UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne 2012’de dahil edilen, Anadolu’daki en iyi korunmuş Zeus Tapınağı’na mesken sahipliği yapan ve ‘İkinci Efes’ olarak isimlendirilen antik kentteki hafriyatlar, Kütahya Müze Müdürlüğünce sürdürülüyor.

Hafriyat koordinatörü Kütahya Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Gökhan Coşkun, muhabirine, daha evvel hiç hafriyat yapılmamış alanlarda çalışma yürüttüklerini söyledi.

‘Bu sene en değerli hafriyat çalışmalarının agora’da (çarşı) yürütüldüğünü anlatan Coşkun, ‘Agoranın iki farklı kanadında, avlusunu çevreleyen dükkanların olduğu kısımlarda çalışmalar sürdürdük.’

‘Bu çalışmalar esnasında agoranın güney ve batı kanadındaki sütunlu galeriler açığa çıkartılmaya başlandı. Sütunlu galerinin gerisinde 4 dükkanı açığa çıkarmayı başardık. Dükkanların duvarları çok yüksek korunmamış olsa da iki dükkanın tabanı iyi korunmuş vaziyette. Taban pişmiş toprak ve taban tuğlalarıyla döşenmiş.’ dedi

Coşkun, çalışmalarda antik kentteki ticaret ve toplumsal yaşama ışık tutacak kıymetli bulgulara ulaştıklarını belirtti.

Ortaya çıkarılan dükkanların ikisinin tespitini yapabildiklerini aktaran Coşkun, şunları kaydetti:

‘İki dükkanın ne olduğunu tespit ettik. Bunlar bize şunu gösterdi. Hafriyatlar esnasında dükkanın birinin içinden binlerce kemik modülü çıktı. Bunlardan çoğunluğu büyükbaş hayvanlara ilişkin kemiklerdi. Bu modüllerin bir kısmı hiç işlenmemiş halde, ham unsur olarak kullanıldığı anlaşılıyor.’

‘Bir kümesi işlenmeye başlamış, yarım işlenmiş ve bitirilmemiş. Bir kümesi ise işlenmiş ve bir eser haline gelmiş vaziyetteydi. Buradan anladığımız üzere Roma devrinde Aizanoi’de lokal bir kemik atölyesi vardı ve agorada bulunuyordu. Hem imalathane hem de satış yeri olarak hizmet veriyordu. İşlenmiş kemik eserler ortasında çoğunlukla bayanların saç iğneleri, kaşık üzere yapıtlarla karşılaştık.’

İkinci dükkanın ise kandil ve kandil yağı dükkanı olduğunu lisana getiren Coşkun, şöyle devam etti; ‘Diğer dükkanın hafriyatı esnasında çok sayıda sağlam ve kırık halde antik devrin aydınlatma gereçleri olan kandillerle karşılaştık. Bu kandillerin sağlam olanlarının büyük kısmının kullanıldığını anlayabiliyoruz. Bu durum ise bize burada yalnızca kandil satılmadığını, birebir vakitte o periyotta kandillerin içine yağ konulup yakıldığını gösteriyor.’

‘Burada kandil yağının da satıldığına işaret ediyor. Her iki dükkandan ortaya çıkarılan bulgular bize Aizanoi’de lokal olarak üretim yapıldığını gösteriyor. Roma periyodunda Aizanoi’nin değerli üretim fliyetlerinin yapıldığını tespit etmemiz bizim için değerli bir bulgu.’ Prof. Dr. Gökhan Coşkun, ortaya çıkarılan alanları turizme kazandırmayı amaçladıklarını da kelamlarına ekledi.