İKTİSAT SERVİSİ

Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında büyütülen şeker fabrikaları, başkanlık sistemine geçiş sürecinde özelleştirildi. 15 fabrika ise Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin bünyesinde kaldı. Satış sonrası üretimde yaşanan badireler tartışma konusu olurken son periyotta marketlerde eser bulunmadığına ait şikayetler sıkıntıyı ön plana çıkardı. Türkşeker ‘Arz sorunu yok. Piyasada birtakım firmalar fiyatları yükseltiyor’ açıklaması yaptı.

DEVLET KURUMU ‘RESMİ ARTIRIMI BEKLEYELİM O DENLİ SATALIM’ DİYOR

eker İş Sendikası Lideri İsa Gök ise dikkat çeken tezde bulundu. Gök “Özeller şekeri artırımlı satıyor. Türkşeker de ziyan ettiği için fazla satış yapmak istemiyor. Resmi artırımı bekliyor” dedi. Tatsız tablo ‘Devlet stok mu yapıyor’ reaksiyonuna yol açtı. Türkşeker’in özelleştirme sonrası Varlık Fonu’na devredilip kontrol dışında kalması da mevzunun bir diğer ayağını oluşturdu. Muhalefet bağımsız kontrol raporlarının Meclis’e gitmediğini vurguladı.

Özelleştirme sonrası rafta şeker kalmadı

3 yıl evvel vazife mühleti sona eren son Başbakan Yıldırım masraf ayak Cumhuriyet’in birinci yıllarında kurulan şeker fabrikalarını özelleştirdi. Özelleştirmeler şeker krizine neden olurken marketler, boş olan rafların sebebinin fabrikaların satış yapmamasını öne sürdü. BİM bir haftadır fabrikaların satışı durdurduğunu belirtirken kamu kuruluşu TÜRKŞEKER ise yaptığı açıklamada tezleri yalanlayarak ‘’Şekerde arz sorunu olduğuna dair argümanlar hakikat değildir’’ dedi.

Kamuda özelleştirmeler süratle devam ediyor. Cumhuriyetin birinci yıllarında kurulan ve 3 yıl evvel parlamenter sistemin son Başbakanı Binali Yıldırım tarafından sarfiyat ayak şeker fabrikalarının özelleştirilmesi yansılara neden olmuştu. Kamuya ilişkin 14 şeker fabrikası özelleştirilirken kalanlar ise Varlık Fonu’na devredildi.

Kamu şeker fabrikalarının özelleştirilmesiyle hem ekim alanında hem de üretimde düşüş yaşandı. Şeker pancarı üreticilerinin büyük bir kısmı da üretimden koparıldı. Yapılan özelleştirmeler şekerde arz problemine neden oldu. Toplumsal medyada gündeme gelen ve market raflarında şeker olmadığı ya da hudutlu sayıda satıldığına dair açıklama yapan BİM, fabrikaların satışı durdurduğunu ve şeker tedarik edemediklerini öne sürmüştü. Bahse ait açıklama yapan TÜRKŞEKER ise argümanları yalanlayarak 2021-2022 üretim devrinde yaklaşık 400 bin ton şeker üretildiğini, bu ölçünün kooperatif ve özel dal fabrikalarının üretimiyle birlikte toplamda 1 milyon 150 bin ton civarında olduğunu bildirdi.

TÜRKŞEKER açıklamasında ‘’Şekerde arz sorunu olduğuna dair savlar yanlışsız değildir. Piyasada birtakım firmaların fiyatları yükselterek eser satmalarından ötürü bu türlü bir ortam oluşmuştur. Türkşeker, şeker fiyatlarını belirlerken gerek vatandaşımıza uygun fiyatlara eser sunma, gerekse sanayicimizin ham unsur girdi maliyetlerini minimize etme hassasiyeti ile belirlemektedir’’ denildi. Öte yandan Varlık Fonu’na devredilen fabrikalar ise ziyan etmeye devam ediyor. Varlık Fonu’na devredildikten sonra ziyan eden ÇAYKUR’un yanı sıra Sayıştay raporuna nazaran TÜRKŞEKER’in de ziyanının 3 milyar TL’lik özkaynağın da üstüne çıkarak 3.6 milyar TL’ye yükseldiği belirtildi.

‘RESMİ ARTIRIM BEKLENİYOR, SATIŞ YAPILMIYOR’

İş Sendikası Lideri İsa Gök, ise TÜRKŞEKER’in ziyanına satış yapmak istemediği için resmi olarak yapılacak artırımı beklediğinden ötürü satışı durdurduğunu öne sürerek “Özeller şekeri artırımlı satıyor. TÜRKŞEKER ziyanına satış yapıyor. Onun için de fazla satış yapmak istemiyor. Pancar fiyatı ile şeker satış fiyatı ortasında bir makas vardı. İki yıldır bu makas kapanıyor. Ziyan ediliyor” dedi. Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Baki Remzi Suiçmez ise, ‘’Kamu fabrikalarının özelleştirilmesi ve getirilen kota en değerli meseledir. Kamu şeker fabrikaları sanayiciye gereğince eser verememekte özel bölüm ise daha yüksek fiyattan sanayiciye eser gündeme getirmekte’’ açıklaması yaptı.

Karar