Berat Bey’in güçte ve iktisatta ifa ettiği vazifelerdeki en büyük talihsizliği damat sıfatının bu alanlardaki birikimi, uğraşı ve muvaffakiyetinin önüne geçirilmiş olması.
Türkiye’nin son periyotta güç alanında yaptığı atılımların temelinde Berat Bey’in bakanlığı devrinde geliştirdiği strateji ve yaptığı hazırlıklar bulunuyor. Bunun ismi finansı yönetmektir. Bunu başardığı için kuduruyorlar. Bunu başardığı için çıldırıyorlar.
İSTİSMAR KELAM KONUSU DEĞİL MB’DE 95 MİLYAR DOLAR VAR
Misyona geldiğimizde Merkez Bankası’nın 27.5 milyar dolar döviz rezervi vardı. Artık 95 milyar dolar rezervimiz var.
Bu şiddetli devirde ödemeler istikrarı tarafında bir sorunla karşılaşmamak için planlı ve denetimli döviz süreçleri yapıldı. Bu süreçlerin tamamı piyasa kuralları çerçevesinde. Ne dövizin buharlaşması ne de rastgele bir istismar, haksız çıkar, hukuka ve ahlaka ters süreç kelam konusu.
KURDA ‘ALBAYRAK’ TESİRİ
Erdoğan’ın, Albayrak devrinin iktisat idaresine sahip çıkan kelamlarının akabinde döviz kurunda yaşanan yükseliş dikkat çekti. 6.95 düzeyindeki dolar kuru açıklamaların akabinde gün içinde 7.05 düzeyini gördü.
REZERV EKSİ 57 MİLYAR
Erdoğan’ın “MB’nin 95 milyar dolar rezervi var” açıklamasına muhalefetten itiraz geldi.
BİZ BİRİKTİRDİK ONLAR HARCADI
DEVA Partisi başkanı Ali Babacan: Bir kazanan vardır; bir de çarçur eden… Biz devletin sağ cebini de sol cebini de doldurduk. Partili cumhurbaşkanı ve akraba bakan el ele verip rezervleri harcadı.
MB 70 SENTE MUHTAÇ OLDU
CHP’li Faik Öztrak: 2019 başında net rezervler artı 54 milyar dolardı. Bugün swapları da dâhil edersek eksi 57 milyar. İki yılda ne oldu da Merkez Bankası 70 sente muhtaç hale geldi?
BU MİLLET PEŞİNİ BIRAKMAZ
GÜZEL Partili Erhan Usta: Rezervlerde 128 milyar dolar civarında erime var. Bunun nasıl eridiği bilinmiyor. Hükümet muhalefetin bu işin peşini bırakmasını istiyor. Bu işin peşini biz bırakırsak millet bırakmaz.
HÜKÜMET BİRİNCİ KERE KABUL ETTİ
Gelecek Partili İbrahim Turhan: Hükümet birinci sefer rezervlerin satıldığını kabul etmiş oldu. Cumhurbaşkanı’na yeniden yanlış bilgi verilmiş. Satışın global dalgalanmayla ilgisi yok. Bu bir kumpas teşebbüsü olmasın?
BUHARLAŞAN BİR PARA YOK
Merkez Bankası’nın rezervlerine ait açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan “Bu güçlü devirde planlı ve denetimli döviz süreçleri yapıldı. Piyasa kuralları çerçevesinde yapılan ataklar hukuka uygundur. Dövizin buharlaşması ne de rastgele bir istismar yoktur” dedi. Erdoğan, başkanlık periyodunda rezervlerin 132 milyar dolara çıktığını, artık ise 95 milyar dolara kadar indiğini söyledi.
İktisat idaresinde yaşanan misyon değişimleri sonrasında eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile ilgili paylaşılan haberler üzerine konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Eski bakanımız Berat Albayrak’ı ve onun nezdinde tüm ailemle birlikte şahsımı amaç alan bir kampanya yürütüyor” dedi.
Erdoğan, ülkenin ve milletin hayrına en küçük kelamlarına ve duruşlarına şahit olmadıkları CHP yöneticilerinin hezeyanlarıyla uğraşmayı zül addettikleri için evvel bu kampanyayı görmezden geldiklerini belirtti. Erdoğan, millete ve İzmir’e olan hürmetleri gereği, son 7-8 yıldır ülkenin başka alanlarla birlikte iktisatta yaşadığı hücumları ve buna karşı verdikleri çabayı özetle anlatmak istediğini söyledi.
Anlatacaklarını bilhassa gençlerin çok iyi bilmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti: “Bu güçlü periyotta ödemeler istikrarı tarafında bir sorunla karşılaşmamak için planlı ve denetimli döviz süreçleri yapıldı. Yapılan bu döviz süreçlerinin tamamı da piyasa kuralları çerçevesindedir ve hukuka uygundur.
Ne dövizin buharlaşması ne de rastgele bir istismar, haksız çıkar, hukuka ve ahlaka karşıt süreç kelam hususudur. Bu gayretin ekonomik boyutunun en ön safında Berat Beyefendi yer almıştır. Berat Bey’in evvel güçte, akabinde iktisatta ifa ettiği misyonlardaki en büyük talihsizliği, ‘damat’ sıfatının, bu alanlardaki birikimi, uğraşı ve muvaffakiyetinin önüne geçirilmiş olmasıdır. Şayet rastgele bir siyasetçi olarak bu işleri yapsaydı kendisiyle ilgili değerlendirmeler daha objektif yapılabilirdi diye düşünüyorum.”
Rezervler hakkında bilgi veren Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Geliyorum bir öteki yere. ‘Şu anda Merkez Bankasının döviz rezervi sıfırlandı. Hatta daha da ileri gittiler, sıfırın altına düştü’ diyorlar. Misyona geldiğimizde Merkez Bankasının 27.5 milyar dolar döviz rezervi vardı.
Artık 95 milyar dolar döviz rezervimiz var. Lakin bir sayı daha söyleyeceğim. Başbakanlığım periyodunda bu döviz rezervi, 132 milyar dolara kadar çıktı. Ondan sonra bir düşüşle 95’e indik. Bu ne demektir? Biz yine 132’ye de çıkarız 200’e de çıkarız.
Zira biz bu işi biliyoruz. Bizim akıl hocalarımız Batı değil. CHP’nin akıl hocaları orada, IMF. Bizim akıl hocalarımız kendi içimizde. Biz birbirimizle dayanışma halindeyiz ve kendi işimizi kendimiz görürüz. Bu adımları da bu türlü attık. Şu anda 95 milyar dolar döviz rezervimiz var.”
Erdoğan’ın Albayrak ve TCMB rezervleri hakkındaki açıklamalarıyla kur, 7.08’in üzerine çıktı. Euro/TL kuru ise, 8.48’den 8.59 düzeyine yükseldi. BIST 100 endeksi yüzde 0,62 bedel kaybederek günü 1.550,61 puandan tamamladı.
‘İŞLEMLER PLANLI VE KONTROLLÜ’
Cumhurbaşkanı Erdoğan şu ayrıntıları aktardı: “Vatandaşlarımız için döviz rezervi konusuna açıklık getirmek istiyorum. Bir müddettir esasen ekonomik taarruz altında olan Türkiye’nin, salgınla milletlerarası alanda ortaya çıkan finansal dalgalanmalara karşı da önlem geliştirmesi gerekiyordu.
Bu şiddetli devirde ödemeler istikrarı tarafında bir kasvetle karşılaşmamak için planlı ve denetimli döviz süreçleri yapıldı. Yapılan bu döviz süreçlerinin tamamı da piyasa kuralları çerçevesindedir ve hukuka uygundur.
Ne dövizin buharlaşması ne de rastgele bir istismar, haksız yarar, hukuka ve ahlaka karşıt süreç kelam mevzusudur. Bu döviz süreçleri sayesinde ülkemiz memleketler arası alanda önemli tesirlere yol açan şoklara karşın maksatlarına bağlı kalmayı başardı.”
‘DAMADINIZA YENİ BİR KOLTUK MU HAZIRLIYORSUNUZ?’
Erdoğan’ın kelamlarına karşılık veren CHP Sözcüsü Öztrak ise MB rezervleri tablosunu paylaşarak “Rakamlar benim değil; MB’nin. Merkez Bankası’nın kasasında kendine ilişkin döviz kalmamış. Tekrar 56 milyar dolarlık, SWAP yükümlülüklerini de dikkate alırsak, şubat ortası itibariyle Merkez Bankası net rezervleri, eksi 57 milyar dolara düşüyor.
Halbuki 2019’un çabucak başında, SWAP yükümlülükleri de dâhil, net rezervler artı 54 milyar dolardı. Bu 128 milyar dolar nereye, nasıl, kimlerin imzasıyla satıldı? Bu döviz rezervleri neden açık, şeffaf bir halde ihaleyle satılmadı?
Bu kakofoniye evvel yeni Hazine ve Maliye Bakanı sonra da bu bahiste uzun müddettir sus pus olan AK Parti Genel Lideri katıldı. Hayırdır? Damadınıza yeni bir koltuk mu hazırlıyorsunuz? Ben Sayın Bakan’a soruyorum; ‘Madem damadın yaptığı işler doğruydu. Siz o koltuğa neden getirildiniz?’” dedi.
TCMB BİLGİLERİ GÜNCELLESİN
Gelecek Partisi Lider Yardımcısı Kerim Rota “Sayın bakan, madem TCMB döviz müdahalelerinin haklı münasebetlerle gerçekleşti; O vakit çekinmeden TCMB’nin sitesinde hala duran dövize son müdahalesinin 2014’de, son ihalesinin ise 2016’da olduğunu yazan aşağıdaki bilgilerin güncellemesini isteyin” yorumunu yaparken Gelecek Partili ekonomist İbrahim Turhan ise “Cumhurbaşkan ödemeler istikrarı tarafında bir düşünceyle karşılaşmamak için planlı ve denetimli döviz süreçleri yapıldı” demiş. Kendisine teşekkür etmeliyiz. Birinci sefer Hükümet tarafından, en yetkili ağızdan rezervlerin satıldığı kabul edilmiş oldu” dedi.
ELİNDEKİ DÖVİZ 45 MİLYAR DOLAR
Ekonomist Mustafa Sönmez ise “95 milyar dolar rezervde ısrar ediyor. Yok o denli birşey. Merkez Bankası’nın elindeki döviz, borç (swap) 45 milyar dolardır” diye konuştu. Ekonomist Uğur Gürses de “Türkiye’nin hiçbir iç ya da dış kaynaklı kriz devrinde, (şubattan eylüle) 7 ayda olduğu üzere 75 milyar dolarlık rezervi eritilmedi.
Şu hesap gerçek; 2019 mahallî seçimler öncesinde şubat ayından itibaren başlayıp, 2020 eylül ayına kadar olan devirde MB’nin net milletlerarası rezervleri (NUR) 102 milyar dolar erimiştir. 16 milyar dolarlık öteki ülke swaplarının da yalnızca bilanço makyajı olduğu hesaba katılırsa 120 milyar dolara yakın bir döviz eritildiği açıktır” değerlendirmesinde bulundu.
AÇIKLANAN ÖLÇÜ BRÜT REZERVLER
Ekonomist Yalçın Karatepe, kelam konusu ölçünün brüt rezervler olduğunu belirterek “Net rezervler ne kadar? Ona baktığımızda şu an eksi 45 milyar dolar civarında” dedi. Karatepe, brüt rezervler içinde swap ile bankacılık süreçlerinden gelen karşılıklı paraların bulunduğunu belirtti.
‘PARA NASIL ERİDİ?’
UYGUN Parti İktisat Siyasetleri Uzmanı Erhan Usta da dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmalarından evvel partisinin küme toplantısında açıklamalarda bulundu Merkez Bankası rezervlerindeki 128 milyar dolarlık erimeyi gündeme taşıyan Usta “128 Milyar dolar civarında rezervlerde erime var. Hükümet istiyor ki, muhalefete bu işin peşini bıraksın. Bu işin peşini biz bırakırsak Türk milleti bırakmaz. Bu rezervler hiçbir formda Merkez Bankalarının uygulamadığı bir adapla erimiştir, daha doğrusu nasıl eridiği bilinmemektedir” formunda konuştu.
Merkez Bankalarının attığı her adımı açıklamak zorunda olduğunu söz eden Usta “Sayın Lütfü Elvan şayet bir açıklama yapacaksa bu rezervlerin nasıl eridiğine ait bir açıklama yapması gerekir. Biz bakanın açıklamasından bu rezervlerin eridiğinin kabul edildiğini birinci ağızdan işitmiş olduk” dedi.
‘TAM BİR TİYATRO’
DEVA Partisi Lideri Ali Babacan “Bir kazanan vardır; bir de çarçur eden… Biz bu milletin alın terini biriktirdik; devletin sağ cebini de sol cebini de doldurduk. Partili Cumhurbaşkanı ve akraba bakan el ele verip Merkez Bankası’nın rezervlerini harcadı, biriktirdiği yedek akçeyi bir gecede sıfırladı. Sayın Erdoğan bütün yetkiyi kendine istedi, sonra hem faiz hem de kur arttı.
130 milyar dolarlık dövizi satışıyla kuru belirli bir noktada tutmaya çalıştılar. Onu da yapamadılar. O vakit siz 130 milyar dövizi niçin sattınız? Döviz satışı için “hepsi kayıtlı” diyor. Yok bir de kayıt dışı yapsaydınız. Şeffaf olmadı. Merkez Bankası “şu kadar döviz satıyorum” demedi. Piyasaya müdahale manzarası oluşmasın diye şeffaf olmayan teknikleri kullandılar. Tam bir tiyatro” dedi.
Karar
