Ağustosta yıllık enflasyon, temel mal başta olmak üzere güç ve besin kümelerinde artarken, TCMB raporu alınan birtakım kararlara değindi. Eğitim hizmetlerinde aylık fiyat artışının hudutlu kaldığı belirtilirken, uygulamaya konulan KDV indiriminin gelecek dönemde fiyatları olumlu etkileyebileceği değerlendirildi. Otomotivde gerçekleşen ÖTV artırımının ise enflasyonu arttıracağına vurgu yapıldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, ağustosta yıllık enflasyon, temel mal başta olmak üzere güç ve besin kümelerinde artarken, hizmet kümesinde yatay seyretti, alkollü içecekler ve tütün kümesinde ise geriledi. Gerçekleşen KDV indiriminin enflasyonu olumlu etkileyeceği raporlanırken, arabada gerçekleşen matrah ve ÖTV artışlarının olumsuz tesir yaratacağı paylaşıldı.
Hizmet fiyatları ağustosta yüzde 1,14 artarken, küme yıllık enflasyonu yatay seyrederek yüzde 11,83 oldu. Yıllık enflasyon lokanta-otel ve haberleşme hizmetlerinde yükseldi, ulaştırma, kira ve öbür hizmetlerde ise geriledi. Ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonundaki düşüşte kara yolu ile kentler ortası yolcu nakliyatı öne çıktı. Hava yolu ile yolcu nakliyatı fiyatlarında ise yüzde 1,53 artış gözlendi. Bu periyotta lokanta-otel kümesinde gerek yemek hizmetleri gerekse konaklama hizmetlerinde fiyat artışları izlendi. Öteki hizmetler kümesindeki fiyat artışında kura hassas kalemlerden ferdî ulaştırma araçlarının bakım ve tamiratı, sıhhat hizmetleri ve paket tıp belirleyici oldu. Öteki yandan, eğitim hizmetlerinde aylık fiyat artışı bu devirde hudutlu kaldı. Eğitim hizmetlerinde uygulamaya konulan KDV indiriminin gelecek periyotta fiyatları olumlu etkileyebileceği değerlendirildi. Temel mal kümesi enflasyonu ağustosta 1,44 puan artışla yüzde 10,02 oldu. Bu periyotta yıllık enflasyon sağlam mal ve öteki temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı kümesinde geriledi. Döviz kuru gelişmelerinin de tesiriyle sağlam mal kümesinde süregelen fiyat artışları genele yayılmış biçimde devam etti. Arabadaki matrah ve ÖTV değişikliklerinin küme enflasyonunu gelecek devir üst istikametli etkileyebileceği değerlendirildi. Giyim ve ayakkabı kümesinde dönem indirimi bir evvelki yıla kıyasla bir ölçü daha yüksek gerçekleşirken, öbür temel mal kümesi fiyatlarında bu devirde bir ölçü artış gözlendi.
ÜRETİCİNİN MALİYETİ ARTTI
Yurt içi üretici fiyatları ağustosta yüzde 2,35 yükselirken, yıllık enflasyon 3,20 puan artarak yüzde 11,53’ye çıktı. Bu gelişmede döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmeler tesirli oldu. Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi arttı. Ana sanayi kümelerine göre incelendiğinde, yıllık enflasyon güç kümesi hariç bütün alt kümelerde yükseldi. Aylık bazda, güç fiyatlarındaki düşüşte elektrik ve gaz imalatı fiyatları belirleyici olurken, petrol ürünleri ve ham petrol fiyatlarındaki yükseliş bu düşüşü sınırladı. Orta malları fiyatlarındaki artışta demir-çelik, ana metaller ve plastik ürünler öne çıkarken, sermaye malları kümesindeki artışta metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarları ve makineler tesirli oldu. Sağlam tüketim malları fiyatları mücevherat öncülüğünde yükseldi. Dayanıksız tüketim mallarındaki artışta ise dokuma ürünleri, katı-sıvı yağlar ile fırın ürünleri ve unlu mamuller belirleyici oldu.
KURUN TESIRI DAHA HİSSEDİLMEDİ
Temel mal kümesindeki artışta güçlü tüketim malları öne çıkarken, güç kümesinde döviz kuru ve memleketler arası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin yansımaları izlendi. Besin enflasyonundaki artışta işlenmemiş besin kümesi belirleyici oldu. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimleri yükseldi.
PETROL FİYATLARI AKARYAKITI VURUYOR
Güç kümesi fiyatları ağustosta yüzde 1,29 artarken, döviz kuru ve milletlerarası petrol fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 2,17 yükseldi. Bu dönemde şebeke suyu ve katı yakıt fiyatları sırasıyla yüzde 2,69 ve yüzde 1,13 artış kaydetti. Bu gelişmelerle küme yıllık enflasyonu 1,02 puan artarak yüzde 9,59 olurken, doğal gaz fiyatlarındaki yüksek baz bu artışı bir ölçü sınırladı. Besin ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu ağustosta 0,78 puan yükselerek yüzde 13,51 oldu. Bu gelişmede, yıllık enflasyonu 1,51 puan artışla yüzde 15,36’ya yükselen işlenmemiş besin kümesi belirleyici olurken, işlenmiş besin yıllık enflasyonu hudutlu bir artışla yüzde 11,86 düzeyinde gerçekleşti. İşlenmemiş besin kümesinde, mevsimsellikten arındırılmış datalar taze meyve ve zerzevat fiyatlarının ağustosta arttığına işaret etti.
BESIN FİYATLARINDA YÜKSELİŞ SÜRDÜ
Bu dönemde diğer işlenmemiş besin kümesi fiyatları ise yatay seyrederken, işlenmiş besin fiyatları yüzde 0,81 arttı ve bu artışta ekmek ile tahıllar öne çıktı. Diğer işlenmiş besin yıllık enflasyonu ise ağustosta yatay seyretti. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve zerzevat dışı besin kümesinde yıllık enflasyon bir ölçü arttı. Ağustos ayında alkollü içeceklerde fiyatlar yüzde 2,58 artarken, tütün ürünleri fiyatları yatay seyretti. Alkol-tütün yıllık enflasyonu tütün fiyatlarındaki yüksek bazın tesiriyle 19,34 puan düşerek yüzde 2,44’e geriledi.
Karar
