İKTİSAT SERVİSİ

Önü alınamayan kur artışı ve artırım furyası sürerken bir kritik gelişme daha… Mali Hareket Vazife Gücü, Türkiye’nin kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanını engellemede başarılı olamadığını öne sürdü. Konsey, Türkiye’yi Sudan, Fas, Arnavutluk ve Suriye üzere ülkelerin bulunduğu ‘gri liste’ye alıp almamak için toplanacak. Oylamanın Merkez Bankası’nın faiz kararıyla tıpkı gün yapılması süreci daha da kritik hale getirdi.

ŞEFFAFLIK DÜZENLEMESİ GEÇİRİLSEYDİ BU RİSK KAPIDA OLMAZDI

Misyon Gücü’nün aleyhte kararında Türkiye yakın izlemeye alınacak. Bu durumun yatırımcı girişini olumsuz etkileyeceği belirtildi. Ekonomik krizi besleyecek gelişmenin sebebini ise Erdoğan’ın “Görev alacak vilayet lideri bulamazsınız” sözüyle öne çıkan ‘şeffaflık paketinin’ yıllardır daima ertelenmesi oluşturdu. Çekmece bırakılan düzenleme için ‘Çıkarılsaydı ülkeye yeni ek maliyetler çıkmazdı’ eleştirisi yapıldı.

LİRANIN KRİTİK GÜNÜ

Türkiye bir yandan ‘kara para’ süreciyle karşı karşıyayken bir yandan piyasalar Merkez Bankası’nın bugün vereceği faiz kararına kilitlendi. Toplantıdan yeni bir indirim çıkması durumunda kur artışının hızlanarak sürmesi bekleniyor. En kritik masayı işaret eden uzmanlar ise ‘Faiz indirimine gidilmemeli’ ihtarında bulunuyor.

Türkiye gri listeye girecek mi?

Türkiye’yi 2019 yılında uyaran Mali Aksiyon Vazife Gücü, ülkede kirli para akışının önlenemediğini gündeme getirdi. Global kara para ağını denetleyen kurum, bu yüzden Türkiye’yi gri listeye almak için bugün Paris’te oylama yapacak. İktisattaki yangınına akaryakıt dökecek olan kararla birlikte Türkiye, Fas, Suriye, Güney Sudan, Yemen üzere 22 ülkenin yanında konumlanabilir. Bu karar yabancı yatırımcıları direkt olarak etkileyecek.

Türkiye, kara para aklama ve terör finansmanları çabada yetersiz görülüyor. Global kara para ağını denetleyen Mali Aksiyon Vazife Gücü, bu akışı önlemek için birtakım ülkeleri ‘gri listeye’ alıyor. Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Yönelik Mali Hareket Vazife Gücü (FATF), bugün Türkiye’nin de içinde bulunduğu birtakım ülkeleri oylayacak.

Gayrette adımlarının yetersizliği gerekçesiyle Türkiye’yi Suriye, Güney Sudan, Yemen üzere 22 ülkenin bulunduğu ‘gri listeye’ alınabileceği belirtildi. Yabancı basında çıkan haberlere nazaran, FATF görüşmeyi yarın Paris’te yapacak. Insider Voice’da yer verilende haberde yetkililer FATF incelemesi sonucu Türkiye’nin gri listeye alınarak, Memleketler arası İnceleme Grubu’nun özel takibi altına alınmasının tavsiye edildiğini söyledi.

Türkiye’nin de girebileceği gri listede şu an Fas, Suriye, Güney Sudan, Yemen üzere 22 ülke bulunuyor. Türkiye’de yabancı yatırım son 20 yılın en düşük düzeyine indiğine dikkat çekilen haberde, yatırımın azalmasında siyasi istikrarsızlık, para siyasetlerine siyasi müdahale telaşı ve hukukun üstünlüğüne ait telaşların tesirli olabileceği belirtildi.

Daha evvel CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, bahisle ilgili ‘Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun Teklifi’ni yasalaştırırken, Mali Aksiyon Misyon Gücü FATF’ın izleme kriterleri ortasında yer alan, siyasetçilerin ve bürokratların hesap hareketlerinin de izlenmesini içeren 12’nci hususunu nasıl kapsam dışı bıraktığını anlattı. Erdoğdu “Eğer bu yasa (siyasi etik) çıkarılmazsa, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın etrafındakiler zenginleşmeye devam ederse, bir daha bu ülkede kimse Müslümanlara güvenmeyebilir.

En sonunda Türkiye’ye dediler ki, ‘Sendeki rüşvet ve yolsuzluk bizim ülkelerimize de bulaşıyor. Ya bu kurallara uyarsın, sen de rüşvet ve yolsuzlukla çaba edersin, ya da ben seni kara listeye alırım.’ Şayet senin ülken gri yahut kara listedeyse, senin ülkende yapılan tüm süreçler, çabucak ‘şüpheli işlem’ kabul ediliyor, soruşturmaya tâbi oluyor” dedi.

‘YASA ÇIKARSA LİDER BULAMAZSINIZ’

Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, Başbakanlığı periyodunda ‘Siyasî Etik Yasası’nın çıkarılması için çok uğraş ettiği vurgulandı. Buna karşılık Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Böyle giderse vazife alacak vilayet ve ilçe lideri bulamazsınız” dediği de hatırlatıldı. Bunun üzerine Aykut Erdoğdu, “Bu yasa, Başbakan yemiş bir yasadır. Ahmet Bey’in, hatırlarsanız, 50 unsurluk bir ıslahat paketi vardı. Bunun birçoğunu aslında çıkarıyordu; lakin ne vakit ki bu yasa gündeme geldi, Tayyip Beyefendi, o meşhur kelamı söylemişti. ‘Eğer bu yasa çıkarsa, hiçbir vilayette il yahut ilçe lideri bulamazsınız’. Mefhum-ı karşısından bakarsanız bu, şu demekti: Vilayet yahut ilçe liderlerimiz, organize siyasî yolsuzlukların içinde’. Bu, çok ünlü bir cümle. Çok incitici bir cümle” dedi.

2019’DA YILINDA TÜRKİYE UYARILMIŞTI

IMF’nin bu yıl mayıs ayında çıkardığı bir rapor, bir ülkenin FATF tarafından “gri listeye” alınmasının ülkeye sermaye girişini üzerinde ‘büyük ve besbelli olumsuz etkisi’ olduğunu göstermişti. Raporu hazırlayanlar, ‘gri listenin’ bir ülkede ‘sıcak para’ denilen kısa devirli yatırımlarda düşüşe neden olduğunu, bunun da gayri safi yurtiçi hasılada yüzde 3’lük bir düşüşe eşit olduğunu belirtti. Türkiye için yüzde 3’lük düşüşün 23 milyar dolar manasına geldiği belirtildi. FATF, 1989 yılında kara para aklıma, terör örgütü finansmanı ve memleketler arası finansal sistemin bütünlüğüne tehdit oluşturan ögelerle çaba için kurulmuştu. Kurum, 2019’un Aralık ayında bir raporda Türkiye’yi uyarmış, raporda Ankara’nın kara para aklama ve terör finansmanı kontaklı riskleri anladığı lakin bu cürümlerle gayret önemli eksiklikler olduğu belirtilmişti.

12 NOLU TEKLİF: SİYASİ NÜFUZ SAHİBİ KİMSELERİN MAL VARLIĞI

Türkiye’nin, kelam konusu 40 tavsiye kararından 11’ine uyduğunu, 17’sine kısmen uyduğunu fakat 7 ve 12 numaralı tavsiye kararlarına uymadığını belirten Erdoğdu, bilhassa 12 numaralı tavsiye kararının, bu gayretin bel kemiği olduğunu vurgulayarak şöyle devam etti: “FATF demiş ki, ‘Bir yıl içinde bunu çıkartmazsanız, sizi evvel gri listeye, sonra da kara listeye alacağım.’ Tam o bir yıl dolduğu gün, apar topar Meclis’e bir yasa tasarısı getirildi. 7 nolu teklifle ilgiliydi bu. 7 nolu teklif, nükleer silah üreten ülkelerin finansmanının engellenmesi. İşte Kuzey Kore, İran üzere ülkeler. Bu, Reza Zarraf problemi üzerinden Türkiye’nin başını kısmen belâya sokuyor; lakin 12 nolu teklif kadar başını belâya sokmuyor. 12 nolu teklif, şu: Diyor ki, ‘Siyasî nüfuz sahibi şahısların mal varlığı hareketlerinin izlenmesi’… Yani bu, şu demek: Siyasî nüfuz sahibi kimse dediğimiz kimdir? Kamu ismine kendisine yetki emanet edilmiş şahıslar. Bunlar milletvekili, parti genel lideri, bakan, bakan yardımcısı, müsteşar, cumhurbaşkanı olabilir, ordu kumandanları, generaller, emniyet müdürleri, Merkez Bankası üzere kurumların liderleri olabilir yahut TOBB lideri TÜSİAD lideri üzere sivil toplum örgütleri… FATF diyor ki, ‘Bunların listesi hazırlanacak. Bu bireyler, bankalarda, tapu dairelerinde, borsada, sermaye piyasalarında süreç yaptıklarında, şayet süreç şüpheliyse bu süreçlerin izlenmesi gerekiyor’ diyor. ‘Şüpheli işlem’ ne demek? O kişinin hayatının olağan akışına karşıt süreçler, kuşkulu süreçlerdir.”

Karar