Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu Habertürk TV’de soruları yanıtladı. Davutoğlu, “Johnson mektubunun acısı içimizden çıktı mı? Johnson mektubunun Trump’ın mektubuna nazaran çok daha naziktir. Trump’ın mektubu gece geldiğinde benim uykum kaçtı. Kahrımdan uyuyamadım. ‘Aptal olma’ tabiri sayın Erdoğan’a şahsi tabir değil, Türkiye Cumhuriyeti’ne direkt saldırıdır” dedi.
Davutoğlu’nun açıklamaları şu halde:
“HAYATIMI SİYASETÇİ DEĞİL AKADEMİSYEN OLARAK PLANLADIM”
Ben tarihi akışta kendisine rol biçmeyenin hayatını anlamlandıracağı kantinde değilim. Bu bazen aile hayatında, bazen akademik alanda, bazen siyasetçisinizdir siyasi akışta bir mana biçersiniz. Özne olmak tarihe ve yere bakış gerektirir. Allah’ın beşere verdiği en değerli hususiyet irade gücüdür. Kendisini ortaya koyma iradesi. Ben siyasetçi olmak için programlamadım hayatımı akademisyen olmak için programladım. Bütün günüm siyasetle dolu lakin ben akademik metin yazmazsam ölürüm. Dışişleri Bakanı iken uçağa girdiğimde onlar brifinglerini sunarlar, ben kitaplarımla başbaşa kalırım. Bu bir hayat biçimi. Ben Latin Amerika’da yaratılmadım, Afrika’da da yaratılmadım. Burada yaratıldım. Bu coğrafyanın hakkını vermek zorundayım. 4 yıl içinde 6 Türkçe 2 İngilizce kitap yazdım. Ben bir Türküm ve Müslümanım. Bütün vatandaşlarımı eşit görerek bu kimlikten hiçbir vakit gocunmadım. Ben Türkiye’nin gücüne inandığım için Stratejik Derinlik diye savlı bir kitap yazdım. Bu kitaplardan kimlerin rahatsız olduğuna bakın ve onların Türkiye’deki uzantılarına bakın. Ardında bu misyona açılmış bir savaş var.
“YÜZDE 49,5 OY ALMIŞ BİR BAŞBAKAN O DENLI PAT DİYE BIRAKMAZ”
Gannuşi 2005 yılında Türkiye’ye geldiğinde Türkiye’ye giriş yasağı vardı. Türkiye’nin en değerli yayın organı beni Başbakanlık’ta ziyaret etti. Kuşkulu bir şahsın Başbakanlık’ta ne işi var, Davutoğlu’yla ne görüşüyor? diye yazdı. Halid Meşal geldiğinde terörün ardında benim de çıktığını söyleyerek bir büyük gazetemiz çıktı. Kimlerin bunlardan rahatsız olduğunu anlatmak içindir bu örnekler. Beşar Esad’la görüştüğümde Türkiye’nin eksenini değiştiriyor diyenler vardı. Kimlerin bunlardan rahatsız olduğunu çıkartabilirsiniz. Annan Planı, Kudüs görüşmelerinden rahatsız olanlar oldu. İsrail’le görüşme yaptığımızda da, Gazze’de eşimle direndiğimiz vakit rahatsız oldu. Wikileaks’ta yayınlanan dokümanlarda benim için ‘Ortadoğu’nun en tehlikeli adamı’ bizden bahsetti. Birileri Stratejik Derinlik üzere kitabın yazılmasından ve Türkiye’nin merkez olmasından rahatsız oldular, bunu da doğal karşılarım. Yüzde 49,5 almış Başbakan olarak pat diye bıraktınız sorusunu kolay çerçeve olarak görürüm. Pat diye bir şey olmaz. Bir ilim adamını başkalarından ayırt eden fark süreç tahlili yapabilmesidir. İlim adamı noktasal, konjonktürel tahlili yapmaz süreç tahlili yapar. Başbakanlık yaparken ne hususlarda önemli gayretler verdiğimi… Ya prensiplerimden vazgeçecektim. İmar maddesinden, şefaflık maddesine, ihale maddesine kadar vesaire vesaire. Şu soruyu bir gün sayın Erdoğan’a sorabilirseniz, siz yüzde 49,5 almış bir Başbakan’ı kendi partisinde imza toplattırarak istifa ettirmesinin sebebini sorarsanız. Gerçekten Türkiye’nin geldiği yerin sorumlulurı o imzaları atanlar ve o talimatı verenlerdir.
“OSMANLI’DAN GELEN HARİCİYE GELENEĞİNİ SONUNA KADAR KORUDUM”
Ben istifa etmeseydim Türkiye krize girerdi. Sayın Ecevit’le sayın Sezer’in yaşadığı krizde ‘kim haklı’ diye mi soruldu yoksa Ecevit mi sorumlu tutuldu. O denli bir uğraşa girmi olsaydık AK Parti bölünür tahminen de ben Başbakan kalırdım. Türkiye o denli bir krize girerdi ki, terörle çaba yürütüyoruz. Ya ben boyun eğecektim, şahsiyetsiz, düşük profilli başbakanlık yapıyordum, ki hayatımda bu türlü bir şey yapmadım. Yüreğim yana yana ayrılmayı daha uygun gördüm. Ben bana oy verenlerin ismine onurla uğraş verdim. Çok çetin bir çaba verdim. Bugün MKYK’da o imzayı atan arkadaşların hepsinin vicdanına soruyorum; o imzayı tekrar atar mısınız? Birkaç tanesi hariç, onlar aslında organizatör. Birileri parti içinde bana karşı darbe yaptılar, 15 Temmuz’da Türkiye’ye karşı darbe yapmaya kalkıştılar. Osmanlı’dan gelen hariciye geleneğini sonuna kadar korudum. Genelkurmay, MİT ve Dışişleri Bakanı ortasındaki uyum birinci kere oturdu. Daha evvel Genelkurmay Daire Başkanlığı’nın Kıbrıs’la ilgili siyaset tayin ettiği alandan çıktı, dış siyaset Dışişleri’nde yapıldı. Biz Dışişleri Bakanlığı olarak KPSS’den kim gelirse onu alırız. KPSS’de bir şeyler yaşanmışsa onu mu denetim edecektim?
“BİZ SEÇİMİ KİM KAZANMIŞSA O HÜKÜMETLERİN YANINDA DURDUK”
Başbakanlık yaptığım devirde Türkiye Cumhuriyeti büyükelçileri bulundukları her yerde en saygın büyükelçi pozisyonuna gelmişlerdir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde, Dışişleri Bakanlığı olmak üzere mlesef liyakat ve yetkinlik sorunu vardır. Çok kasıtlı yürütülmüş iki siyaset. Biri Balkan siyasetinde Türkiye’nin artan tesirini kırmaya çalışan güçlerdir. Panosmanlıcılık dediler. Türkiye, Bosna Hersek ile Sırbistan ortasındaki krizi çözdüğümüz için. Beşer Esad’ın bütün ambargolu günlerinde Şam’a en çok giden benim. Beşar Esad bırakın İhvan’ı, Sünni de değil, bir Arap milliyetçisi. Hiçbirisine ben Şii, Sünni diye bakmadım. 2013 yılında Mısır’da darbe oldu. 1 hafta 15 gün sonra Türkiye’ye bir heyet geldi. Heyetin Lideri Allavi, Seküler Şii, Iraklı, Sinyora var seküler Sünni. Amr Musa var, malum Arap milliyetçisi. Bir yemek verdim onlara. Bize dediler ki, ‘Sisi darbesine karşı çıkarsanız İhvancı olarak görülürsünüz’ dedi. Ben de Allavi’ye ‘Sizi seçimde kim destekledi’ diye sordum. ‘Maliki ile mutabakatları riske atmak kıymetine sizi destekledik’ dedim. Biz Irakiye bloğunun gerisinde durduk. Bir seçimi kazanmışlardı ve mezhepçi değillerdi. Biz onun gerisinde durduğumuzda Maliki’yi Amerika ile İran mutabakatıyla geldi. Fuat Sinyora’ya döndüm, ‘Hizbullah sizin sarayı kuşattığı vakit size kim geldi, kim destekledi’. ‘Siz desteklediniz’ dedi. Pekala niçin Sinyora’yı destekledik? İhvancı mıydı? Hayır. Ancak seçimi kazanmışlardı. Türkiye’nin Ortadoğu’da izlediği siyaset ilkesel ve gerçek bir siyasettir. Hiçbir biçimde ölçü İhvancı bir siyaset değil. Seçimi kim kazanmışsa onun yanında olduk.
“TÜRKİYE BÜTÜN KOMŞU ÜLKELERLE GÖRÜŞEBİLİR VE KONUŞABİLİR”
Sovyetler bizden Kars’ı, Ardahan’ı istediler, Boğazları istediler. Türkiye’de Marksizme karşı bir hassasiyet oldu, Sovyet tehdidi karşısında konum oldu. Sovyetlerle ilişkiyi sürdürmek ilkesel olarak oradaki rejimi desteklemek manasına mı gelir? Soğuk Savaş ideolojik bir savaş periyodudur. Biz Türkiye’de 2013’de de konumumuz doğruydu. Yol farklılıkları olur ancak darbe karşısında hal alınır. Hiçbir darbeyi legal gösterecek bir şeyin içinde olmam. Doğu Akdeniz sözkonusu ise İsrail dahil, Türkiye’nin bütün komşu ülkeleriyle görüşülebilir, konuşulabilir. Bu onları desteklemek manasına gelmez. Çıkışı prestijiyle değil lakin sonuçları prestijiyle Arap baharı güya Türkiye’ye yapılmış kelamı doğrudur. Ankara’da dışişlerinde tahliller yaptık. Kalıcı istikrar demokrasiyle olur. Ortadoğu’da soğuk savaş rejimleri devam etmektedir. Bu rejimler dağılmak zorunda. Arap baharı demeksizin birinci işaretlerini söylüyorum. Türkiye’nin menfti Ortadoğu’da halklarıyla barışık rejimin doğmasıdır. Halkla barışık tertiplerin doğma süreci şimdilik donduruldu. Eski devir ihya edilmeye çalışılıyor. Bu Arap gençlerinin ve Arap dinamizminin bittiği manasına gelmez.
“DOĞU AKDENİZ’DE ÇIKARLARI ÖRTÜŞEN İKİ ÜLKE TÜRKİYE VE MISIR”
2012’de Türkiye, İran ve Mısır tıpkı çizgiye birinci sefer gelmiştir. Türkiye ile Mısır’la ortasında münhasır ekonomik muahedeleri yapılmıştı, paraf edilmişti. Sistemik sarsıntısı 2013 yılında izledim. Türkiye’de 17-25 Aralık, Kahire’de darbe, Suriye’de kimyasal silah kullanımı. Bütün bunları o süreçle ilgili kıymetlendirmek lazım. Doğu Akdeniz Türkiye’nin nefes borusudur. Antalya turizm, Mersin özgür liman üzerinden dış ticaret, Ceyhan güç. Burası hayat damarıdır. Sevilla haritası akedemik bir haritadır. Meis adası olarak Doğu Akdeniz’de hiçbir formda hudutlarımız şekillenmesine müsde verilemez. Bizi Antalya kıyısına sıkıştıramazsınız demek lazım. Biz Asya kıtasını kuzeyinden tutarız, Mısır Afrika kıtasını güneyinden meblağ. Ortada Kıbrıs adası var. Hangi açıdan bakılırsa bakılsın Doğu Akdeniz’de çıkarları en çok örtüşen iki ülke Türkiye ve Mısır’dır. Mısır’la görüş ayrılıklarınız parantez içine alınır. Karadeniz’de Montrö muahedesi Türkiye ile Rusya’yı o kadar birbirine yaklaştırmıştı ki, rejimler farklıydı ancak hiçbir hadise çıkmamıştı. Mısır’la ortak çıkar oluşturduğunuz vakit. Sisi’yi tanımak ya da tanımamak. Türkiye devlet olarak Mısır’ı tanıyor zati, büyükelçiliği var. Zati Türkiye ile Mısır oturur konuşur. Ben Başbakan iken istihbarat ortasında münasebetler vardı. Mısır’la Yunanistan’ın yaptığı muahedeyi bizimkiler çok yakın takip etmedi. O muahedeyi çıkarıp bakmalılar. Mısır’ın Doğu Akdeniz’de adası yok. Yunanistan bize dönük adalardan bahsederken Meis dahil, adalara özel hak tanınması talebinden vazgeçti neredeyse…
“TÜRKİYE ELİNDEKİ YÜKSEK KARTLAR VARKEN ADIM ATABİLİRDİ”
Mısır’la bizim bu bahiste oturup konuşması lazım. Dışişleri bakanları, diplomatlar da konuşabilir. Bugün Sisi var yarın yok. Türkiye ile Mısır’ın ortasında 2012’de en büyük dış siyaset başarımız oydu. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Mısır’dan devraldık. Mısır’da kendi ülkesini yönetme kapasitesini göstermeye sahip, prensip olarak bizim anlaşamadığımız bir idare var. Oturup Mısır’la konuşmamızda hiçbir yanlışlık görmüyorum. İsrail’e gelince. Türkiye’de elindeki yüksek kartlar varken adımlar atılabilirdi. Normalleşmeden elde edilmesi gereken çıkarlar elde edilmediği üzere Gazze’de ambargo kalkmadı. 2013’de İsrail’le olağanlaşma süreci tamamlanmalıydı. Dışişleri Bakanı idim, İsrail, sayın Netanyahu sayın Erdoğan’dan özür dilemişti. Artık İsrail’le perde gerisinden her türlü görüşme yapılıyor lakin Doğu Akdeniz konuşulmuyorsa bu yanlış. İsrail artık diğer ülkelerle temasa başlamışsa, siz artık bu kartı kullanamıyorsanız hakikat değil.
“TÜRKİYE’NİN LİBYA’DAKİ ASKERİ MUVAFFAKIYETINDE SURİYE TECRÜBESI VAR”
Libya’yla birinci temas, ihtilal sonrası daha Kaddafi idaresindeyken 2011 Temmuz’da Dışişleri Bakanı olarak Libya’ya gittim. 2012 yılında bugünkü muahede birinci olarak o vakit paraf edildi. Bir taraftan Mısır’la münhasır ekonomik bölge muahedesini son kademeye getirmiştik. Sisi, Mursi’nin Savunma Bakanı idi. İsmet Yılmaz bizim savunma bakanımızdı. Haritada Sisi’ye anlatmıştım şahsen. ‘Eğer sizinle biz anlaşırsak ikimizin de münhasır ekonomik bölgesi maksimize edilir. Şayet Avrupa ve Yunanistan bıçak üzere ortamıza girerse yetki alanımızı kaybedioruz’ dedik. Libya ile yapılan muahedenin tamamlayıcı ögesi Mısır’la yapılacak olan muahededir. Libya’da şu anda çok dikkatli olunması lazım. Türkiye’nin Libya’daki askeri muvaffakiyetinde Suriye’deki tecrübesinin büyük katkısı olmuştur. Doğu Akdeniz siyasetinde eksik olan şudur, birbirleriyle itilaflı olanlar sizin karşınızda biraraya geliyorsa bir yerlerde kusur yapılmış demektir.
“O MEKTUBU BANA VEREN BÜYÜKELÇİYİ MISYONDAN ALIRDIM”
ABD’nin Batı Trakya’da namluları bize doğrultup takbikmat yapıyor olmasına ne demeli? ABD Büyükelçisi derhal çağırılıp bilgi alınmalıdır. Johnson mektubunun acısı içimizden çıktı mı? Johnson mektubunun Trump’ın mektubuna nazaran çok daha naziktir. Trump’ın mektubu gece geldiğinde benim uykum kaçtı. Kahrımdan uyuyamadım. ‘Aptal olma’ sözü sayın Erdoğan’a şahsi tabir değil, Türkiye Cumhuriyeti’ne direkt ataktır. Ben vazifede olsaydım bana o mektubu getiren büyükelçiyi vazifeden alırdım. Şayet o mektup karşı taraftan verilse almazdım. Başbakan olsaydım, o mektubu Dışişleri Bakanım alsaydı onu misyondan alırdım. 3,5-4 yıldır, ayrıldıktan bu yana Türkiye’de Suriye konsuu ne vakit açılsa, geçmişte bu işin primini yiyen herkes, buna sayın Erdoğan da dahil, bütün okların bana yöneltilmesini içlerine sindirdiler.
“O SINIR TÜRKİYE’NİN DENETIMINDEN ÇIKARTILMAYA ÇALIŞILDI”
Arap baharı başladığında yaptığım bütün değerlendirmelerde şunu söyledim, Genelkurmay, MİT Müsteşarlığı bunu bilir. Bütün sunumlarımda şunu söyledim; Türkiye’nin güneyine bir çizgi çizdik. Süleymani’yeden başlar Halep’in güneyinden, Humus’un kuzeyinden, Lazkiye ve Tarsus’a inen bir çizgi. ‘Artık burası Türkiye’nin güvenlik sınırıdır. Burada olan her şey Türkiye’nin 100 yılını belirleyecektir’ dedim. Başbakanlığı bıraktığımda dair Halep Türkiye’ye yakın güçlerin elindeydi. Bugün rejim güçlerinin elinde. Her an PYD’ye de geçebilir. Musul’un yakınında askeri üs kurmak, Başbakan iken şahsen tespit ederek, yeraltı kaynaklarını araştırarak kuruldu orada hançer olmuştur. Sayın Erdoğan Başbakanlığı bana tevdi ettiğinde iki emanetim var demişti, tahlil süreci ve FETÖ. Siyasal ögelerle temas içine geçmek doğal hali almıştı. Hiç kimse bu hatta bu türlü bir tehlikenin yok olacağı varsayımıyla hareket etmedi. Bilakis önlemlerimizi aldık. 2013 Mayıs ayında Amerikan hapishanelerinden DEAŞ ögeleri Amerikalılar ve Maliki hükümetinin nezareti altında kaçtılar. DEAŞ burada doğdu. Bizim Musul’daki hakimiyetimizi kırdı. O an Arap baharı Türkiye’ye karşı kullanılmaya başladı. Musul’daki Türkiye’nin tesiri kırıldı. Suriye’de hapishanelerde de kimi terör ögeleri salıverildi. Türkiye’nin müzahiri olan Özgür Suriye Ordusu’nu amaç aldı. Rakka, Cerablus, Hama, Halep’teki lokal komitiler Türkiye’ye müzahirdi. Musul Valisi bizim yanımızdaydı. Musul’da DEAŞ’ın misyonu Türkiye’in Halep ve Musul’da tesirini kırmaktı. Rejim havadan vuruyordu Türkiye’ye yakın ögeleri, DEAŞ karadan giriyordu. O sınır Türkiye’nin denetiminden birer birer çıkartılmaya çalıştı. Birebir devirde PKK ögelerinin Kuzey Irak’tan geçirilmesidir.
“ETKİMİZİN KIRILMASI ORDU İÇİNDEKİ FETÖ ÖGELERIYLE GERÇEKLEŞTİ”
ÖSO tecrüabesi Halep’te korunabilse bugün farklı olurdu. DEAŞ Suriye’ye girdiğinde Özgür Suriye Ordusu tahkim edilmeliydi. Rusya’nın aldığı riski biz alabilseydik. Özgür Suriye Ordusu’nun Türkiye’ye müzahir bir güç olarak eğitilmesi, Halep’te korunabilseydi bugün farklı olurdu. Bizim o bölgedeki etkimizin kırılması, ordumuzun içindeki FETÖ ögeleriyle gerçekleştirilmiştir. Artık elinizde iki yıl sonra size karşı bir darbe yapmış bir ordu var elinizde. Ankara’yı İstanbul’u bombalayanların Suriye’de almadığı önlemlerdir. DEAŞ girdiğinde ben diplomatları mı gönderecektim savaşa? Genelkurmay’ın içindeki ögelerle ilgili olarak benim yapabileceğim bir şey yoktu. Biz Rusya ile girilen ilgide Halep’i kaybettik, İdlib’i de kaybediyoruz. Bu türlü bir ordu elinizde iken nerede hangi gücü kullanabilirdiniz?
“TÜRKİYE YAHUT AZERBAYCAN DERHAL BU ÇAĞRIYI YAPMALIYDI”
Etrafımızdaki bir Bosna Hersek. Kafkaslar’da en temel sorun Azerbaycan-Ermenistan mevzusudur. Gürcistan’da Ossetya ve Abhazya. Rusya saldırdığında burada bir potansiyel tehdit odağı var. Biz Kafkas İstikrar Barış Platformu diye bir şey önerdik, bunu da Azerbaycan’la konuştuk. Gürcistan, Rusya, Ermenistan’ın katıldığı, İran’ın da girmek istediği bir platform. Bizim perspektifimiz bugün de bu türlü olmalı. Bütün meseleleri çözülecek bir yol bulunmalı. Karabağ’da dondurulmuş bibr kriz. Azerbaycan aleyhine. Yüzde 20 Azerbaycan toprağı işgal altında. Nasıl taşları oynatmanız lazım ki o krizi çözebilirsiniz. 2008’den itibaren Ermenistan’la da görüşmeler yapıldı. Herkes bu süreci destekledi. Perde gerisi görüşmeler yapıldı. Görüşmeler son etaba gelmişti. Türkiye ile Azerbaycan ortasındaki koridorun açılması değerliydi. Ben baş danışmandım. Dışişleri Bakanı sayın Ali Babacan’dı. Azerbaycan’la daima istişare ederek. Protokollerle ilgili birtakım prostestolar oldu. Azerbaycan kanalı kırıldığında Orta Asya’yı minimize ederiz. Bugünkü siyaset yanlışsız lakin eksiktir. Türkiye’nin yapması gereken manevi ve askeri takviye değil önemli bir diplomaktik atılım yapması lazım. Türkiye Minsk Kümesi üyesi. Türkiye AGİT’in Minsk kümesi üyelerini çağırıp toplantı yapsa. Derhal bu çağrıyı yapmalıdır. Türkiye ve Azerbaycan askeri bir şey yapıyor ve Ermenistan mağdur diye bir kant var. Türkiye tıpkı gün AGİT’in bütün üyelerini, büyükelçilerini çağırıp bilgilendirme yapsa Ankara’da. ‘Bakın biz savaşmak istemiyoruz, burada milletlerarası hukuk açısından işgal edilmiş topraklarda şu ihlaller yapılıyor’ diye. Toğuz atağı Rusya’nın onayıyla yapılmış olduğu kanti bende vardı. Türkiye ile Rusya ortasında bir ortak Kafkasya stratejik çalışma kümesi kurulmalıdır.
“NATOYU BİLGİLENDİRME TOPLANTISI YAPILMALI”
Üçüncü adım derhal Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan Dışişleri Bakanları toplantısı yapılmalıdır. Rusya ile de konuşacaksınız, Gürcistan’la da. Türkiye-İran-Azerbaycan üçlü toplantısını başlatmıştık. Derhal üçlü görüşmeler olmalı. İran’ın Azerbaycan’a yönelik halini biliyoruz. Ermenistan’ı askeri ve lojistik olarak destekleyen ülke İran. Bunun konuşulması lazım. NATO’da bilgilendirme toplantısı yapılmalı. Azerbaycan derhal bu sistemlerinin içine alınmalı. NATO’da toprak bütünlüğü temeldir. Türkiye Azerbaycan birlikte ya da tek tek İslam İşbirliği Teşkilatı, Türk Kurulu, Karediniz İşbirliği Teşkilatı’na birebir gün bilgilendirme yapılmalıdır. Azerbaycan’la birlikte savaşın sürdüğü üç reyonda Ermenistan’ın çekilmesi karşılığında Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan bağlantılarını normalleştirecektik. Sonra da barış süreci başlayacaktı.
“İÇERİDE PROVOKASYONLARA GELMEYELİM”
Türkiye’de Ermeni vatandaşlarımıza ve Ermeni kurumlarına dönük hiçbir provokasyona müsde verilmemelidir. Ermeni vatandaşlarımız Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlardır, hukuklarına halel gelmesi bizim için utanç duyulacak bir şeydir. Ermenistan’dan buraya gelip alın teriyle çalışan Ermenilere de katiyetle bir ziyan gelmemelidir.
Karar
