SALİHA SULTAN/KARAR
Bugünlerde ABD’de sokaklarında başlayıp iş hayatından sanat ortamına birçok Avrupa devletine yayılan ‘siyahi öfke’nin yıllar içinde film yerküresine nasıl yansıdığına yine bir göz atmakta da yarar var. Film, insan yerküresinin kıymetli bir aynası olduğundan ırkçılık problemi de yıllar içinde pek çok sinemaya husus oldu. KARAR okuyucuları için derlediğimiz ırkçılık aykırısı bu 5 sinema izleyiciye eşitlik ve ırk konusundaki algılarını önemli biçimde sorgulatırken, ‘İnsanlığı kurtaracak olan his utançtır’ diyen film dahisi Andrey Tarkovski’nin ülküsündeki yerküreye bir adım daha yaklaştırıyor.
BÜLBÜLÜ ÖLDÜRMEK-1962
Amerikalı müellif Harper Lee’nin birebir isimli romanından uyarlanan ve 1962’de beyaz perdeye aktarılan Bülbülü Öldürmek sineması ırkçılığa karşı verilen bildirileri içeren en tesirli birinci sinemalar arasında. Beyaz bir bayana tecavüzden yargılanan ve halk tarafından linç edilmek istenen siyah bir adamı savunan beyaz bir adamın hikayesi 1953’de uyarlama senaryo kolunda Oscar aldı. Sinemanın en can alıcı kelamı: “Bir an derinizi çıkarıp kenara koyun ve beni dinleyin…”
BASINÇ-1976
İngiltere filminin birinci siyah uzun metrajı olan, Horace Ové’nin yönettiği ve Herbert Norville’nin oynadığı sinema, polis vahşetini gösteren sahneler içerdiği için birinci üç yılında İngiltere’de yasaklandı. Göçmen gençlerin Londra sokaklarındaki hikayesi üzerinden asrî İngiltere’nin nasıl şekillendiğini anlatan sinema hala birçok şenlikte ırkçılık sıkıntısının en iyi anlatımı olarak gösteriliyor.
YEŞİL YOL-1996
Tom Hanks’in başrolünde oynadığı ve Stephen King’in romanından uyarlanan Yeşil Yol 1920’lerde ABD topraklarında geçiyor. Bir epey iri bir siyahi olan John Coffey küçük kızlara tecavüz etme kabahatinden idama mahkum edilir. Hususî güçleri olan Coffey’in masumiyeti yavaş yavaş anlaşılsa da idam günü yaklaşmaktadır. Tom Hanks’e David Morse ve Michael Clarke Duncan eşlik ettiği sinema yerkürenin hala en çok izlenen prodüksiyonlarından biri.
12 YILLIK ESARET-2013
2014 yılında en iyi sinema Oscar’ını alan ‘12 Yıllık Esaret’ işlediği husus bakımından epeyce acıklı bir sinema. New York’da özgür bir siyahi olarak doğan Solomon Northup’un aşkı ailesi ve kemanı olmuştur. Washington DC’de kaçırılıp köle olarak satılan Solomon 12 yıllık bir esaret yaşar. Siyahlara yapılan zulmü tüm çıplaklığıyla gözler önüne seren sinemanın direktör koltuğunda Steve McQueen bulunuyor.
13’ÜNCÜ-2016
Netflix’teki ‘13th’ (13’üncü) isimli belgesel, ABD anayasasında 1865’te köleliği kaldıran 13. unsura gönderme yapıyor. Yaklaşık iki saatlik belgeselde, İç Savaş sonrası sistem tarafından günahlı duruma düşürülerek özgürlüklerin elinden alınan siyahilerin ömrü üzerinden Amerikan cezaevi sanayisinin dehşetini ortaya koyuyor. BAFTA’da en iyi belgesel mükafatı alan sineması siyahi hatun direktör Ava DuVernay yönetiyor.
Karar
