'Cinsiyetçilik (seksizm) nedir?', 'Seksist (cinsiyetçi) kime denir?', 'Cinsiyetçi kelamlar ne demek?' sorularının karşılıklarına sayfamızda yer verdik. Erkeklerin yahut bayanların, kendi cinslerini başkalarından üstün görme hali son yıllarda iş hayatında ve toplumsal hayatta sıkça karşılaşılan bir durum haline geldi. Bayanlar, bilhassa erkeklerin kendilerini üstün görmesi sonucunda birçok alanda hayat alanlarının kısıtlandıklarını lisana getiriyorlar. Spor alanında vakit zaman tartışma konusu olan, “Kadın futbol, basketbol oynar mı?” gibisi kelamlar kamuoyunda reaksiyon çekiyor. Hiç elbet cinsiyet ayırt etmeksizin her beşere baht ve imkan verildiği takdirde, her alanda muvaffakiyete ulaşması mümkündür. İşte, 'cinsiyetçi (seksist) kelamlara örnekler'…
CİNSİYETÇİLİK (SEKSİZM) NEDİR?
Cinsiyetçilik, bir cinsiyetin başkasından üstün olduğunu savunan görüş ve ideolojidir. Cinsel ayrımcılık ise insanların başka beşerler hakkındaki yargıları, ferdî bedellerden çok cinsiyete dayandığında ortaya çıkan ve kimi vakit nefret içeren çatışmalı durumdur. Daha genel olarak cinsiyete dayanan her cins ayrım, cinsel ayrımcılık olarak tanımlanabilir.
CİNSİYETÇİ (SEKSİST) SÖZ MANASI NE DEMEK?
Bu (bazı istisnaları olmakla birlikte) tarihte genel olarak erkeklerin bayanlara karşı, heteroseksüellerin eşcinsellere karşı üstünlüğü halinde rastlanır ve günümüzde de geçerliliğini yaygın halde korumakta, beşerler ortasında hâlâ etik bir bahis ve kimi toplumlarda tabu olarak varlığını sürdürmeye devam etmektedir.
Cinsiyetçiliğin beşerler ortasında neden böylesine geniş ölçüde kabul gördüğü hakkında yapılan tartışmalar, ekseriyetle şu sonuçları işaret etmektedir:
Aile, toplum ve çeşitli dinlerden öğrenilen, erkeklerin dominant ve bayanların resesif özelliklerinden yahut ahlâken hakikat olduğu varsayılan kültürel ve etik normlar, bedel yargıları, tabular, kurallar, yasalar, örf ve adetler cinsiyetçiliği olağanlaştırır ve olağanlaştırır.
En önemli niyet formları ve inanışlar şu haldedir:
* Bir cinsiyet başkasına nazaran (kadın erkeğe nazaran yahut erkek bayana göre) daha üstündür yahut daha pahalıdır.
* Bayanlar nefret edilesidir, erkekler nefret edilesidir.
* Kadınlık belirli sonları olan bir kavramdır, erkeklik muhakkak hudutları olan bir kavramdır.
CİNSİYETÇİLİK (SEKSİZM) NE DEMEK?
Cinsel ayrımcılık temel olarak muhakkak bir varlığın karakteristik özelliklerinin her vakit kendine has hudutlar içinde kalmaya mahkum olduğu fikrine dayanır. Kendi içinde ise; erkeğe, bayana, çift cinsiyetli olana ve cinsiyet değiştirene karşı ayrımcılık olarak bölümlendirilebilir. Bu cinslerden her biri faklı bir tarihî gelişime sahiptir ve farklı davranış biçimleriyle kendini gösterir.
Her karakteristik özelliğin kendine ilişkin kesin sonları olduğu kanısı, erkeği ve bayanı ilişkin oldukları sınıflara kesin bir formda ayırdığı üzere her iki cinsiyete ilişkin özellikleri gösteren bireyi de reddeder. Böylelikle bu fikir; bir erkeğin başka erkeklerden, bir kadınınsa başka bayanlardan değerli bir fark olabileceği ihtimalini de yok sayar.
Cinsel ayrımcılığın belli tipleri birçok ülkede yasa dışı olduğu halde bireylere cinsiyete dayanan kimi özel haklar, öncelikler yahut sorumluluklar verilmesi hayli yaygındır.
BAYANLARA YÖNELİK CİNSİYETÇİ (SEKSİST) TELAFFUZLAR ARTIYOR
Cinsel ayrımcılık kavramı aslında çoklukla bayanlara karşı olan ayrımcılıklarla eş tutulur. Bunun nedeni, bayanlara karşı ayrımcılığın ortaya çıkan birinci form olmasıdır. Şovenizm kavramı en geniş haliyle bu ayrımcılığı da kapsar.
Erkek hâkim, ailedeki baba figürünün yük bastığı toplumlarda bu cins ayrımcılık, bayanın zayıf olduğu yaygın kanısı ile kendini belirli eder; birtakım toplumlarda bayan, kanunen bir birey olarak dahî görülmemiştir. Feminist kimi oluşumlar; kanun önünde eşitlik, politik alanda bayanın temsil edilmesi, bayana karşı şiddetin önlenmesi, eğitim ve iş fırsatları üzere mevzular üzerine giderek bayan haklarını gözetmektedirler.
ANDROFOBİ NE DEMEK?
Erkeklere karşı cinsel ayrımcılık içinde erkek düşmanlığı ve androfobiden bahsedilebilir. Erkek düşmanlığı, isminden da anlaşılabileceği üzere nefret hissini içerir. Androfobi ise 'erkeklere karşı korku' manasına gelir ve ruhsal bir rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır. Bayanın kendini erkekten üstün hissetmesi de bir cinsel ayrımcılık tipi olmasına karşın kavram, yakın vakitte yaygınlaşmıştır.
CİNSİYETÇİ (SEKSİST) KELAM NE DEMEK?
Türk Lisan Kurumu'na (TDK) nazaran cinsiyet ayrımcılığı, eğitim yahut iş ömründe bireye erkek yahut bayan olduğu için farklı tavır ve davranışlar içinde olma halidir.
Cinsiyetçi (seksist) kelamlara örnek olarak, iş görüşmesinde bayanlara yöneltilen “Ev ve işi bir ortada nasıl yürüteceksiniz?” sorusu gösterilebilir.
Trafikte bayanların araç kullanmamasını savunmak, cinsiyetçiliğe örnek olarak gösterilebilir. Ayrıyeten, paklığı yapmak, yemek pişirmek gibi ev işlerinin bayana mahsus olduğunu lisana getirmek de seksist bir tavır olarak bedellendirilmektedir.
Bilhassa spor topluluğunda bayanlar yer almaması gerektiğini, sporun erkeklere has olmasını isteyen beşerler, cinsiyetçi (seksist) bireylerdir. Son olarak Bein Sports kanalında maç spikerleriği yapan Melih Şendil'in, “Kadınlar futbolda ve basketbolda olmamalı. Kulüp lideri olsam pembe forma giydirmem” kelamları, cinsiyetçi (seksist) kelamlara örnek verilebilir.
MELİH ŞENDİL'İN CİNSİYETÇİ KELAMLARINA TFF VE TBF'DEN KINAMA
FUTBOL ERKEK OYUNU MUDUR?
Karar
