CHP, Türkiye’de bir yılını dolduran koronavirüs salgınıyla ilgili dikkat çeken bir rapor hazırladı.

CHP Genel Lider Yardımcısı Fethi Açıkel başkanlığındaki CHP Ar-Ge Bilim Platformu tarafından hazırlanan, “Kovid-19 Gölgesinde Bir Yıl: Saray Vatandaşlarımızın Hayatını Tehlikeye, Ekonomiyi Buhrana Sürükledi” başlıklı rapora nazaran Kovid-19 öncesinde başlayan ekonomik kriz pandemiyle birlikte derinleşti, işsizlik, yoksulluk ve yüksek enflasyon ise kalıcılaştı.

Duvar’dan Serkan Alan’ın haberine nazaran salgın periyodunda toplumsal devletin kıymetinin ortaya çıktığı belirtilen raporda, AK Parti iktidarının toplumsal devleti tasfiye siyasetleri izlediği, bu nedenle toplumun tüm kesitlerini yalnız bıraktığı savunuldu. Raporda, “Ocak 2021 prestijiyle dünya ölçeğindeki ülkelerin toplam Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ortalamalarının yüzde 7,3’ü nakdi gelir ve harcama dayanağı olarak vatandaşa sunulurken, Türkiye için oran yüzde 1,1’de kalmıştır. Pandeminin derinleştirdiği krizlerin karşısında vatandaşımız bir başına bırakılmıştır” denildi.

“128 MİLYAR DOLAR BUHARLAŞTI”

Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarlık rezervlerinin ekonomik buhran içerisinde buharlaştığı söz edilen siyaset notunda, bu 128 milyar dolarla iktidarın atabileceği adımlar şu sözlerle sıralandı:

“Oysa 128 milyar dolar ile 10 milyon işsiz vatandaşımıza ayda 3 bin TL dayanak verilebilir; 1 milyon 300 bin esnafın 13 milyar TL’lik kredi borcunun, çiftçilerimizin banka takibine düşen 5 milyar TL’lik kredi borcunun tümü kapatılabilirdi. Küçük işletmelerimizin 16 milyar TL’lik kredi borcu ödenebilir, 50 milyon vatandaşımıza iki doz fiyatsız Pfizer-Biontech aşısı yapılabilir, 4 milyon 800 bin öğrencimize tablet verilebilirdi. AKP’nin sahipsiz bıraktığı esnafımıza ve müzisyenlerimize 1 yıl boyunca her ay 3 bin TL takviye verilebilirdi.”

Pandemi devrinde topluma direkt ekonomik takviye verilmediği, gerçek gereksinimlerin görmezden gelindiği, kredi, vergi ve borçların ertelenmesi yoluna gidildiği tabir edilen raporda, “Saray, IBAN’la vatandaştan para istemiş, fakirleşmeye göz yummuştur.

“AVRUPA ORTALAMASININ YÜZDE 41 GERİSİNDE KALDIK”

Salgın, ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik krizi derinleştirmiş, Türkiye, satın alma gücü paritesinde Avrupa ortalamasının yüzde 41 gerisinde kalmıştır. Enflasyonun çift haneli pahalara ulaştığı Türkiye, enflasyondaki oynaklık açısından 2010’da 35. sıradan 2020’de 144. sıraya gerilemiştir” denildi ve şu tespitler yapıldı:

Pandemi sürecinde iş gücü 1 milyon 406 bin kişi, istihdam 1 milyon 103 bin kişi, iş başında olanların sayısı 271 bin kişi azalmıştır. Kasım 2020’de geniş tarifli işsiz ve iş kaybı sayısı bir yıl öncesine nazaran 1 milyon 386 bin artarak 11 milyon 768 bine yükselmiştir. Kasım 2019 – Kasım 2020 ortasında geniş tarifli genç işsizliği ise yüzde 32,9’dan yüzde 43,5’e yükselmiştir.

Ekonomik takviyelerin yokluğunda pek çok kesim darboğaza girmiş, iş yerleri iflas etmiştir. Esnaf çalışanlarının fiyatlarını, sigortasını, işletme masraflarını ödeyememiş, borçlanmış ya da kepenk indirmek zorunda kalmıştır. 2020 yılı Ocak-Aralık periyodunda 16 bin şirket ve 24 binden fazla gerçek kişi ticari işletme kapanmış, yaklaşık 100 bin esnaf kepenk kapatmıştır. Öteki bir deyişle günde 273 esnaf iflas etmiştir.

“SALGINI DEĞİL SAYILARI DENETİM ALTINA ALMAYI TERCİH ETTİLER”

Koronavirüs salgının geride kalan bir yılında uzmanların lisana getirdiği tam kapanma davetlerine kulak verilmediğini, gerekli önlemlerin alınmadığı tabir edilen rapora nazaran bu tavır virüsün daha fazla yayılmasına neden oldu. Raporda, “AKP, salgını değil, sayıları denetim altına almayı tercih etmiş, milletlerarası norm ve tariflere uymayı reddetmiş, vatandaşları yanıltarak belirsizlik ve kuşku içinde bırakmış, halk sıhhatini tehdit etmiş ve ulusal çıkarlara alışılmamış hareket etmiştir” denildi. Raporda sıhhat alanına ait şu tespitler yer aldı:

“2021 yılı bütçesinde Sıhhat Bakanlığı hissesi 62 milyar 35 milyon TL ile yüzde 5,7’de kalmıştır. Kovid-19 pandemisi tüm dünyada gözetici sıhhat hizmetlerinin kıymetinin bir sefer daha anlaşılmasını sağlamışken, Türkiye’de kollayıcı sıhhate ayrılan hisse tüm Sıhhat Bakanlığı bütçesinin sadece dörtte biridir.

Pandemi periyodunda kalp krizi geçirenlerin yarısı hastaneye başvuramamıştır. Kanser taramaları ve kanser teşhisinde yüzde 90 azalma olmuş, diyabet ve tansiyon üzere hastalıkların taramaları da azalmıştır.

“SAĞLIK ÇALIŞANLARI 14 KAT FAZLA ETKİLENMEKTEDİR”

Salgını denetim altına almak ve en az can kaybıyla atlatabilmek için canla başla uğraşan sıhhat çalışanları, Kovid-19 hastalığına yakalanma riski en yüksek kümedir. Uzmanlara nazaran Aralık sonu prestijiyle enfekte olmuş 1 milyon 200 bin kişinin 120 bini sıhhat çalışanıdır. Sıhhat çalışanları, pandemiden toplumun başka kesitlerine nazaran 10-14 kat fazla etkilenmektedirler.

AK Parti, Kovid-19 aşısı konusunda aylardır süregelen gelişmelere karşın bu yarışta çok geride kalmıştır. Resmi olarak tek bir firmayla anlaşılmış, vatandaşlar tek bir aşıya mahkûm edilmiştir. Sipariş verilen ölçü çok yetersizdir. Aşıların gelişi gecikmiştir. Aşılama çok yavaş gerçekleşmektedir. Sıhhat Bakanlığı aşılama başladığında günde 1,5 milyon doz aşı uygulanacağını argüman ederken, 1,5 aylık mühletin sonunda yapılan aşı ölçüsü 10 milyonu fakat geçmiştir.”

Pandemi tesiri altında geçen bir yılda öğrencilerin uzaktan eğitim sürecinin başarısız yönetildiği ve milyonlarca öğrencinin uzaktan eğitime ulaşamadığı söz edilen raporda;

“6 MİLYON ÖĞRENCİ EBA’YI KULLANAMIYOR”

6 milyon öğrencinin internet erişimi ya da aygıtları olmadığı için EBA’yı faal kullanamadığı, 2 milyon 660 binden fazla öğrencinin ise EBA’ya hiç erişemediği belirtildi. EBA’ya giriş yapabilenlerin yüzde 60’ından fazla, yani 8,5 milyon öğrencinin derslerini küçük cep telefonu ekranlarından takip etmek zorunda kaldığı belirtilen raporda şu tabirlere yer verildi:

“Bu süreçte hem öğrencilerin hem de öğretim üyelerinin bilhassa internete ve aygıta erişim ve internet altyapısı nedeniyle eza çektiği görülmektedir. 10 üniversite öğrencisinden 3’ü internete erişmekte zorluk yaşamaktadır; 4’ünün yaşadığı bölgede internet altyapısı uzaktan eğitimi gerçekleştirmek için kâfi değildir. Her 10 öğrenciden sadece 1’i üniversitesinden altyapı takviyesi aldığını belirtmiştir.”

Rapora nazaran salgın periyodunda iktidarın aldığı önlemlerin yetersiz kalması üzerine CHP’li 11 büyükşehir, 10 vilayet, 177 ilçe ve 49 belde belediyesi yardım kampanyası başlattı. Kampanyalar kapsamında 75 milyondan fazla maske ve dezenfektan fiyatsız dağıtıldı, 8 milyon 228 bin vatandaşa tıpkı, 1 milyon 587 bin vatandaşa nakdi yardım yapıldı. Sıhhat çalışanlarına fiyatsız ulaşım takviyesi, hastanelere nakil hizmeti sunuldu, üretici ve çiftçilere tıpkı ve nakdi yardımlar yapıldı. ‘Askıda Fatura’ kampanyasıyla 44 milyon TL fiyatındaki 461 bin 908 fatura ödendi. Su faturasını ödeyemeyen 1 milyon 173 bin abonenin suyu kesilmedi, CHP’li belediyelere ilişkin 15 bin 215 bin adet mülkün kirası ertelendi.

Karar