendirecek değerli faaliyetler öngörüyor. Aksiyon Planı’nın kesin maksadının ‘‘yeni ve sivil bir anayasa yapmak’’ olarak belirtiliyor. Hasebiyle 2 Mart birebir vakitte yeni anayasa çalışmaları için bir milat manasına geliyor.
ÜST SEVİYE FARKINDALIK
İnsan Hakları Aksiyon Planı, 2019 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Islahatı Stratejisi ile 11. Kalkınma Planı temelindeki ıslahat ve ilerleme iradesine dayanıyor. Uygulamadaki meselelerin tahliline yönelik üst seviye bir farkındalık ve güçlü bir muhafaza sisteminin oluşturulmasını öngören Aksiyon Planı ile hak ve özgürlükler alanını geliştirici değişiklikler, mülkiyet hakkı ve mukavele hürriyetine ait şahısları hami faaliyetler hedefleniyor.
KIRILGAN KISIMLAR KORUNACAK
Hareket Planı, insan hakları standartlarının yükseltilmesine yönelik 9 hedef ve 11 temel prensipten oluşuyor. Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesinin de ön planda tutulduğu çalışmada, türel öngörülebilirlik ve şeffaflık, tabir, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması geniş yer alıyor. Kırılgan bölümlerin korunması, toplumsal refahın güçlendirilmesiyle ilgili değerli adımları içeren İnsan Hakları Aksiyon Planı’nda ayrıyeten kişinin maddi ve manevi bütünlüğü, özel hayatının garanti altına alınması, mülkiyet hakkının daha faal korunması, yargı bağımsızlığının güçlendirilmesi, insan hakları konusunda üst seviye idari ve toplumsal farkındalık oluşturulması amaçlanıyor.
TÜM BÖLÜMLERLE GÖRÜŞÜLDÜ
Adalet Bakanlığı tarafından yürütülen 1,5 yıllık hazırlık sürecinde toplumun her bölümü çalışmalara dahil edildi. Ulusal ve milletlerarası sivil toplum kuruluşlarından sendikalara, barolardan hukuk fakültesi dekanlarına, hakim, savcı ve avukatlardan akademisyenlere kadar tüm kesitlerin görüşleri alınarak hazırlanan İnsan Hakları Hareket Planı için gayrimüslim cemaat temsilcilerinin de ortalarında bulunduğu bin 571 kişinin iştirakiyle 5 çalıştay ve 53 toplantı yapıldı. Bu süreçte Hareket Planında vazife alan hukukçu, akademisyen ve bürokratlar yaklaşık 2 bin 380 saat çalıştı.
Ayrıyeten hazırlık sürecinde 2014-2019 Hareket Planı’nın uygulama sonuçları, AİHM, Anayasa Mahkemesi ve yüksek mahkeme kararları, Avrupa Kurulu ve Birleşmiş Milletlerin ilgili komitelerinin rapor ve tavsiye kararları, Avrupa Birliği ülke raporları ile AGİT evrakları ve öbür ülkelerin Birleşmiş Milletlere sundukları İnsan Hakları Hareket Planlarına ait tahlil çalışmaları gerçekleştirildi.
11 TEMEL PRENSİP
Hareket Planı, devletin tüm kurum ve kuruluşları, faaliyetlerini Anayasa ve tarafı olduğumuz memleketler arası mukavelelerde teminat altına alınan 11 temel prensip temel alınarak hazırlandı. Planda yer alan 11 temel unsur şu formda:
1- İnsan, doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarıyla yaşar. Devletin temel maksat ve misyonu, bu hakları korumak ve geliştirmektir.
2- İnsan onuru, bütün hakların özü olarak hukukun aktif müdafaası altındadır.
3- Lisan, ırk, renk, cinsiyet, siyasi niyet, felsefi inanç, din, mezhep ve gibisi sebepler temelinde hiçbir ayrımcılık kelam konusu olmaksızın herkes hukuk önünde eşittir.
4- Kamu hizmetinin herkese eşit, tarafsız ve dürüst biçimde sunulması, bütün yönetimsel faaliyetlerin temel özelliğidir.
5- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak formda açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri bu kuralları hukuk güvenliği prensibinden ödün vermeden hayata geçirir.
6- Kontrat özgürlüğüne, tüzel güvenlik unsuru ve kazanılmış hakların korunması prensibine karşıt olarak hiçbir biçimde müdahale edilemez.
7- Devlet, teşebbüs ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı hür piyasa kuralları ile toplumsal devlet unsuru çerçevesinde korur ve geliştirir.
8- İsimli ve idari işleyiş; masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun kişiselliği prensiplerini koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır.
9- Hiç kimse eleştirisi yahut fikir açıklaması nedeniyle özgürlüğünden mahrum bırakılamaz.
10- Bağımsız ve tarafsız yargı ile korunan hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir.
11- Haklarının ihlal edildiğini argüman eden herkes, tesirli kanun yollarına zahmetsiz formda erişebilmelidir. Adalete erişim, hak ve özgürlüklere hürmetin merkezindedir.
HAREKET PLANININ EMELLERİ
İnsan Hakları Aksiyon Planının, insan hakları standartlarının yükseltilmesine yönelik 9 maksadı işe şu halde:
1- Daha güçlü bir insan hakları müdafaa sistemi
2- Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi
3 – Hukuksal öngörülebilirlik ve şeffaflık
4 – Tabir, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi
5 – Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi
6 – Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının teminat altına alınması
7 – Mülkiyet hakkının daha aktif korunması
8 – Kırılgan bölümlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi
9 – İnsan hakları konusunda üst seviye idari ve toplumsal farkındalık
Karar
