Hayat pahalılığıyla baş edebilmek için ucuz ekmek sırası bekleyenler akaryakıt kuyruklarına da girmek zorunda kaldı. Rusya’nın saldırısı sonrası ithalatta sorun çıkacağı tasasıyla ayçiçek yağında da kriz baş gösterdi. Zincir marketlerde kuyruklar oluştuğuna ait imgeler toplumsal medyaya yansıdı. Teneke ayçiçek yağı ’36 ay taksit imkanıyla’ satılmaya başlandı. Ayçiçeğindeki sorunun gerisinde ise yetersiz üretim öne çıktı.
TRAKYA’DAKİ TARLALARIN ÜSTÜNE BETON DÖKÜP YAZLIK YAPTIK
Ayçiçeğinde ocak ayında 220 milyon dolar ithalat yapılırken, ihracat 64 milyon dolarda kaldı. ‘Daha çok dış alım daha az üretim’ tarlaların betona çevrilmesinin sonucu oldu. Devletin eser yerine para dayanağı vermesi çiftçiyi tarladan uzaklaştırdı. Mazottaki, gübredeki artış nedeniyle gelecek yıl besinde daha büyük problemlerin yaşanacağı uyarısı yapıldı. Buna rağmen temel eserlerdeki sorunun hakikat adımlarla çözülebileceği belirtiliyor.
YAĞDA KUYRUK AKARYAKITTA ARTIRIM VAR
İktisat idaresinin aldığı kararlar sıkıntılara deva olmazken ucuz besin ve akaryakıt kuyruklarını da uzattı. 2019’da tanzim çadırlarındaki ucuz patates-soğan, son bir yılda da halk ekmek, şeker kuyruklarına ayçiçek yağı ve akaryakıtta da eklendi. Vatandaşlar peş peşe artırım gelen ayçiçek yağını ucuza alabilmek için izdiham yaratırken, akaryakıta da 5. kere fiyat artışı kilometrelerce kuyruğun oluşmasına neden oldu.
Türkiye’de ekonomik krizin derinleşmesiyle birlikte temel besin eserlerinin fiyatlarında da vatandaşın bütçesini zorlayan artışlar yaşandı.Yüksek enflasyon, TL’nin kıymet kaybı besin başta olmak üzere güç eserlerinde de kuyruklar oluşturdu. Yoksulluk arttıkça kuyruklar da uzuyor. Pazarlarda, marketlerde besin eserlerini almak zorlaşırken, hükümet daha evvel tanzim çadırlarıyla tahlil üretemeye çalışmıştı. 2019 yılında bilhassa fahiş oranda artan patates, soğan fiyatları yansılara neden olunca hükümet tanzim çadırları kurmuş ucuz zerzevat ve meyve satışına başlamıştı. Fakat tanzim çadırları fahiş fiyat artışının önüne geçemezken ekmek, yağ, şeker, un ve akaryakıtta da kilometlerce kuyruk oluştu. Rusya-Ukrayna ortasında yaşanan savaş, Türkiye’de yağ krizinin çıkmasına neden oldu. Ayçiçeği yağında arz kahrı ve artırımın beklendiği haberleri üzerine tüketiciler yağ almaya koştu. İstanbul’da birçok zincir markette saatler içinde 5 litrelik ayçiçeği yağları tükendi. Siirt’te bir zincir market 10 litre ayçiçek yağını 224 liradan satışa çıkardı vatandaş yağ almak için markette izdihama neden oldu. Yaşananlar kameralara yansıdı.Öte yandan akaryakıtta brent petroldeki global artış ve TL’nin bedel kaybı akaryakıtta da peş peşe artırım yapılmasına neden oldu. Bir depo maliyeti iki ayda yaklaşık 500 lira artarken artırımdan evvel ucuz akaryakıt kuyrukları da kilometrelerce uzadı. Akaryakıt bölümüne yakın kaynakların aktardığına nazaran, son 4 günde art geriye 4 artırımın akabinde bir artırım daha yolda. Bugün geçerli olmak üzere motorinin litre fiyatına 1 lira 44 kuruş, akaryakıta ise 57 kuruş artırım bekleniyor. Böylelikle akaryakıta üst üste beş iş günü artırım gelmiş olacak. Motorin fiyatı 22 TL’yi aşacak.
‘SAVAŞIN TESİRLERİNİ HAKİKATEN GÖRMEYE BAŞLAMADIK’
Temel besine ve akaryakıta peş peşe yapılan artırımlar kuyruklarınını pahalandıran ekonomistler Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşın tesirlerinin daha yansımadığını belirtti. Ekonomist İris Cibre ‘’Durumun farkında mıyız arkadaşlar? Beşerler yağ için birbirini eziyor, her gece akaryakıt istasyonlarında otomobil kuyrukları, ucuz ekmek bakliyat kuyrukları… Bir halkın onuru lakin bu kadar kırılabilir ve biz daha savaşın tesirlerini hakikaten görmeye başlamadık…’’ tabirlerini kullandı. Ekonomist Doç. Dr. Baki Demirel de toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımında ‘’Memlekette yanlışsız tarım siyaseti ile daha sağlıklı zeytinyağı, ayçiçek yağından daha ucuz hale getirilebilir. Altından daha pahalıdır daha sağlıklı jenerasyonlar yetiştirmek…’’ dedi.
‘KONU İTHALATI DESTEKLEMEK’
Ayçiçek yağındaki krize ait toplumsal medya hesabından açıklama yapan Prof. Dr. Veysel Ulusoy ‘’Konu ayçiçek yağı değil. Bahis ;tarlaları terketmek, köyü yok ederken böbürlenmek, ithalatı desteklemek, kurumları ortadan kaldırmak, tarım bilmeyenleri bakan yapmak, halkın aleyhine her şeyi bilerek isteyerek yapmaktır. Bahis koskoca bir talandır’’ dedi. İktisatçı Hayri Kozanoğlu ‘’Bundan bu türlü ; En fazla kazandıran yatırım araçları Dolar,ayçiçek yağı,altın,benzin,çocuk bezi formunda sıralanmalı. Kaybettireceği aşikar TL mevduat listeden çıkarılmalı’’ paylaşımı yaptı.
Karar
