Şimdi yazılı hale bile gelmemiş lakin 19 yıl bugünler için beklendiği söylenen bir ekonomik deneme yapıyoruz.
Ulusal Güvenlik Kurumu-MGK bile bu denemeye sahip çıktı. İsmi üzerinde deneme işte…
Zati kendileri de “bir şey deniyoruz” demediler mi?
Gelin bu denemenin birtakım matematiksel boyutlarına bakalım. Gerçi matematiği pek sevmiyorlar lakin biz tekrar de biraz zorlayalım.
-BDDK bilgilerine nazaran Ekim 2021’de toplam TL kredileri : 2 trilyon 630 milyar TL
-Bankacılık bölümünün TL kredilerinden aldığı faiz ise: 414,2 milyar TL
Merkez Bankası hiç faiz indirmese ve bankalar tıpkı faizleri almaya çalışmış olsa, bankaların yıllık faiz geliri : 550 milyar lira olacaktır.
İşte bütün kıyamet bu 550 milyar liralık faiz masrafı için kopuyor.
Merkez Bankası faiz düşürdü lakin bu faiz düşüşü piyasaya nerede ise hiç yansımadı. Hatta daha geçen hafta Devlet Hazinemiz yüzde 20,44’den borçlanabildi.
Bu da bir öbür not olsun…
Tekrar edelim: Merkez Bankasının düşürdüğü faizden TC Devleti bile yararlanamıyor. Hatta tam bilakis, tahvil faizleri yüzde 17’lerden yüzde 21’lere yükseldi.
Nasıl muvaffakiyet fakat…
***
Biz tekrar kolay hesaba geri dönelim: Varsayalım ki MB’nin faiz indirimi piyasaya yansıdı. Ve indirim sonrası faiz sarfiyatı yüzde 20 düşerek yıllık 550 milyar liradan 440 milyar liraya düştü.
Hatta gelin biz Merkez ötesi daha optimist hesap yapalım: Faizlerde 4 puan yerine 5-6 puanlık düşüş kabul edelim. Bu durumda bile ülkemizde faizden yapılacak tasarruf yalnızca ve yalnızca 150 milyar TL oluyor.
Durun…
TL kredi faizlerinin değerli kısmı tüketici ve kredi kartlarından geliyor. Hani ‘Yeni İktisat Denemesinde’ üretim, yatırım, istihdam ve ihracat için büyük maliyet tasarrufu edilecek deniliyor ya… İşte o kısım yalnızca faiz sarfiyatının yarısı ediyor.
Yani kıyameti kopardığımız üretim, yatırım, istihdam ve ihracat kısmının FAİZ maliyetini yalnızca 75 milyar TL düşürmeyi hedefliyoruz. Toplam maliyeti bile 300 milyar lirayı (yüzde 19 faize göre) geçmiyor.
***
Bu ortada şu notu da düşelim:
Bankalar (katılım bankaları dahil) yılın birinci 9 ayında 414,2 milyar lira kredilerden faiz almış fakat mevduata da 267.2 milyar lira faiz ödemişler.
Ülkemizin TL’de net faiz maliyeti 9 ayda 147 milyar lira. İşte bu paranın yarısı için ÜRETİM, YATIRIM, İSTİHDAM ve İHRACATIN önünde pürüz diyorlar…
Evet, öykü bu.
YA MALİYET TARAFI!
Bakınız üstte ülkemizi kurtaracak diye söylediğimiz faiz maliyetini yazdık. Sayıların hepsi MİLYAR TL. Yapılacak tasarruf ise en fazla 150 milyar TL civarında. Ve bunun da yalnızca yarısı ticari kredi faizi tarafından geliyor.
Ticari kredilerin YATIRIM kısmına hiç girmedik bile.
Artık maliyet kısmına geçelim. Bakın burada sayılar TRİLYON olarak geçiyor. Gelin hesaplayalım:
Ekim 2021 prestiji ile Türkiye’nin toplam dış borcu: 446 milyar 439 milyon dolar.
Yeni İktisat Denemesine geçiyoruz diye faizlerde indirim sinyali Eylül başında verildi. Yani tam 3 ay evvel 1 dolar 8,30 TL ediyordu, artık ise 13,30 TL.
Yalnızca dış borcun TL karşılığı 3 trilyon 705 milyar liradan 5 trilyon 938 milyar liraya yükseldi.
Evet, dış borç maliyeti son 3 ayda bu iktisat denemesinde bize yalnızca ve yalnızca 2 TRİLYON 232 MİLYAR TL’ye mal oldu.
Fakat maliyet bu kadarla bitmiyor. Mesela 2019’da Berat Albayrak ile başlayan dolar ile iç borçlanma maliyetini de eklemeliyiz. Orada da 157 milyar liralık maliyet artışı var. Lakin büyük kalemlerden oburu de Hazine Garantileri. İşte o maliyetler de artık 800 milyar lira arttı.
Hafta sonu Prof. Dr. Uğur Emek yazdı: Osmangazi Köprüsünün geçiş bedeli 637 TL olacak. Olağan bunun büyük kısmını devletimiz kasadan vergilerimizle ödeyecek.
***
İşin özeti şu: Son 3 ayda Yeni İktisat Denemesinin kur artışından ötürü yalnızca stok hanemize maliyeti tam 3 TRİLYON 187 MİLYAR TL oldu. (Kur artışının ithal mallar üzerinden maliyetine hiç değinmedim bile)
Bu sayısı 26 milyon 250 bin haneye böldüğümüzde her konuta 121 bin liralık bir fatura çıkmış oldu.
Artık vakitle ödersiniz…
Ne de olsa Ulusal Güvenlik meselemiz 150 milyar TL faiz masrafı için oluştu ya…
Ya da şu formda izah edelim: 150 milyar faiz tasarrufu için 3,2 trilyon lira kur maliyeti oluşturduk ya…
Nasıl model ancak…
LAKİN NAS VAR!
Cumhurbaşkanı Erdoğan evvelki akşam TRT canlı yayınında ve dün AK Parti Küme toplantısında iki teşvik paketi başlattığını açıkladı.
50 kişinin altında istihdamı olup her yeni 1 istihdam edecek şirketlere istihdam başı 100 bin lira kredi verilecekmiş.
Meğer sayın Cumhurbaşkanımız faiz konusunda “Ortada Nas var” demişti.
Biz de buradan vazifemizi yerine getirelim ve iktisatta tahlil olarak akla çabucak kredi geldiği için söyleyelim: “Efendim ortada Nas var”
Herhalde kredi denilince aklımıza faiz gelecektir. Yoksa kargadan öbür kuş, krediden öteki tahlil mü yok…
ŞER GÜÇ MB Mİ?
Ortada bir laf dönüyor. Neymiş efendim, her denememizde şer güçler dövizle oynuyormuş ve bizi dize getirmeye çalışıyorlarmış.
Günlerdir yazıyorum.
İki matematik süreci kâfi.
Merkez Bankası Mart ayından 19 Kasım tarihine kadar döviz rezervini 45,5 milyar dolardan 80,3 milyar dolara yükseltti. Merkez Bankası piyasadan döviz almıyor elbette. İhracatçılardan dönen dövizlerden alıyor. Ve bunun sonucu piyasada ithalatçıya döviz kalmıyor.
Bakın Mart ayından bu yana ülke vatandaşları o denli döviz almamış. Hatta 11 Kasım’dan 26 Kasıma yabancı para-YP mevduatları 258,3 milyar dolardan 254,3 milyar dolara düşmüş.
Millet döviz satarken Merkez Bankası döviz alıyor ve bunun sonucunda da YABANCILAR SALDIRIYOR nasıl diyebiliriz?
Bu işin bir matematiği yok mu?
Ortada sayı var. O vakit konuşurken sayılara bakmamız gerekmiyor mu?
Karar
