ABD’de 3 Kasım 2020 tarihinde gerçekleşen seçimlerden, eski Lider Yardımcısı Joe Biden, galip çıkarak ülkenin 46. Lideri oldu. 20 Ocak 2021’de yemin ederek misyonuna resmen başlayan Joe Biden, birbirinden özel ayrıcalıkların da sahibi oldu. Büyük bir ekonomik ve askeri gücün yanı sıra kimileri hayli şaşırtan olan özel yetkiler, birçok devlet liderini kıskandıran cinsten.
ABD LİDERİNİN SAHİP OLDUĞU AYRICALIKLAR
* Başkomutanlık yetkisi
* Yürütme yetkisi
* Büyükelçileri atama yetkisi
* Yüksek Mahkeme yargıçlarını atama yetkisi
* Veto yetkisi
* Ulusal Muhafızlar’a davet ayrıcalığı
* Özel seyahat ödeneği
* Özel mobilya ödeneği
* ABD lideri özel uçağı
* Özel işçi ödeneği
* Ömür uzunluğu muhafaza hizmeti
* Özel sinema salonu
BAŞKOMUTANLIK YETKİSİ
Bir ABD lideri seçildiği vakit hem devlet lideri, hem hükümet lideri hem de başkomutan vazifelerini üstleniyor. Başkomutanlık yetkisinin manası, ABD’de bulunan tüm eyalet ordularının, silahlı kuvvetlerinin ve deniz kuvvetlerinin en yetkili vazifelisi olmaktır.
ABD Lideri başkomutan olarak, ülke dışına asker gönderebilir, askeri güç kullanımını onaylayabilir, nükleer silahların kullanılmasını emredebilir ve ordu üzerinde özel düzenlemeler yapabilir. Birtakım durumlarda Kongre ya da Senato takviyesi gerekse bile pek çok durumda lider kendi başına karar verebilme yetkisine sahiptir.
YÜRÜTME YETKİSİ
ABD Lideri hem devlet lideri, hem de hükümet lideri olduğu için ABD Anayasası’nın 2. hususuna nazaran yürütme gücünü elinde bulundurur. Bu yetkiyle, yaptırımların uygulanmasını durdurabilir, genel af kararlarını onaylayabilir ve milletlerarası muahedeleri sonlandırabilir.
Birebir vakitte Kongre’ye danışarak harikulâde hal ilan edebilir ve genel seferberlik ilan edebilir. Elbette, tüm bu kararları aklına estiği üzere alamıyor. Kongre’den, Senato’dan ve bakanlardan aldığı tavsiyeler doğrultusunda bir karar veriyor. Lakin bu mevzularda son kelam ABD Liderine aittir.
BÜYÜKELÇİLERİ ATAMA YETKİSİ
ABD seçimlerinin tüm dünyayı etkiliyor olmasının en büyük nedenlerinden biri, ABD Liderinin öbür ülkelerde bulunacak büyükelçileri atama yetkisine sahip olması. Bu yetkiyi kullanırken Senato çoğunluğunun onayına gereksinimi olduğunu da belirtelim.
YÜKSEK MAHKEME YARGIÇLARINI ATAMA YETKİSİ
ABD Bbaşkanının Yüksek Mahkeme yargıçlarını atama yetkisi, mahallî manada en güçlü yetkilerinden biri olarak dikkat çekiyor. Zira ülkede tartışma yaşanan pek çok bahiste Yüksek Mahkeme’nin son kelamı söyleme yetkisi var.
VETO YETKİSİ
ABD Lideri hem Kongre tarafından onaylanan maddeleri, hem de yapılan anayasal değişiklikleri veto edebilir. Bilhassa son ABD Lideri Donald Trump kelam konusu veto yetkisini tekraren kullandı ve bu nedenle Kongre ile pek çok sefer sorun yaşadı.
Ancak öbür yetkiler üzere ABD Liderinin sahip olduğu veto yetkisinin de hudutları var. Kongre ve Senato üyelerinin üçte iki çoğunluğu ile Liderin vetosu geçersiz kılınabiliyor. Bu nedenle pek çok yasanın lider ile Kongre ortasında git-gel yaşanabiliyor.
ULUSAL MUHAFIZLAR’A DAVET AYRICALIĞI
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Muhafızları her eyalette bulunan, hem eyalete hem de federal hükümete bağlı olan silahlı kuvvetlerdir. ABD Lideri kendi kararı ile ya da bir eyaletin isteği ile Ulusal Muhafızlar’ı vazifeye çağırabilir.
ABD Ulusal Muhafızları nedir: Ordudan farklı olarak ülke içinde asayişi sağlama misyonunu üstlenmiş ağır silahlı kolluk kuvvetleridir. Son periyotta ülkede yaşanan iç çatışmalar nedeniyle Ulusal Muhafızlar’ın Donald Trump tarafından çağırılması; halk, Kongre ve Senato tarafından eleştirildi.
ÖZEL SEYAHAT ÖDENEĞİ
ABD Lideri, 50 bin dolar sıhhat sigortası ve yıllık 400 bin dolar Başkanlık mşının yanı sıra kendisine özel olarak ayrılan bir bütçeden seyahat ödeneği alıyor. Kongre tarafından belirlenen özel seyahat ödeneği, Obama devrinde yıllık 200 bin dolardı.
ÖZEL MOBİLYA ÖDENEĞİ
Her ABD Liderine, çalışma ofisi olan Beyaz Saray’a taşındığı için 100 bin dolar mobilya ödeneği ayrılıyor. Son lider Donald Trump’ın Beyaz Saray mobilya değişimi için 1,75 milyon dolar harcadığı argüman ediliyor ama bu sayının kendi cebinden çıkıp çıkmadığı bilinmiyor.
ABD LİDERİ ÖZEL UÇAĞI
ABD Liderleri seyahatleri sırasında mavi-beyaz renkli, Boeing 747 model Air Force One isimli başkanlık uçağını kullanıyorlar. Air Force One toplam 4 bin metrekare alana ve ameliyat odasına sahip. Birebir anda 100 şahsa yemek verilebilen uçağın stlik masrafı 200 bin dolar olarak biliniyor.
ÖZEL İŞÇİ ÖDENEĞİ
Beyaz Saray’da liderin ailesinin yanı sıra pek çok kişi daha yaşadığından ve çalıştığından ötürü bu bireyler için yatılı olarak çalışan 100’den fazla işçi bulunuyor. Aşçı, tesisatçı, temizlikçi, bahçıvan üzere pek çok işçi ile birlikte Beyaz Saray için harcanan yıllık masraf ortalama 4 milyon dolar olarak biliniyor.
ÖMÜR UZUNLUĞU MUHAFAZA HİZMETİ
Misyon mühleti boyunca kendisi ve ailesi İç Güvenlik İstihbarat üniteleri tarafından korunan ABD Liderleri, misyon müddetleri bittikten sonra da ömür uzunluğu muhafaza hizmeti almaya devam ederler. Tıpkı biçimde liderlerin çocukları da 16 yaşına kadar kelam konusu müdaf hizmetinden faydalanıyor.
Müdaf hizmeti içine; liderlerin misyon mühleti sonrası aldıkları maddi tazminat, her lider için gerçekleştirilen cenaze masrafı, halka açık yollarda direksiyon başına geçmeleri yasak olduğu için şoför hizmeti üzere pek çok fiyat daha dahil oluyor. 2017 yılında Kapalı Servis bütçesi 1,9 milyar dolar olarak belirlenmişti.
ÖZEL SİNEMA SALONU
Öbür ayrıcalıkların yanında Beyaz Saray’da bulunan bir sinema salonu çok kıymetli üzere görünmese bile sırf ABD lideri ve ailesinin sahip olduğu bir ayrıcalık olması açısından dikkat alımlı bir nokta.
Birinci kere ülkenin 32. lideri Franklin D. Roosevelt tarafından Beyaz Saray’da 1 oda, 51 koltuklu bir sinema salonuna dönüştürüldü. Son first lady Melania Trump için bu salon kâfi gelmemiş olacak ki, idare ünitelerinin bulunduğu Batı Kanadı’nda bir sinema salonu daha açıldı.
Karar
