Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe, eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “Bakın Burası Çok Önemli” kitabı, iktidarın enflasyona yönelik çalışması ve Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin yabancı yatırımcılara hitaben “Bürokrasiyi al aşağı ederiz. Gerimizde cumhurbaşkanımız var, rahat olun. Mevzuatı da değiştiririz. Cumhurbaşkanlığı sistemi içerisinde süratli bir adım atıyoruz” kelamlarını kıymetlendirdi.
Karatepe, Türkiye iktisadının süratle problemler yumağına yanlışsız ilerlediğini belirterek; şunları söyledi:
“Çünkü iktidarın ayakları sağlam yere basan, önü başı düşünülmüş bir iktisat siyaseti yok. Durumsal yaklaşım olarak adlandırabileceğim bir bakış açısıyla ekonomiyi yönetmeye çalışıyorlar. Yaptıkları şey şu; karşılarına çıkan bir sorunu süreksiz olarak nasıl öteleyebilirler buna baş yorup, bir sonraki evreye kadar götürmeye çalışıyorlar. Meğer iktisat bu türlü bir şey değil. İktisat çok ayrıntılı planlamayı, düşünmeyi, tahlili gerektiren bir şey, iktisat programları da bu türlü oluşur. Artık mevcut uyguladıkları siyasetin ismi bile eylül ayından beri üç dört kere değişti. Evvel rekabetçi kur denildi sonra cari fazla vereceğiz denildi, Çin modeli denildi, Yeni Türkiye modeli denildi ne dedikleri kendileri de bilmiyor. Verilen her ada ait gelen tenkitlerden sonra ‘Yok aslında biz onu kastetmedik öteki bir şey yapıyoruz’ dediler. Hasebiyle şu anda yaptıkları sistematik bir biçimde uyguladıkları bir programın olmadığını düşünüyorum.”
‘İKTİDAR ENFLASYONU DÜŞÜRMEK İÇİN HİÇBİR ŞEY YAPMIYOR’
Türkiye’nin en temel sorunun yüksek enflasyon olduğunu söyleyen Karatepe, “Enflasyona yönelik rastgele bir siyasetleri yok. Enflasyonu düşürmek için iktidar ne yapıyor diye soracak olursanız hiçbir şey yapmıyor. Zira enflasyonla çabanın sistemleri, araçları dünyada genel kabul görmüş şeyler muhakkaktır fakat bizde bu yok” dedi.
‘SAVAŞ BİTSİN DİYE DUA ETMEKTEN ÖBÜR YAPACAKLARI BİR ŞEY YOK ÜZERE GÖRÜNÜYOR’
Karatepe, Merkez Bankası’nın faizleri sabit tutma kararını şöyle kıymetlendirdi:
“Bütün dünyanın faizleri artırdığı bir devirde, ki Amerikan Merkez Bankası 25 baz puan artırdı, Cuma günü İngiltere faizi artırdı. Dünyada faiz artırmayan bir merkez bankasının olmadığı bir devirde bizim merkez bankamız pas geçti. Niçin faizlere dokunmuyorsunuz? Enflasyonu risk olarak görmüyor musunuz? Enflasyonla gayret etmekte faiz bir araç değil midir diye merak edebilirsiniz. Ben açıklanan metne baktım açıklanan metinde Merkez Bankası motamot şu tabirleri kullanmış diyor ki; ‘Rusya-Ukrayna savaşı çıktığı için işler karıştı, bundan ötürü enflasyon yüksek çıkıyor lakin süreksiz bir durumdur, bizim bir şey yapmamıza gerek yok’ bu motamot Merkez Bankası’nın tabiridir.
En son açıklanan TÜİK verisi değerlendirilirken Rusya-Ukrayna savaşı yoktu, enflasyon yüzde 54,4 çıktığında ortada bir savaş bile yoktu. Merkez Bankası üzere teknik bir ünite bile kanunun kendisine verdiği vazifesi, kanunun kendisine verdiği yetkiler çerçevesinde kullanmak yerine politik bir örgüt üzere sorumluluktan kaçınıp sorumlulukları öteki yerlere bırakıyor. Merkez Bankası ve iktidar ne yapacak enflasyonu denetim edebilmek için, savaş bitsin diye dua etmekten öbür yapacakları bir şey yok üzere görünüyor. Uyguladıkları bir siyaset yok, vatandaş ekonomik sıkıntılarla baş başa bırakılmış üzere görünüyor.”
‘BUNLARA KARŞI ÇIKMAK TOPLUMSAL FAYDAYI DA AZALTIR’
Karatepe, Hazine ve Bakanı Nebati’nin Fransa’da düzenlenen GYODER Memleketler arası Yatırımcı Toplantısı’ndaki “Bir sorun mi yaşadınız? Rahat olun. En sevdiğim mevzu da şu yatırımcılara zorluk çıkaran mevzuat ya da bürokrasidir. Daima bir arada hengame edelim. Bürokrasiyi al aşağı ederiz. Gerimizde cumhurbaşkanımız var, rahat olun. Mevzuatı da değiştiririz. Cumhurbaşkanlığı sistemi içerisinde süratli bir adım atıyoruz” kelamlarına ait şunları söyledi:
“AKP iktidara geldiği günden beri bürokrasiyle arbede eden, arbede derken orayı öcüleştiren bir zihniyete sahip bunu da çok sık söz ediyorlar. Evvel bürokrasinin ne olduğunu tanımlayalım isterseniz, bürokrasi dediğimiz şey bürokratlardan bağımsız olarak yazılı kurallar bütünü demektir. Kanunlarınız vardır, bildirim, yönetmelik, genelge her neyse bunlar niçin vardır; bir toplumun toplum olarak aktif bir biçimde faaliyet göstermesini sağlayabilmek için. Bunlara karşı çıkmak toplumsal faydayı da azaltır. Yapmaya çalıştığı şey, Bakan Nebati’nin açıklamalarını okudum ‘Arkamızda Cumhurbaşkanımız var, siz merak etmeyin ezer geçeriz’ bu demektir biliyor musunuz, Türkiye’de kural yok demektir.
‘KURALIN OLMADIĞI BİR YERDE YARIN SİZ NEYLE KARŞI KARŞIYA KALACAĞINIZI BİLEBİLİR MİSİNİZ?’
Kuralın olmadığı bir yerde yarın siz neyle karşı karşıya kalacağınızı bilebilir misiniz? Zira kurallar birebir vakitte bize yol gösteriyor, hakkımızı nasıl arayabiliriz, kanunlar, yönetmelikler vardır deriz, olağan olduğumuz düzenlemeleri biliriz ona nazaran faaliyet gösteririz, sonlarımızı biliriz. Kural yok dediğinizde bugün ben sizin lehinize olacağını düşündüğünüz talepleri karşılarım lakin yarın ne yapacağımı siz bile kestiremezsiniz. Kastettikleri şey ‘Ne olursa olsun paranızı getirin siz, bizim çok paraya gereksinimimiz var. Biz sizin için bütün kolaylığı sağlarız’ demektir, bu çok yanlış bir şey.
‘GEÇEN HAFTA ÇIKAN PARA ÖLÇÜSÜ YAKLAŞIK 500 MİLYON DOLAR BU PİYASALARDA’
Türkiye’nin kurallı bir ekonomik sisteme sahip olması lazım ancak yabancılar ilgi göstermediği için onları teşvik edeceklerini sanıyorlar. 2018 yılından beri Türkiye’den yabancı sermaye nizamlı olarak çıkıyor en son bu hafta Merkez Bankası’nın açıkladığı borsa ve tahvil bono piyasasına ait bilgiler de gösteriyor ki geçen hafta çıkan para ölçüsü yaklaşık 500 milyon dolar bu piyasalarda, bu yalnızca geçen hafta olmadı. 2018’den beri yabancı sermaye Türkiye’den çıkıyor, direkt sermaye de gelmiyor, niçin gelsin ki kuralsızlık bir taraftan ekonomik sıkıntılar öteki taraftan, iktidarın uyguladığı bir siyasette yok, gelmiyor. Lakin daha üzücü olan, iktidarın kuralsızlığın iyi bir şey olduğunu düşünüyor olması, ‘Siz gelin biz size her türlü imkanı sağlarız, bürokrasiyi ezer geçeriz zira Cumhurbaşkanımız var.’ Cumhurbaşkanın da yetkililerinin hudutlu olması gerekmez mi? Amerikan lideri istediği her şeyi yapabilir mi yapamaz, bizde de yapamaması lazım, kanun verdiği yetkiler çerçevesinde faaliyet göstermesi lazım. Kastettiği şu; ‘Bizim Cumhurbaşkanının yetkileri sınırsız’ biz bunu zati risk kaynağı olarak anlatıyoruz, bu türlü sınırsız yetkilere sahip olma meçhullüğü artıran bir şeydir. Zira sabah Resmi Gazete’de ne kararını yayınlayacağını bilmiyoruz, ona nazaran de sonuçlar ortaya çıkıyor. Bakanın bakışının yanlış olduğunu düşünüyorum.”
‘O KİTABI OKUMADIM, OKUMA ZAHMETİNE DE KATLANMAYACAĞIM’
Misyonundan affını talep eden eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “Bakın Burası Çok Önemli” isimli kitabına ait de konuşan Karatepe şunları söyledi:
“Ben o kitabı okumadım, okuma zahmetine de katlanmayacağım zira Berat Albayrak’ın kitabından öğrenecek bir şeyim yok. Tahminen art tarafta olup bitenleri anlatıyorsa, bu türlü kulis bilgilerine erişme manasında merak edip bakabilirim lakin orada ortaya konduğu ekonomik yaklaşımları hiç merak etmiyorum zira onun nelere yol açtığını biz yaşayarak gördük.
‘BUGÜN İKTİSADIN SIKINTILARLA KARŞI KARŞIYA KALMASININ BAŞ MİMARLARINDAN BİRİSİ BERAT ALBAYRAK’IN KENDİSİDİR’
Merkez Bankası’nın 128 milyar doları kimin periyodunda satıldı, Berat Albayrak devrinde satıldı. Niçin satıldı, kurlar yükselmesin ve biz düşük faiz uygulayalım diye o vakit yaklaşık yüzde 8 civarında Merkez Bankası’nın faiz oranı vardı, dolar kuru da 6.80 düzeyindeydi. Bugün dolar kuru 18.80, piyasa faiz oranları yüzde 35-40’larda. İyi bir şey yapmış da biz bugün sonucunu görüyoruz diye düşünüp, bu adam bunu nasıl başardı diye mi bakacağım. Ortaya çıkan sonuçta onların çok rolü var. Bugün Türkiye iktisadının sıkıntılarla karşı karşıya kalmasının baş mimarlarından birisi Berat Albayrak’ın kendisidir, o kararların hepsinin altında onun imzası var, münasebetiyle benim öğrenecek bir şeyin yok.”
Albayrak’ın kitabında üniversiteden mezun olduktan sonra çalışarak kazandığı para ile satın aldığı otomobile ait yorum yapan Karatepe şöyle konuştu:
“Bu otomobil konusunda bir örnek vereyim, o mezun olduğunda otomobil alabiliyormuş. Bugün otomobil almak Türkiye’de imkansız. Bakın geçmişte çalışanlar emekli olduğunda emekli ikramiyesiyle mesken alabilirlerdi, şartlar biraz bozulduğunda otomobil alabiliyorlar. Bugün birikmiş borçlarını bile ödeyemiyorlar emekli ikramiyeleriyle. Türkiye’de çalışanlar açısında da fakirleşme derinleşmiştir.
‘ABD’DEKİ ÜNİVERSİTE HOCASININ 3,5 AYLIK MAAŞIYLA ALDIĞI ARABAYI BEN 21 YILLIK MAAŞIMLA ALABİLİYORUM’
Bir otomobil örneği vereyim, ben yurtdışında Amerika’da okudum, bir sınıf arkadaşım vardı hala da görüşürüz. O orada hocalık yapıyor, ben de burada üniversite hocasıyım. Bir üç, dört ay evvel aldığı bir arabayı Facebook’ta paylaşmıştı ne kadar hoş diye. Ben girdim baktım ne kadara almış diye, yaklaşık 3,5 aylık maaşı ile o arabayı almış, benim üzere üniversite hocası. Ben oturdum burada baktım ben o arabayı ne kadar vakitte alabilirim diye; benim 21 yıllık maaşıma denk geliyor. Ben üniversite hocasıyım, adımın önünde bu kadar uzun unvanlar var falan, benim yaptığım işin birebirini yapıyor o orada. 21 yılda bütün parayı oraya verirsem, bu türlü mesken kiranı öde, gereksinimlerini karşıla geri kalanı değil tamamını verdiğin vakit alabiliyorsunuz. Hangi refahtan bahsediyoruz? Herkes için söylüyorum yalnızca minimum fiyat elde eden ya da işsiz olan için değil Türkiye’de çok derin bir yoksulluk var ve bu yoksulluk neredeyse bütün sınıflara yayılmış durumda. Bunun sorumlusu da iktidar ve uyguladığı yanlış iktisat politikalarıdır.”
Karar
