Ali Babacan başkanlığında kurulan Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), Türk Lirası'nın geçen yıl sonuna nazaran, Amerikan Doları karşısında yüzde 23, euro karşısında ise yüzde 29 paha kaybettiğinin altını çizerek, iktidara 10 unsurluk bir tahlil önerisi sundu. 

Türk Lirası'nın gelişmekte olan ülkeler ortasında en makus performans gösteren para ünitelerinden birisi olduğunun vurgulandığı açıklamada, bu durumda yatırımcıların risk almak istememesi, bunun da iktisadın yavaşlamasına, yeni işlerin doğmasına pürüz olduğu kaydedildi.

'TEMEL SEBEP BERBAT YÖNETİM'

Türkiye'nin pek çok alanda olduğu üzere iktisat alanında da yaşadığı problemlerin temel sebebinin makus idarenin olduğu belirtiken açıklamada şu sözlere yer verildi:

“Türk Lirası’ndaki kıymet kaybı toplumun satın alım gücünü azaltmaktadır. Bilhassa fiyatlı kısmın geliri enflasyon karşısında erimekte ve yoksulluk yaygınlaşmaktadır. Türk Lirası’na inancın kaybolduğu bu türlü devirlerde vatandaşlar tasarruflarını alternatif para ünitelerine yönlendirmekte, bunun sonucunda Türk Lirası’ndaki paha kaybı daha da derinleştiği üzere, iktisat içerisinden çıkılmaz bir kısır döngüye girmektedir.

Ülkemizin pek çok alanda olduğu üzere, iktisat alanında da yaşadığı meselelerin temel sebebi makus idaredir.  Emniyetli olmaktan uzak ve yalnızca günü kurtarmayı hedefleyen iktisat uygulamaları, Türk Lirası’nın son yıllarda gösterdiği makus performansta büyük rol oynamıştır. Merkez Bankası ve iktisattaki kilit kurumların bağımsız ve objektif bir anlayışla çalışmasının engellenmesi ve bu kurumların kapasitelerindeki zayıflama da bu gelişmelerde tesirli olmuştur. 

'MERKEZ, REZERVLERİ PİYASALARA MÜDAHALE HEDEFIYLE KULLANDI'

Para siyasetleri kuralsız ve enflasyon hedeflemesinden uzak bir formda uygulanmaya başlanmış, Merkez Bankası rezervleri şeffaflıktan mahrum bir biçimde döviz piyasalarına müdahale emeliyle kullanılmıştır. 

Türk Lirası’nın sirkülasyonuna yönelik getirilen sınırlamalar ve içe kapatıcı siyasetler, Türk Lirası’nın kredibilitesini ve konvertibilitesini olumsuz etkilemektedir. Ranta ve verimsiz kesimlere dayalı büyüme modelini sürdürebilmek için kamu bankaları aracılığıyla dağıtılan kolay krediler, dolanımdaki para ölçüsünü ölçüsüzce artırmaktadır. 

Denetimden çıkan kamu harcamaları ve iktisattaki yavaşlama sonucunda azalan vergi gelirleri, bütçe disiplininden önemli biçimde uzaklaşılmasına sebep olmuştur. Yıllar evvel terkedilen dövize dayalı iç borçlanma uygulamasına geri dönülmesi, kamu finansmanı üzerindeki yapısal riskleri daha da kalıcı hale getirmektedir.

TL'NİN TEKRAR PAHA KAZANMASI İÇİN 10 TAHLIL ÖNERİSİ

Sağlam parası olmayan devletlerin müreffeh toplumları olamaz. Türk Lirası’nın yitirdiği bedel ve prestijin tekrar kazanılması için DEVA Partisi olarak aşağıdaki siyasetleri önermekteyiz:

1. DEVA Partisi olarak 17 Mart ve 18 Nisan’da açıkladığımız teklifleri içeren, içsel tutarlılığa sahip, teknik kalitesi yüksek ve inanç veren orta vadeli bir program iştirakçi bir anlayışla hazırlanmalı ve kararlılıkla uygulanmalıdır. Bu planda iç ve dış finansman istikrarlarına ait gerçekçi ve dengeli bir çerçeve ortaya konulmalıdır. Planda alınan inanılmaz mali ve nakdî tedbirlerin orta vadede nasıl normalleştirileceğine ait yol haritasına da yer verilmelidir. 

2. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, elindeki tüm araçları enflasyon hedeflemesi, dalgalı kur ve hür sermaye hareketleri anlayışına uygun, bağımsız ve aktif bir biçimde kullanmalıdır. 

3. Merkez Bankası rezervlerini güçlendirecek her türlü dış finansman imkanını kıymetlendirme konusunda azami gayret gösterilmelidir. 

4. Kamu bankaları vasıtasıyla şeffaflıktan uzak ve hedeflenen tesirleri sağlamakta başarısız olan döviz müdahaleleri acilen sonlandırılmalıdır

5. Başta kamu bankaları olmak üzere tüm bankaları, yarar ve risk tahlillerine dayanmadan ucuz ve kolay kredi vermeye zorlamaktan vazgeçilmelidir. Bu doğrultuda faal rasyosu uygulamasına son verilmelidir.

6. Bütçe disiplinini sağlayacak mali kural hayata geçirilmelidir. Bütçe birliği, bütünlüğü ve disiplini yine tesis edilmelidir. Varlık Fonu üzere şeffaflıktan uzak uygulamalara son verilmelidir. Bunun yanında, bütçe açığının denetiminde verimsiz kamu harcamalarının ve israfın denetim altına alınması öncelikli olmalıdır.

7. TCMB bilançosunda yıllardır biriktirilen ihtiyati yedek akçe kalemi bütçe açığının finansmanında şeffaflıktan uzak bir biçimde kullanılmıştır. COVİD-19 üzere ortaya çıkabilecek ani risklere kalkan olabilecek bu stil tasarruflara yönelik keyfi uygulamalara bir daha başvurulmamalıdır.

8. Kamu yatırımları ve Kamu Özel Kesim İşbirliği uygulamaları şeffaflığı, katılımcılığı, yerindeliği ve aktifliği temel alan bir anlayışla yürütülmelidir.

9. TÜİK’e güçlü bir bağımsızlık kazandırılmalı ve yayınladığı istatistiklerin kalite ve güvenilirliği en üst seviyeye çıkartılmalıdır.

10. Şahıs ve parti bazlı dar politik çıkarlar uğruna izlenen popülist siyasetler bir kenara bırakılarak, kural ve kurum bazlı iktisat idaresine geçişi sağlayacak ve iktisat idaresinin kurumsal kapasitesini güçlendirecek düzenlemeler hızla hayata geçirilmelidir.

'BAŞKANLIK SİSTEMİ SIKINTILARI DAHA DA AĞIRLAŞTIRDI'

Son olarak, iktisattaki sıkıntıların sebebinin yalnızca iktisat siyasetleriyle ilgili olmadığının altını çizmekte yarar görüyoruz. Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemi yaşanmakta olan meseleleri daha da ağırlaştırmıştır. Hukukun üstünlüğü prensibinin yok sayılması başta olmak üzere, kurum ve kuralların zayıflaması, şahsî yaklaşımların baskın hale gelmesi yatırımcıların ve iş dünyasının geleceğe inançla bakmasını engellemektedir. Bu problemlerin üstesinden gelinmesi, lakin topyekûn bir siyasi revizyon ile mümkün olacaktır.”

Karar