Türkiye’nin domates muhtaçlığının yüzde 40’ının karşılandığı Karacabey ve Mustafakemalpaşa ilçelerinde çiftçiler iflasın eşiğine geldi. Türkiye’deki salça fabrikaların yüzde 70’inin bulunduğu iki ilçede fabrikaların tek taraflı fiyat belirleme siyasetleri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın pandemi sürecinde “Ekilmedik yer kalmasın” daveti üzerine domates ekimlerini ağırlaştıran çiftçiler domates fiyatlarının 35 kuruşa kadar düşmesi, düşürülmesi nedeniyle maliyetlerinin altında satış gerçekleştiriyor. Çiftçiler artık kendilerini koruyacak yasanın bir anca evvel hayata geçmesini bekliyor. Mustafakemalpaşa Ziraat Odası Lideri Mehmet Aydemir, “Önümüzdeki yıl domates ektirmemek için elimden geleni yapacağım” diye konuştu.
Mustafakemalpaşa Ziraat Odası Lideri Mehmet Aydemir, domates fiyatların taban düzeylere düşmesi ve salça fabrikaların fırsatçılık yaptığının altını çizdiği açıklamalarında yetkililere seslendi. Aydemir yaptığı açıklamada, “Karacabey ve Mustafakemalpaşa Türkiye’nin domates muhtaçlığının yüzde 40’ını karşılarken, Türkiye’deki toplam salça fabrikalarının yüzde 70’i bu bölgede bulunuyor. Bu yıl çiftçilerimiz mısırdan çok domates ekti. Ekimler başladı lakin iklim koşullarından ve yağışlardan ötürü hastalıklar baş gösterdi. Domateslerin bir kısmı hastalıklardan ötürü yandı. Yüzde 40 randıman kaybı yaşandı. Hastalıklardan ötürü çiftçilerin ilaçlama maliyetleri iki katına çıktı. Salça fabrikalarında eserlerdeki hastalıklardan ve yanmalardan ötürü dehşet başladı. Lakin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetinden sonra eser çok olduğu için; endüstriciler fiyatları düşürdü. Bir kilo domatesin ortalama maliyeti 60 kuruşa kadar çıktığı bu periyotta endüstriciler 35-40 kuruşa domates almayı amaçladılar. Bu yıla kadar salça fabrikalarının yanındaydık ancak pandemi nedeniyle güç günler geçirdiğimiz bu günlerde çiftçileri ziyana uğratacak kadar düşük fiyatta alım yapan fabrikalara artık fırsat vermeyeceğiz. Onların fırsatçılığına göz yumarsak çiftçimizin seneye tarım yapacak sermayesi elinde olmayacak ve bu kriz tüm Türkiye’yi, tarım dalını önemli manada etkileyecek. Bu süreç bu formda devam eder çiftçi sahipsiz bırakılırsa, çiftçiler iflas edecek ve domates üretimi duracak.” dedi.
“BOŞ SENETLERE İMZA ATIYORUZ”
Çok çarpıcı açıklamalarda bulunan ve salça fabrikalarının çiftçileri iflasın eşiğine getiren adımlarından bahseden Aydemir, “Hastalıklardan ve yanmalardan ötürü domateslerde erken oluşmalar başladı. Bunlarla bir arada İzmir ve Manisa bölgelerinin hasat vaktiyle tıpkı vakte denk geldi. Köylülerimiz erken oluşmalardan ötürü eserlerini topladı. Eser çokluğundan ötürü Karacabey ve Mustafakemalpaşa ilçelerindeki salça fabrikaları bilhassa de piyasayı belirleyen fabrikalar, domates fiyatlarını düşürerek çiftçilerimizi çok güç durumda bıraktılar. Bölgedeki domateslerin yüzde 50’sinin fabrikalarla mutabakatlı olarak taahhütlü olduğunu aktaran Aydemir, “Geri kalan yüzde 50’lilik kısım ise özgür piyasada satışa sunuluyor. Taahhüt gereği domatesi kilogram fiyatı 50-55 kuruş. Fabrikalar, çiftçilerimize boş senetlere yani tek taraflı mukavelelere imza attırdıkları için çiftçilerimiz taahhüt yapmaktan çekiniyorlar. Bizler kontratlı tarımdan yanayız. Şu anda hür ekilişten ötürü hür domates fiyatları 36 kuruşa kadar düştü. Piyasada 35-40 kuruşa domates olunca fabrikalarda bizden alımlarını düşürdüler. Fire oranlarını artırdılar. Çok büyük oyunlar oynanıyor. Devletimizden beklentimiz bu oyunlara son verilip, çiftçilerin mağduriyetlerinin giderilmesi tarafında kanunların çıkarılıp bir an evvel hayata geçirilmesidir.” dedi.
“SALÇA FABRİKALARI ÜRETİCİNİN KANINI EMİYOR”
Salça fabrikalarının birçoğunun yurtdışına ihracat yaptığını ve dolar kurundan ötürü kar oranlarının büyük ölçüde arttığını anlatan Aydemir, “İç piyasa da şuan da besin toptancılarında salça problemi var. Piyasayı belirleyen fabrikalar kendi ortalarında anlaşarak bilhassa taahhütlü eserlerde fire oranlarını artırarak eser alımını daha ucuza getirmeye çalışıyorlar. Ayrıyeten fiyat siyasetleriyle da çiftçilerin kanını emiyorlar. Çiftçilerin battıklarını, bittiklerini, bildikleri halde bunu yapıyorlar. En azından kontrat fiyatlarının altına fiyat belirlemeseler çiftçiler daha az ziyan edecek. Domatesin satış fiyatı en az 60 kuruş olması gerekiyor.” sözlerini kullandı.
“CUMHURBAŞKANI'NIN DAVETIYLE SEFERBERLİK BAŞLATMIŞTIK”
Çiftçilerin haklarını koruyacak yasanın uzun vakittir bekletildiğini aktaran Aydemir, “Uzun vakittir bu yasanın çıkması için bekliyoruz. Yasa çıktığında fabrikalar, eserleri alacağı tarihleri ve fiyatları karşılıklı anlaşarak belirleyecek ve çiftçilerin artık boş mukavelelere imza atmasının önüne geçilecek. Fire konusunda da büyük düşünceler yaşanıyor, fireyi kendilerine avantaj olarak kullanan fabrikaların bu duruma son vermesi için gerekli kontrollerin yapılmasını sağlayacak yasal taban oluşturulacak. Pandemiden ötürü birçok ülke gerek endüstride gerekse tarım konusunda güç günler yaşarken Türk çiftçileri Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daveti üzerine seferberlik ruhu ile elindeki imkanları zorlayarak tarım konusunda atağa kalktı. Bizim tek istediğimiz, devletimizin davetine bu güç vakitte takviye veren çiftçilerin devletimizin dayanak olarak elinden tutmasıdır.” açıklamasında bulundu.
Karar
