FAO’dan yapılan açıklamaya nazaran, besin eserlerinin memleketler arası fiyatlarındaki aylık değişiklikleri izleyen FAO Besin Fiyat Endeksi, şubatta ocak ayına kıyasla yüzde 3,9 (5,3 puan) artış göstererek ortalama 140,7 puan oldu.
Artış oranı geçen yılın şubat ayına nazaran ise 24,1 puan (yüzde 20,7) olarak gerçekleşti. Böylelikle endeks, kelam konusu pahayla tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı.
Global besin fiyatlarının süt eserleri ve bitkisel yağlar kaynaklı olarak artış göstermesi dikkati çekti.
Tahıl Fiyat Endeksi, yükselen buğday ve mısır fiyatlarının tesiriyle aylık yüzde 2, yıllık ise yüzde 14,8 artış gösterdi.
Kelam konusu artışta, Karadeniz bölgesindeki iki büyük buğday ihracatçısı olan Ukrayna ve Rusya’nın savaşta olmasının buğday ve mısır ihracatını kısıtlayacağı tasası tesirli oldu.
Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi palmiye, soya ve ayçiçek fiyatlarının itici gücü nedeniyle aylık yüzde 8,5, artış kaydetti.
Ukrayna ve Rusya, global ayçiçek yağı ihracatının yaklaşık yüzde 80’ini gerçekleştiriyor.
Şeker Fiyat Endeksi, büyük ihracatçılar Hindistan ve Tayland’daki olumlu üretim beklentileri nedeniyle bir evvelki aya nazaran yüzde 1,9 düştü.
FAO Süt Eserleri Fiyat Endeksi kıt global arzın takviyesiyle yüzde 6,4 artarken Et Fiyat Endeksi’nde ise yüzde 1,1 yükseliş oldu.
Ekonomiler Kovid-19 salgınının neden olduğu krizden toparlandıkça yüksek besin fiyatları enflasyon oranlarını üst taraflı baskılarken FAO, besinde da yüksek maliyetlerin ithalata bağımlı ülkelerde fakir nüfusları riske attığı konusunda uyardı.
Raporda değerlendirmelerine yer verilen FAO Kıdemli Ekonomisti Upali Galketi Aratchilage, “mahsul şartları ve ihracat yapabilme” konusundaki tasaların global besin fiyatlarındaki artışa kısmen sebep olduğunu belirtti.
Aratchilage, “Gıda enflasyonunda daha büyük itici güç, başta güç, gübre ve yem dalları olmak üzere besin üretiminin dışından geliyor.” tabirini kullandı.
Tüm bu faktörlerin besin üreticilerini kar marjlarını daraltmaya ittiğini belirten Aratchilage, tıpkı vakitte bu üreticileri yatırım yapmaktan ve üretimi genişletmekten vazgeçirmeye zorladığını vurguladı.
FAO, global üretim, tüketim, ticaret ve stok eğilimlerine ait değerlendirmelerin ve kestirimlerin yer aldığı Tahıl Arz ve Talep Özeti Raporu’nu da yayımladı.
Raporda, 2022’de global buğday üretiminin ABD ve Asya’da yüksek randımanın tesiriyle 2021’deki 775,4 milyon tondan 790 milyon tona yükselmesinin beklendiği kaydedildi.
2021-2022’de global tahıl kullanımının 2020-2021 düzeyinin yüzde 1,5 üzerine çıkacağının kestirim edildiği raporda, 2 milyar 802 milyon tona ulaşacağı öngörüldü.
FAO raporunda, iddiaların Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaşın muhtemel tesirinin hesaba katılmadan yapıldığı da aktarıldı.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI EKMEĞİ DAHA KIYMETLİ HALE GETİRİYOR
Bu ortada Avrupa’nın “tahıl ambarı” olarak bilinen Ukrayna’nın Rusya tarafından akına uğraması, buğday fiyatlarını 14 yılın en yüksek düzeyine çıkarırken, bu durumun global çapta ekmek, makarna ve bisküvi üzere eserlerin fiyatını artırması bekleniyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesiyle ziraî emtia fiyatlarındaki yükseliş ivme kazanırken, artan fiyatlar global besin enflasyonu için üst istikametli risk oluşturuyor.
14 yılın tepesindeki buğday fiyatlarının ekmeğin maliyetini artırması bekleniyor.
Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik sert ekonomik yaptırımlarına karşın Ukrayna’da savaş devam ederken, global arza ait telaşların artmasıyla buğday fiyatlarının 14 yılın doruğuna ulaştığı dikkati çekiyor.
Chicago Borsasında (CBOT) buğday fiyatları kile başına 4 Mart’ta 12,09 dolarla 2008’den bu yana en yüksek düzeyini gördü.
Böylelikle en temel besin unsurlarından biri olan buğday fiyatları hafta boyunca yüzde 40’tan fazla artış gösterdi.
Karar
