Dışişleri Bakanlığı ortalarında İngiltere, İsveç ve Belçika’nın da bulunduğu 9 ülkenin Türkiye’deki fahri konsolosunun vazifelerine ani bir kararla son verdi. 2025 yılına kadar vazife mühleti bulunan fahri konsolosların vazifeden alınmasının münasebeti açıklanmadı. Deutsche Welle’den Alican Uludağ’ın haberine nazaran, İsveç’in Antalya Fahri Konsolosu Nil Sağır, kararı değerlendirirken ülkedeki “siyasi ortama” işaret eden bir açıklama yaptı.

Fahri konsolosların vazifesine son verilmesi Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü’nün 12 Ekim 2021 tarihli kararıyla gerçekleşti. Bakanlık, konsolosların kimlik kartlarını da geçersiz kaldı. Yazıya nazaran, vazifesine son verilen isimler şöyle:

İsveç’in Antalya Fahri Konsolosu Nil Sağır, İngiltere’nin Bodrum Fahri Konsolosu Sevinç Çoşkunsu, Belçika’nın İzmir Fahri Konsolosu Nezih Öztüre, Avusturya’nın İzmir Fahri Konsolosu Mustafa İdeal Caner, Romanya’nın İskenderun Fahri Konsolosu Faruk Rende, Etiyopya’nın Konya Fahri Konsolosu Servet Mehmet Hekimoğlu, Dominika Milletler Topluluğu’nun İstanbul Fahri Konsolosu Buyruk Uyar, Belize’nin İstanbul Fahri Konsolosu Mustafa Çıkrıkçıoğlu, Litvanya’nın Nevşehir Fahri Konsolosu Yakup Dinler.

İSVEÇ’TEN ‘ÜZGÜNÜZ’ AÇIKLAMASI

İsveç’in İstanbul Başkonsolosluğu, Antalya’daki İsveç Fahri Konsolosu Nil Sağır’ın misyonundan alınması üzerine vatandaşlarına yönelik bir açıklama yaptı.

Açıklamada, “Antalya’daki İsveç Fahri Konsolosluğu’nun şu an için konsolosluk hizmeti veremeyeceğini bildirmek zorunda kaldığımız için üzgünüz. Antalya’daki konsolosluk fliyetlerimize süreksiz olarak devam edemememiz, İsveç’i uzun yıllar temsil eden ve misyon mühletini 2025’e uzattığımız mevcut fahri konsolos Nil Sağır’ın misyon müddetinin sona ermesini Türk makamlarının talep etmesinden kaynaklanmaktadır” denildi.

‘GEREKÇE GÖSTERİLMEDİ’

İsveç tarafından bu misyona 2008’de atanan ve 2025 yılına kadar müddeti olan Antalya İsveç Fahri Konsolosu Nil Sağır de Türkiye tarafından vazifesinin sona erdirilmesi üzerine bir veda mektubu yayımladı. İsveç tarafından “Kutup Yıldızı Nişanı” da verilen Nil Sağır, İsveç Dışişleri Bakanlığı’nın vazife müddetini 2025 yılına kadar uzattığını, Türk yetkililerin de 2023 yılına kadar geçerli kimlik kartını yakın bir vakitte hazırladıklarını anımsattı.

Sağır, “Ancak Türk Dışişleri tarafından ani alınan ve rastgele bir gerekçi gösterilmeyen karar ile fahri konsolosluk misyonuma tek taraflı olarak son verilmiştir” dedi. İsveç Dışişleri’nin Türk tarafının aldığı bu kararın geri alınması için efor gösterdiğini söz eden Sağır, “Ancak her birinizin de bildiği üzere siyasi ve politik bu ortamda ne yazık ki olumlu bir sonuç çıkmamıştır” tabirini kullandı.

Sağır, İsveç Fahri Konsolosu olmanın kendisi için onur olduğunu da belirterek “Bu onurlu misyondan ayrılırken elbette şimdiye kadar savunduğum adalet, insan hakları, adil paylaşım ve pek çok mevzuda çalışmalarıma bir avukat olarak devam edeceğim. Adaletli ve insan haklarının korunduğu bir Türkiye ideali için hiçbir vakit susmadım bundan sonra da susmayacağım” dedi.

FAHRİ KONSOLOSLUK NEDİR?

Bir ülkenin resmi temsilciliğinin bulunmadığı bir kentte o ülkeye ait konsolosluk süreçlerinin yerine getirilmesi ve ticari ilgilerin geliştirilmesi gayesiyle fahri konsoloslar atanabiliyor. Fahri konsoloslar da vatandaşlarına yönelik konsolosluk hizmetleri verebiliyor, ülkeler ortası alakaların geliştirilmesine katkı sunabiliyor.

Türkiye’de büyükelçiliği bulunmayan kimi ülkeler yalnızca fahri konsolosluklar aracılığıyla temsil edilirken Türkiye’de büyükelçiliği bulunan birtakım ülkeler ise resmi konsolosluklarının olmadığı ve gereksinim duyduğu vilayetlerde fahri konsoloslar atayabiliyor. Fahri konsoloslar, temsil edecekleri ülkenin hükümetleri (çoğunlukla Dışişleri Bakanlığı) tarafından atanıyor. Lakin atandıkları ülkenin hükümetinin de bu atamayı onaylamasının akabinde resmen misyona başlayabiliyor. Fahri konsoloslar gönüllülük aslına nazaran atandıkları için çoğunlukla bu vazifelerinden ötürü bir fiyat almıyor.

Fahri konsolosların statüleri Konsolosluk Bağlantıları Hakkında Viyana Sözleşmesi’ne dayanıyor. Fahri konsoloslar, resmi vazifelerinin yerine getirilmesi sırasındaki hareketleri nedeniyle yargı dokunulmazlığından yararlanabiliyor.

Türkiye’de vazife yapan fahri konsoloslara Türk Dışişleri Bakanlığı tarafından tanıtım hedefli bir kimlik kartı düzenleniyor. Fahri konsoloslar, araçlarında CC kodlu diplomatik plaka takabiliyor. Fahri konsolosluğun bulunduğu devlet, fahri konsolosluğa ilişkin binaları korumak için gerekli önlemleri almakla yükümlü, lakin fahri konsoloslukların bina dokunulmazlığı bulunmuyor.

Türkiye’de öbür bir ülke ismine fahri konsolosluk vazifesi yürüten Türk vatandaşlarına, istemeleri durumunda silah taşıma ruhsatı verilebiliyor. Fahri konsolosların, havlanlarında VIP salonlarından yararlanma hakkı bulunmuyor, lakin Dışişleri Bakanlığı’nın özel müsdesiyle temsil ettikleri ülkenin üst seviye görevlilerini karşılamak ve uğurlamak için VIP solanlarına girebiliyorlar.

Karar