Eski Başbakan Adnan Menderes’in Türkiye siyaset tarihine damga vuran idamı hakkında ayrıntılar, her yıl olduğu üzere bu yıl da 17 Eylül tarihinde gündeme geldi. 10 yıl süren başkanlık devrin sonunda Yassı Ada’da görülen duruma sonucunda askeri darbe ile idam edilen ‘Adnan Menderes neden asıldı?’ sorusunun karşılığı haberimizde…
ADNAN MENDERES KİMDİR, NEDEN İDAM EDİLDİ?
1988 yılında Aydın’da dünyaya geldi. Asıl ismi Ali Adnan Ertekin Menderes’tir. Annesi Aydınlı Hacı Alipaşazadeler’den Tevfika Hanım, babası İzmirli Katipzade İbrahim Ethem Bey’dir. Annesi ve babasını küçük yaşta kaybetmiştir. Anneannesi ile büyümüştür. Okul hayatına İzmir İttihat ve Terakki Mektebi’nde başlayan Mendres, Kızılçulu Amerikan Kolejinde okuduğu periyotta misyonerlerler ile başı belaya girdiği için pek çok makama başvurmuştur. Müracaat ettiği makamların birinin başında Celal Bayar bulunmaktaydı. Bu sayede Celal Bayar ile de tanışmış oldu.
1931 yılında CHP Aydın Milletvekili seçildi, ve 1935 yılında Ankara Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Yedek subay eğitim bulunması karşın Adnan Mendres, Birinci Dünya Savaşı’na sıtma hastalığına yakalandığı için katılamadı. Daha sonra katıldığı Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği muvaffakiyet nedeniyle İstiklal Madalyası kazandı. Evliyazade Berin Hanım ile 1929 yılında evlendi ve Keyifli, Yüksel, Aydın isminde üç çocuğu dünyaya geldi.
16 Mayıs 1945 yılında toprak tasarısını protesto ettiğinden dolayı, Fuat Köprülü, Refik Koraltan ve Menderes muhalefet nedeni lie partiden atıldılar. Bu hadiselerin sonucunda 7 Ocak 1946 yılında Demokrat Parti’yi kurma kararı aldılar. Demokrat Parti ile Menderes Kütahya milletvekili olarak meclise girmeyi başardı. Beyaz Ihtilal ismi ile bilinen seçimlerin akabinde hilesiz hurdasız 1950 yılında DP genel başkanlığına seçildi. On yıl başkanlık yaptı ve bu on yılda Türkiye’de değerli hadiseler gerçekleşti.
Endüstrileşme ve kentleşme atılımı başladı, köye makine girdi, ulaşım, güç, eğitim, sıhhat, sigorta ve bankacılık yine başladı. Türkiye kalkınma kavramıyla tanıştı.
27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan askeri darbeyle iktidardan indirildi. Yassıada’ya hapsedildi. Ulusal birlik komitesi tarafından kurulan Yüksek Adalet Divanı’nca idama mahkum edildi. Yassıada tutuklu bulunduğu sırada çeşitli azaplara maruz kaldı. 17 Eylül 1961 tahinde İmralı Ada’da idam edildi. Vefatından yıllar sonra 17 Eylül 1990 tarihinde mezarı İstanbul’da yaptırılan anıt mezara nakledildi.
Karar
