DIŞ HABERLER | KARAR

Bugün Londra’da bağımsız mahkemede dört günlük duruşmalar başlamadan evvel Associated Press’e konuşan şahitlerden Uygur Türkü bir bayan, altı buçuk aylık gebe olduğu sırada kürtaja zorlandığını söyledi.

Öteki bir bayan da acımasız doğum denetim siyasetlerinden bahsederek Çin rejiminin askerleri tarafından “gece-gündüz azap gördüğünü” anlattı.

MAHKEME KARARI BAĞLAYICI OLMASA DA…

İngiliz hükümetine bağlı olmayan mahkemeye, eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Miloseviç’in yargılanmasına öncülük eden ve Milletlerarası Ceza Mahkemesi’yle birlikte çalışan insan hakları avukatı Geoffrey Kaç başkanlık edecek.

Mahkemeden çıkacak rastgele bir karar hükümetler için bağlayıcı olmasa da, tabir veren şahitler ve ortaya çıkan ispatlar öncülüğünde Doğu Türkistan’da Uygurlara karşı yapılan zulme karşı tasaları gidermek için memleketler arası hareketi mecburî kılabilecek.

“8 GEBE BAYANI DA HASTANEYE GÖTÜRDÜLER”

Şahitlerden dört çocuk annesi Bumeryem Rozi, Doğu Türkistan’daki Çin yetkilileri tarafından 2007’de beşinci çocuğunu aldırmak için öbür gebe bayanlarla birlikte tutuklandığını söyledi. Yetkililerin, konutuna ve eşyalarına el koyacağından, birebir vakitte ailesini tehlikeye atacağından korktuğu için onlara itt ettiğini belirten Rozi, “6,5 aylık hamileydim. Biri Uygur ikisi Çinli (üç) polis geldi. Beni ve başka sekiz gebe bayanı otomobillere bindirip hastaneye götürdüler” dedi.

55 yaşındaki Rozi, İstanbul’daki konutundan AP’ye verdiği demeçte “Önce bir hap verip yutmamı söylediler. Ben de yaptım. Onun ne olduğunu bilmiyordum. Yarım st sonra karnıma iğne batırdılar ve bir mühlet sonra çocuğumu kaybettim” tabirlerini kullandı.

“UYGUR HALKI BENİ ÇİNLİ CASUS OLARAK GÖRDÜ”

1990’larda Sincan’daki bir köy hastanesinde çalışan eski bir bayan doğum uzmanı-jinekolog Şemsinur Gafur, kendisinin ve öteki bayan klinisyenlerin gebe bayanları tespit edebilmek için taşınabilir ultrason aygıtıyla konutları gezdiğini söyledi.

Şemsinur Gafur “Şayet bir hanede müsde verilenden fazla doğum olursa konutu yerle bir ederler… Konutu yerle bir eder, yıkarlardı” dedi. Devlet hastanesinde çalıştığı için kimsenin ona güvenmediğini söyleyen Gafur “Uygur halkı beni Çinli bir hain olarak gördü” diye konuştu.

“GAZ BORUSU ÜZERE BİR BORUYA BAŞLADILAR”

Öteki bir şahit ise 2010 yılında Arapça dini bir kitap yayınladığı için aranan kardeşi hakkında kendisinden bilgi isteyen Çinli yetkililerin onu hapsettiğini ve ona azap yaptığını söyleyen Mahmut Tevekkul.

Sorgulama sırasında dövüldüğünü ve yüzüne yumruk atıldığını anlatan Tevekul “Bizi parke yere oturttular, ellerimizi ve ayaklarımızı kelepçelediler. Gaz borusu üzere bir boruya bağladılar. Altı asker bizi koruyordu. Sabaha kadar sorguya çektiler, sonra bizi cezaevinin en güvenlikli kısmına götürdüler” dedi.

1 MİLYONDAN FAZLA İNSAN ‘TOPLAMA KAMPI’NDA

Araştırmacılara nazaran, birden fazla Uygur Türkü olan 1 milyondan fazla insan son yıllarda Doğu Türkistan’daki ‘yeniden eğitim’ kamplarına kapatıldı. Zorla çalıştırma, sistematik doğum denetimi, azap, çocukları hapsetme ve onları ebeveynlerinden ayırmakla suçlanan Çin otoritesi, bu suçlamaların hepsini kesin bir lisanla reddediyor.

Çin yetkilileri, şu anda kapalı olduğunu söyledikleri kampların Çince, mesleksel hünerler, ekonomik kalkınmayı desteklemek ve aşırıcılıkla çaba için kanunları öğretmek emeliyle kurulduğunu argüman ediyor.

İngiltere parlamentosu, Belçika, Hollanda ve Kanada’dan sonra Pekin’in Uygurlara karşı izlediği siyasetlerin soykırım ve insanlığa karşı cürüm teşkil ettiğini açıklamıştı. ABD hükümetinden farklı isimler de emsal açıklamalarda bulunmuştu.

“ÇİN HÜKÜMETİNİN ZİHİNSEL DURUMU İNCELENMELİ…”

Lakin mahkemeye başkanlık eden avukat Kaç, şimdiye kadar bu soykırım beyanlarının “sınırlı kayıt analiziyle” yapıldığını söyledi. Mart ayında Çin hakkında palavra ve dezenformasyon yaydığı için Pekin tarafından yaptırım uygulanan dokuz İngiliz vatandaşından biri olan Birçok “Eğer rastgele bir soykırım bulgusu yapılacaksa, incelenmesi yahut kurulması ve kanıtlanması gereken şey, (Çin hükümetinin) zihinsel durumudur” dedi.

Çin’in yaptırım uyguladığı avukat Birçok, bunun gözünü korkutmadığını söz ederken, bu yaptırımların birtakım iştirakçilerin mahkemeden çekilmesiyle sonuçlandığını itiraf etti.

Karar