Dünya, her bölgesel krizle daha da büyüyen mülteci meselelerine bir tahlil bulmaya hiç yakın görünmüyor. Lakin Amerika kıtasından Uzak Asya’ya uzanan ortak bir önlem var: Duvar örmek. Globalleşmenin hudutları kaldırma savına rağmen, her iki yakasında yarım kalmış acı hikayeler biriktiren kalın duvarlar, gelişmiş Avrupa’nın ortasından dahi geçiyor.

HER 10 ŞAHISTAN 6’SI DUVARLARIN GERİSİNDEKİ BİR ÜLKEDE YAŞIYOR

Oksijen’in DW’den aktardığına nazaran; 2000 yılında dünya üzerinde 16 hudut duvarı vardı. Bugün bu sayı 90’a çıktı.

Amsterdam merkezli The Transnational Institute’un Delàs Center for Peace Studies isimli sivil kurumla bir arada geçen yıl tamamladığı bir çalışmaya göreyse dünyada her 10 şahıstan altısı duvarların ardındaki bir ülkede yaşıyor.

1989 yılında Berlin Duvarı’nın yıkılması, ünlü düşünür Francis Fukuyama’ya nazaran “liberal demokrasinin zaferi” münasebetiyle “tarihin sonu” demekti. Artık ideolojik çatışmalar bitmişti. Berlin Duvarı’nın tüm kesimlerinin toplamı 156 kilometreydi. Transnational Institute, iki yıl evvel Avrupa’daki duvarların 1000 kilometreyi aştığını açıkladı.

DÜNYA YENİ DUVARLARLA TANIŞTI

Fukuyama erken konuşmuştu. İki yıl sonra Sovyetler Birliği de dağıldı fakat dünya artık gelir adaletsizliği, bölgesel savaşlar, iklim değişikliği üzere temel problemlerin tetiklediği göç dalgalarıyla, münasebetiyle yeni duvarlarla tanıştı.

Suriye savaşı sırasında dünyadaki en büyük göç dalgalarından birine maruz kalan Türkiye, artık mümkün Afgan mülteci akınını engellemek için İran sonundaki duvarı geliştiriyor. Yunanistan da Türkiye sonuna 40 kilometrelik bir duvar dikti.

DÜNYADAKİ HUDUT DUVARLARININ DÖRTTE BİRİNDEN FAZLA AVRUPA’DA

Macaristan’ın Sırbistan hududuna diktiği 2.5 metre yüksekliğindeki duvarın bir benzerini Polonya, Belarus sonuna dikiyor. Hududun 100 kilometresi esasen tel örgüyle kapalı. Litvanya da Belarus sonuna dikmekte olduğu 3 metre yüksekliğinde, 508 kilometre uzunluğundaki 152 milyon euroluk duvar için AB’den para istiyor. Dünyadaki hudut duvarlarının dörtte birinden fazlası Avrupa’da.

EN ÇOK DUVAR ÖREN İSRAİL

ABD seçimlerine ve siyasetine de damgasını vuran Amerika-Meksika ortasında da bir o kadar duvar var. ABD Lideri Joe Biden, daha vazifeye gelmeden Donald Trump’ın çok gurur duyduğu duvar inştını donduracağını açıklamıştı. ABD-Meksika sonu toplam 3 bin 145 kilometre ve bu sonun kıymetli bir kısmını Rio Grande Irmağı çiziyor. Trump tekraren yapılacak ya da yine inşa edilecek duvarın uzunluğu ile ilgili bilgileri değiştirmiş, en son 500 kilometreye razı olmuştu.

ABD kendi duvarının yanı sıra Meksika-Guatemala ortasında duvar örülmesine de para veriyor. Mülteci hakları kümelerine nazaran bu durum, mültecilerin nihayetinde ABD’ye varabilmek için daha tehlikeli rotalara yönelmesine sebep oluyor.

Kilometre değil lakin adet açısından en çok duvar ören ülke İsrail. Tam altı hudut duvarı var. Fas, İran ve Hindistan’ın üç, Türkiye’nin de ortalarında olduğu dokuz ülkenin de ikişer duvarı var.

Hindistan, hudutlarının yüzde 43’ünü 6 bin 540 kilometrelik bir duvarla kaplamış durumda. Suriye, Lübnan haricindeki dört komşusunun ördüğü duvarlarla çevrili.

BEŞERLER DUVARLARI HAYATTA KALMAK İÇİN ZORLUYOR

Bugünün duvarları, Berlin’i ayıran duvar üzere yalnızca tel örgülerle ve asker devriyeleriyle korunmuyor. Güvenlik kameraları, alarm ve gece görüş sistemleri, insansız araçlar, duvar uzunluğu uzanan hendekler de var artık. Fakat her kıtada beşerler artık yalnızca daha iyi bir hayat değil, hayatta kalmak için duvarları zorluyor.

İngiltere ve Fransa, ortalarındaki kanalı “yasa dışı geçişlere kapamak” maksadıyla Calais’da ortaklaşa duvar örmek için 23 milyon dolar ayırdı. Daha geçtiğimiz cumartesi günü, kanalı geçmeye çalışan 828 mülteci yakaladı. Bu, bir günde yakalanan insan rekoru oldu. Birleşmiş Milletler’in mülteci örgütü UNHCR’ye nazaran, dünyada 82.4 milyon insan yerinden edilmiş durumda. 2020 sayısına son Afgan göçü dahil değil. Bu insanların 26.4 milyonu mülteci statüsünde. Yerinden edilen çocuk sayısı 35 milyon. Suriye, Venezuela ve Afganistan en çok göç veren üç ülke. Komşuları sırasıyla Türkiye, Kolombiya ve Pakistan da en çok göç alan üç ülke. Mültecilerin yüzde 86’sı gelişmekte olan ülkelerde.

SAVAŞ VE YOKSULLUK

Göçlerin önde gelen nedenleri savaşlar ve yoksulluk. Gelir eşitsizliği sürdükçe birbirini beslemeye devam edecek.

Oxfam’ın 2020 raporuna nazaran dünyadaki 2 bin 153 dolar milyarderinin varlığı 4.6 milyar insanın, yani dünyanın yüzde 60’ının toplamından fazla. Credit Suisse’in 2020 raporuna nazaran ise dünyanın en varlıklı yüzde 1’i dünyadaki varlığın yüzde 43.4’üne sahip.

Dünyanın en varlıklı 22 bireyinin toplam varlığı, Afrika’daki tüm bayanlardan fazla. Global ısınmanın yol açtığı kuraklık 2025 prestijiyle 2.4 milyar insanın susuz bölgelerde kalmasına yol açabilir.

‘GÜVENLİK KONUSUNDA DİPLOMASİ, DUVARLARDAN DAHA ETKİLİ’

New York State Üniversite’nden Victoria Vernon ve Birleşmiş Milletler Üniversitesi’nden Klaus F. Zimmermann’ın bu yıl yayınlan Duvarlar ve Çitler çalışmasına nazaran “Ekonomi literatürü göçü ve ticareti daha az engelleyen daha açık hudut siyasetleri uygulayan ülkelerin vatandaşlarına duvarlardan daha fazla yarar sağladığını gösteriyor.”

Çalışmaya nazaran, “Yasa dışı ticaret ve kaçakçılıkla uğraşta iktisat siyasetleri, güvenlik konusunda ise diplomasi duvarlardan daha tesirli.”

Zimmermann’a nazaran duvarlar en fazla süreksiz tahliller sağlayabilir. Duvarlar, “genellikle siyasetçiler tarafından oy verenleri etkilemek maksadıyla örülüyor.”

Araştırmacılar, Suudi-Irak duvarı ve İsrailMısır duvarı ile ilgili hadise incelemelerinde duvarların inşasından sonra insanların karşı taraftaki ülkelere tavırlarının kıymetli ölçüde bozulduğunu ortaya koydu.

‘DUVAR, ÇATIŞMALARI YOĞUNLAŞTIRDI’

Deutsche Welle’ye konuşan, Glasgow Üniversitesi’nden Stant PardosPrado’a nazaran “Duvar inşası, daha evvel aslında var olan gerginliklerin ötesinde çatışmaları ağırlaştırdı.”

Çağdaş duvarların uzunluğu Çin Seddi’yle karşılaştırılıyor. Franz Kafka, harika Büyük Çin Seddi hikayesinde, dünyanın en büyük duvarının 500 metre uzunluğunda kesimler halinde 20 kişilik emekçi gruplarınca örüldüğünü anlatır. Her bir modül tamamlandığında çalışanlar ülkenin öbür bir uzak bölgesine gönderilir. Böylece duvarın nereden geçtiğini, ne uzunlukta olduğunu kimse bilemez. Duvar, korkutuculuğunu bilinmezliğinden alır. Duvarın nereden geçtiğini ise yalnızca “göçebe kabileler” bilir. Göçebeler, duvarı inşa edenlerden daha fazla bilgi sahibidir. Günümüzün duvarları gözümüzün önünde örülüyor. Bugünün göçebeleri onları yollara süren şartlar değişmedikçe her duvarı tehdit etmeye devam edecek üzere görünüyor.

Karar