Sesli sohbetlerin yapıldığı bir toplumsal medya uygulaması olan Clubhouse aldı başını gidiyor. Uygulama Nisan 2020’de resmi olarak gün yüzüne çıktı. Mayıs ayında 1500 kişi İOS platformundan Clubhouse’u indirdi. Aralık ayında bu sayı yalnızca 6 bin kişiydi. Ocak ayında kullanıcı sayısı 3 milyona yaklaştı, şu anda yaklaşık 10 milyon kişi etkin olarak platformda. Bir arkadaşınızın davetiyle uygulamayı indirebiliyorsunuz, kendi telefon numaranızı da verdiğiniz için geçersiz bir profil düzenlemeniz güç.

2020’yi ‘kitap gibi’ okuduk…

2020’de yaşananlar kurgu edebiyatı için iyi bir gereç olma ismine her şeye sahipti. Hatta bu türlü bir kurguyu okurken ‘yok artık bu kadar da olmaz’ dememiz de işten bile değil… 2020’nin kitap sanayisindeki satışlara tesiri ise bir öbür değişik kıssa. Kısa mühlet evvel geride bıraktığımız yıl, kitap sanayisinin ne kadar ‘değişebileceğinin’ yahut ‘ne kadar birebir kalmak istediğinin’ tuhaf bir birleşimi oldu.

E-kitapların çıkışıyla, basılı kitapların yavaş yavaş döneminin biteceği söylense de durum o denli olmadı. Basılı pek çok yayın, internet karşısında ivme kaybetti lakin kitaba dokunmayı tercih etmekten vazgeçmedik. 2020’de kaç kitap satıldığını gösteren bilgiler, basılı kitap dalının hala son derece sağlıklı olduğunu kanıtlıyor. ABD’de basılı kitap satışı 2020’de 750,89 milyon adede ulaşarak yüzde 8,2 büyüdü ve 2010 yılından bu yana yıllık en yüksek artış yaşandı. İngiltere’de de durum farklı değil. 2020’de ülkede 200 milyondan fazla basılı kitap satıldı. Basılı kitap hacmi 2019’a kıyasla yüzde 5.2 arttı.

Türkiye’de de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın istatistiklerine nazaran 2020’de kişi başına düşen kitap sayısı arttı. 2019 yılında kişi başına düşen kitap sayısı 7.01 iken 2020 yılında bu sayı 7.6’ya çıktı.

Amazon’un geçen hafta açıkladığı bilgilere nazaran Türkiye’de 2020 yılında en çok satılan kitaplar ise şunlar: Dorukta Victor Hugo’nun ‘Bir İdam Mahkumunun Son Günü’ yer alıyor. George Orwell ‘Hayvan Çiftliği’ ve ‘1984’, Franz Kafka ‘Dönüşüm’, Jose Saramago ‘Körlük’, Anton Çehov ‘Altıncı Koğuş’, İlber Ortaylı ‘Bir Ömür Nasıl Yaşanır?: Hayatta Hakikat Seçimler İçin Öneriler’…

Gelelim dijital tarafa… E-kitap satışlarının da artmasına karşın sesli kitaplarda çok daha büyük bir yükseliş görünüyor. Analistlerin varsayımlarına nazaran beş yıl içinde sesli kitap global çapta 10 milyar dolarlık bir bölüm haline gelecek.

Dünyadaki yayın kuruluşları için izleyici ve içerik tahlili yapan medya araştırma şirketi Edison Research’ün anketine nazaran ABD’de bir yılda dinlenen ortalama sesli kitap sayısı 2019’da 6,8 iken 2020’de 8,1’e yükseldi. Sesli kitap dinleyenlerin yüzde 57’si 45 yaşın altında. En tanınan sesli kitaplar ise gizem ve tansiyon çeşidi romanlar.

E-kitap ve sesli kitap satışları yükselse de basılı kitapların teknoloji karşısında dimdik ayakta durduğunu görmek sevindirici…

Şirketin kıymeti ise 1 milyar dolara ulaştı. Uygulama kısa müddette o kadar büyük bir muvaffakiyet kazandı ki Twitter ve Facebook da misal uygulamalar için düğmeye basmak zorunda kaldı.

Clubhouse hala yalnızca İOS üzerinden cep telefonlarına indirilebiliyor ve App Store’un en tanınan uygulamalarından biri. Uygulamanın geliştiricileri Android versiyonu için çalışmaya başladıklarını da duyurdu. Clubhouse’un en tanınan olduğu ülkeler ABD, Almanya, Japonya, Slokvakya ve Türkiye…

Bir arkadaşa bakıp çıkacağım…

Clubhouse’da takılanların farklı özellikleri var. Kimi “Bir arkadaşa bakıp çıkacağım” başında odalara şöyle bir giriyor, konu sararsa odada kalıyor ve sessizce dinliyor. Kimi “Söyleyecek bir lafım, anlatacaklarım var” deyip dilediği başlığı verdiği bir oda açıyor. Bu oda farklı bir başlığa sahipse hiç kestirim edemeyeceğiniz ünlüler odadaki sohbetlere katılabiliyor. Kimi ise odalara girip soruları ve yorumlarıyla iştirakçi olmayı seçiyor.

Birtakım odalardaki konuşmalar o kadar bilgi verici, o kadar ufuk açıcı ki saatler boyunca sıkılmadan dinleyebiliyorsunuz. Bilhassa akşam saatlerinde ve hafta sonları Clubhouse ortamının daha hareketli olduğunu da ekleyelim.

Elon Musk, Jared Leto, Meek Mill, Ben Horowitz, Mark Zuckerberg, Malcolm Gladwell üzere isimler de Clubhouse odalarında konut sahipliği yaptı. Yani şanslıysanız karşılaşmanızın neredeyse imkansız olduğu bireyleri Clubhouse’da yakalamanız mümkün! Hatta onlara soru sorup karşılıklı muhabbet edebilirsiniz.

Kimi odaların moderatörleri -ki bu şahıslar bazen akademisyen, iş insanı, pilot, sanatçı ya da öğrenci de olabiliyor- televizyonlardaki tartışma programlarını yöneten isimlerden çok daha iyi bir performans gösterebiliyor. Yüzlerce iştirakçinin olduğu bir odada dinamizmi ayakta tutup sohbeti devam ettirmek, kelam almak ya da soru sormak isteyenlere alan açmak, akışı devam ettirmek ve mevzuyu toparlamak çok da kolay değil.

Twitter’da üç cümleyle ahkam kesenlerin, aforizma paylaşanların, Instagram’da artık gına getiren pozlarla ünlü olmaya çalışanların bu platformda kanaat başkanı olmaları hatta tutunmaları neredeyse imkansız.

Clubhouse interaktif, eğlenceli, sıcak bir bağlantı sunduğu için markalar da pazarlama faaliyetleri için yeri yavaştan yoklamaya başladı.

Bakalım sanal ortama bomba üzere giren Clubhouse tıpkı süratle ilerlemeyi başarabilecek mi?

Bu gece uyku yok!

Harika mavi ay, kanlı ay, ay tutulması üzere çeşitleri, türlü türlü sıfatı… Şiddeti ve gerginliği artırdığı savı… Doğal afetlere, hatta uçak kazalarına neden olduğu suçlamaları… İsmine yazılan müzikler, şiirler, başrolünde olduğu sinemalar… İnsanoğlunun onu fethetme çabasını de unutmamak gerek elbette. Ay; bilhassa de dolunay insanlık tarihi boyunca ününü hiçbir gökyüzü cismine bırakmadı (yakında Mars’la ‘büyük ödül’ için yarışabilirler o ayrı!)

Dolunayın insanların üzerinde fizyolojik ve ruhsal tesirleri olduğunu kanıtlamaya çalışan pek çok araştırma yapıldı. Fakat bu türlü bir tesirin olmadığını gösteren ve sağlam ispatlara dayanan yüzlerce çalışma da var.

Yakın vakitte yapılan bir çalışma dolunay vakti neden daha az uyuduğumuzu gösteriyor. Çok uzak atalarımızdan bize miras kalan bu durumun nedeni de mantıklı! Evet dolunay uykumuzu etkiliyor fakat bu durum ayın çekim gücünden falan kaynaklanmıyor.

Washington Üniversitesi’nden nörobiyolog Horacio de la Iglesia liderliğindeki araştırma ABD ve Arjantin’de yapıldı. Arjantin’in Formosa Eyaleti’nde yaşayan yerli bir topluluk olan Toba-Qom halkından iştirakçiler deneye katıldı. Deneye katılan bu yerli topluluğun bir kısmının elektriği ulaşımı yok. Üçüncü bir küme ise günümüz büyük kentlerinin her türlü ‘ışıltısı’na sahip olan ABD’nin Seattle kentinde yaşıyor.

Araştırmacılar deneklerin bileklerine taktıkları bir aletle iki ay boyunca bu şahısların uykusunu izledi. Karşılığı aranan soru şu: “Ayın evreleri insanların uyku sistemini değiştiriyor mu?”

Evet dolunay insanların uyku nizamını etkiliyor. Ayın gökyüzünde bütün haşmetiyle belirdiği vakitlerde ortalama olarak 30 dakika daha geç yatmaya gidiyoruz ve 50 dakika daha az uyuyoruz. Üstelik bu durum kırsalda, elektriğe erişimi olmayan yerlerde ve ışıl ışıl kentlerde yaşayanlar için de geçerli. Yalnızca kırsaldaki beşerler biraz daha fazla etkileniyor o kadar…

Araştırmacıların tezi şu: Uyku; etnik köken, sosyokültürel geçmiş ve kentleşme seviyesinden bağımsız olarak ayın evreleri ile senkronize olarak şekilleniyor. Bunun nedeni de parlak bir dolunay ışığında uyanık kalıp çeşitli faaliyetlere devam edebilme dürtüsü. Binlerce yıl evvelki cetlerimiz için dolunay parıltısı çok değerli bir ışık kaynağıydı. Geceleri dolunay altında balıkçılık, avlanma faaliyetleri ve toplumsallaşma daha kolay sürdürülebiliyordu. Bilim insanları bugün hala ayın dolunay evresinde daha fazla uyanık kalmamızın, atalarımızın doğal akşam ışığından yararlanmasına neden olan bir adaptasyon olduğunu varsayıyor.

Bu akşam dolunay! Madem biraz daha az uyuyacağız o vakit Beethoven’ın en ünlü bestelerinden biri olan Ay Işığı Sonatı’nı dinleyerek dolunayın keyfini yaşayabiliriz.

Karar