Avrupa Birliği (AB) Önderler Doruğu’nda, birinci gününün sonunda düzenlenen basın toplantısında konuşan Charles Michel, yüklü olarak Doğu Akdeniz’deki durum ve Türkiye-AB bağlarıyla Belarus’a yaptırım hususlarını değerlendirdiklerini aktardı.

“Bugün çift istikametli bir strateji oluşturulmasına imkan tanıyan bir yaklaşım üzerinde mutabık kaldık.” diyen Michel, bir taraftan karşılıklı çıkarlara dayalı siyasi bir diyaloğa talih vermek istediklerini, başka taraftan ise Yunanistan ve Kıbrıs Rum idaresine tam dayanaklarını söz ettiklerini bildirdi. Michel, “Türkiye’nin olumlu adımlarını görmemeleri halinde” tüm enstrümanlarını ve seçeneklerini masada tuttuklarını söyledi.

Michel, “Bu, Türkiye’nin bize daha olumlu yaklaşması halinde Türkiye ile daha olumlu bir gündem istediğimizi belirten bir ileti.” dedi.

Türkiye’nin tek taraflı adım atmamasını isteyen Michel, Türkiye ile Yunanistan ortasında diyalog kurulmasını ve bunun derinleşmesini desteklediklerini, Kıbrıs müzakerelerinin BM öncülüğünde yine başlamasını desteklediklerini kaydetti.
Michel, Doğu Akdeniz konusunda çok taraflı bir konferans teklifinde bulunduklarını belirterek, bunun, bölgedeki birçok uyuşmazlığın tahlilinde kıymetli rol oynayabileceğini söyledi. Michel, şöyle devam etti:

“Bizim için kıymetli olan, gelecek haftalarda Türkiye ile müspet gündemi nasıl oluşturabileceğimizi görmek. Müspet gündem, Türkiye ile iş birliğini artırmayı amaçlayan kısımlar içeriyor. En geç aralık ayına kadar, bu yılın sonuna kadar çift taraflı yaklaşımımızla ilgili gelişmeleri takip edeceğiz. Umarız bunlar, olumlu gelişmeler olur. AB Kurulu olarak aralık ayında tekrar bu mevzuyu değerlendireceğiz.”

Michel, “Daha olumlu bir diyalog kanalı geliştirmeyi ümit ediyoruz. Lakin bir taraftan da memleketler arası hukuk ve üye ülkelerin egemenlik haklarına hürmet gösterilmesi konusunda çok kararlıyız.” tabirlerini kullandı.

BELARUS’A YAPTIRIMLAR BAŞLIYOR

Michel, Belarus konusunda ise 9 Ağustos’ta yapılan seçimlerin adil ve özgür olmadığı, seçimlere hile karıştırıldığı gerekçesiyle bu ülkenin yöneticilerine yaptırım uygulama kararı aldıklarını söyledi.

Yaptırım listesinde yaklaşık 40 kişi bulunduğunu belirten Michel, bu şahıslar ortasında Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun olmadığını ve yaptırımlara ait teknik hazırlıkların 2 Ekim’de yapılacağını bildirdi.

DAĞLIK KARABAĞ

Dağlık Karabağ konusunu da ele aldıkları bilgisini veren Michel, ivedilikle ateşkes yapılması ve diyalog kurulması daveti yaptıklarını hatırlattı.

Michel, sorunun Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Kümesi ile çözülmesi gerektiğini belirterek, Azerbaycan ile Ermenistan’ın ön şartsız diyaloğa girmesi gerektiğini ve bunun mümkün olduğunu söyledi.

Michel, bir gazetecinin sorusu üzerine, Türkiye dahil tüm ülkelerin Dağlık Karabağ konusunda yapan rol oynamasını istediklerini lisana getirdi.

GÜMRÜK BİRLİĞİ’NİN GÜNCELLENMESİ

AB Komite Lideri Ursula von der Leyen de, “AB ve Türkiye ortasında Gümrük Birliği’nin ticareti artıracak biçimde güncellenmesini ve göç konusunda AB-Türkiye mutabakatı temeline dayalı güçlü iş birliğini de içeren olumlu bir gündemde yeni ve uzun devirli bir bağlantı üzerinde çalışmayı istiyor ve tercih ediyoruz.” dedi.

Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum idaresine dayanaklarını yinelediklerini anımsatan Von der Leyen, Türkiye ve Yunanistan ortasında muteber diyaloğun başlamasının olumlu bir gelişme olduğunu lakin Ankara’nın Rum idaresine karşı emsal biçimde davranmamasından keder duyduklarını tabir etti.

Von der Leyen, Ankara’nın tek taraflı aksiyonlarda bulunması durumunda AB’nin bütün enstrümanlarını ve uygun seçenekleri kullanacağını, lakin bunu tercih etmediklerini vurguladı.

Farklılıkların, barışçıl ve memleketler arası hukuka uygun biçimde çözümlenmesi gerektiğini belirten Von der Leyen, “Türkiye ile olumlu ve yapan bir alaka istiyoruz. Bu, Ankara’nın da çıkarına olur. Lakin bu durum yalnızca provokasyonların ve baskının durmasıyla gerçekleşebilir.” dedi.

Von der Leyen, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında, Türkiye-AB ortasında iş birliği yapmanın ve güçlü bir alaka inşa etmenin makul olduğunu anlattı.

YAPAN GÜNDEM TERCİHİ

Bir gazetecinin Türkiye’ye yönelik seçenekleri sorması üzerine Von der Leyen, “Burada Türkiye ile birlikte yapan gündemi içeren enstrümanı kullanmak itiyoruz. Yapan gündemin, hepimizin çıkarına olduğunu düşünüyoruz. Kovid-19 krizinin ekonomiler üzerinde önemli tesirleri olduğu devirde yapacak çok işimiz var. Bu tarafta ilerlemek istiyoruz.” diye konuştu.

Misal bir öbür soruya karşılık veren Von der Leyen, “Bir tarafta yapan bir yol mevcut ve bunu tercih ediyoruz. Bu yolda, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, AB ve Türkiye’nin göç konusunda çalışması, AB ve Türkiye ortasında ticaretin geliştirilmesi bulunuyor ve bence bu tarafta ilerlemeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.

Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki çatışmalara ait Von der Leyen, tarafları acil biçimde tansiyonu düşürmeye çağırdı ve bölgeye dış müdahalede bulunulmaması gerektiğini söz etti.

Von der Leyen, Belarus yaptırımları hakkında başkanların siyasi karar aldığını, bundan sonra teknik ayrıntıların tamamlanacağını söyledi.

SONUÇ BİLDİRİSİ YAYIMLANDI

Avrupa Birliği (AB) Başkanlar Doruğu’nun birinci gün toplantıları sonunda, dış siyaset bahislerini içeren sonuç bildirisi yayımlandı.

Bildiride, AB’nin, Doğu Akdeniz’deki istikrar ve itimat ortamı ile Türkiye’yle iş birliği ve karşılıklı yarar edinmeye dayalı ilgi geliştirilmesinde çıkarı bulunduğu vurgulandı. Bunun için milletlerarası hukuk ve AB üyelerinin hükümran haklarına ters düşecek aksiyonlardan kaçınmanın mutlak gereklilik olduğu savunulan bildiride, Yunanistan ve Kıbrıs Rum bölümü ile dayanışma vurgusu yinelendi.

Bildiride, Türkiye ile Yunanistan ortasında itimat artırıcı adımların, istikşafi görüşmelerin tekrar başlayacağına yönelik açıklamaların memnuniyetle karşılandığı belirtilerek, Rum idaresinin egemenliğinin ihlal edildiği ileri sürüldü ve “bunların durması gerektiği” tabirine yer verildi.

Kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge sınırlandırmalarının diyalog yoluyla ele alınması gerektiği belirtilen bildiride, Türkiye’ye “Kıbrıs Rum idaresi ile diyalog kurması” daveti yer aldı. Bildiride AB’nin, Kıbrıs müzakerelerinin BM himayesinde tekrar başlamasını desteklediği, “Türkiye’den de bu tarafta bir beklenti içinde” olduğu belirtildi.

MÜSPET GÜNDEM MEVZULARI

Bildiride, Yunanistan ve Rum idaresine yönelik yasa dışı olduğu tez edilen faaliyetlerin durması için yapan eforlar olması halinde, Türkiye-AB müspet siyasi gündeminin başlatılması için AB başkanlarının mutabık olduğu tabir edildi.

Müspet gündemde özel olarak Gümrük Birliğinin güncellenmesi, ticaretin kolaylaştırılması, halklar ortasındaki temasın artırılması, yüksek seviyeli diyaloğun geliştirilmesi, 2016’daki Türkiye-AB açıklaması uyarınca göç bahislerinde iş birliğinin devamına vurgu yapıldı.

Önderler, AB Kurulu ve AB Kurulunu, AB-Türkiye gündemini yine canlandırmak için teklif geliştirmeye davet etti.

AB MUTABAKATLARINA ATIF

Bildiride Türkiye’nin, tek taraflı olduğu argüman edilen adımları atması halinde, AB’nin “elindeki tüm enstrümanları ve seçenekleri kullanacağı”, bunların AB Antlaşması’nın 29. unsuruyla AB’nin İşleyişi Hakkındaki Antlaşmanın 215. hususu uyarınca yapılacağı tabiri yer aldı.

215. unsur, AB’nin üçüncü ülkelere önlem uygulamasını içeriyor. 29. husus ise üye ülkelerin, ulusal siyasetlerini AB’nin tavrıyla uyumlu hale getirmesini öngörüyor.

Bildiride, AB Kurulunun gelişmeleri yakından takip etmeyi sürdüreceği, en geç aralık ayındaki toplantısında bunlara uygun kararlar alacağı kaydedildi.

ÇOK TARAFLI KONFERANS DAVETI

Doğu Akdeniz bahisli çok taraflı bir konferans daveti yapılan bildiride ayrıyeten, konferansın düzenlenmesi konusunda, AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in çalışma yürütmesi istendi.

Konferansın modaliteleri, iştirakçileri, çerçevesi ve takvimi üzerinde mutabakat muhtaçlığı bulunduğu, konferansta deniz yetki alanlarının sonlandırılması, güvenlik, güç, göç ve ekonomik iş birliği üzere hususların ele alınabileceği aktarıldı.

Dağlık Karabağ konusunda Azerbaycan ile Ermenistan’a ateşkes ve müzakere daveti yapılan bildiride, dış müdahalelerin, sorunun tahliline katkı sağlamayacağı belirtildi. Rus muhalif Aleksey Navalnıy’nin zehirlenmesine değinilen bildiride, kimyasal silah kullanımının milletlerarası hukuk ihlali olduğu ve Rusya’nın ivedilikle memleketler arası soruşturma için iş birliği yapması gerektiği tabir edildi. AB Kurulu’nun 15-16 Ekim’deki toplantısında bu bahsin tekrar ele alınacağı bildirildi.

“TÜRKİYE İLE BAĞLARIMIZ SON DERECE KARMAŞIK”

AB önderler tepesi öncesi konuşan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki tartışma yaratan arama çalışmalarının değerli bir husus olarak ele alınacağını tabir etti.

Merkel, “Gerilimi azaltmak için barışçıl bir yol bulma konusunda kararlıyız. Türkiye’yle bağlantılarımız doğal olarak son derece karmaşık lakin tüm bu zorluğa karşın yapan bağlar kurmak AB’nin çıkarına” diye konuştu.

Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen ise, Türkiye ile yaşanan tansiyonda Yunanistan ve Kıbrıs ile tam dayanışma vurgusu yapacaklarını, fakat AB’nin Ankara ile olan tansiyonun yatışmasını ve yapan bir bağlantı kurulmasını istediğini söyledi.

Türkiye ile bağlarında AB için iki seçenek olduğunu belirten Von der Leyen, “Ya tansiyon yükselecek, ki bunu istemiyoruz, ya da yatışacak ve yapan bir bağlantıya hakikat ilerleyeceğiz. İstediğimiz bu” diye konuştu.

DOĞU AKDENİZ’DE NELER OLUYOR?

Dünya aylardır Doğu Akdeniz’de Türkiye ile Yunanistan ortasında tırmanan tansiyonu konuşuyor. 2009’da bölgede keşfedilen gaz alanlarının akabinde dikkatlerin çevrildiği Doğu Akdeniz, kıyıdaş ülkelerinin deniz sonlarının belirlenememesi nedeniyle tansiyonun merkezine dönüşmüş durumda. Hem Türkiye’nin hem de Fransa, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Bölümü’nün peş peşe askeri tatbikatlar düzenlediği Doğu Akdeniz’de belirlenecek deniz sonları tıpkı vakitte bölgedeki güç kaynaklarının nasıl paylaşılacağını da belirleyecek. Lakin kıta sahanlığı tezlerinde yaşanan ihtilafların derinliği, şimdilik tarafların bir müzakere masasında buluşmasını dahi engelliyor.

ERDOĞAN’DAN AB ÖNDERLERINE MEKTUP

Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Idaresi (GKRY) dışındaki Avrupa Birliği (AB) üyelerine gönderilen mektupta, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-AB alakaları ve bu münasebetlerin ilerlemesinin Türkiye için her vakit öncelik taşıyan hususların başında geldiğini ve süreçle ilgili AK Parti iktidarı periyodunda çok değerli aralar katedildiğini anımsattı

Atina, Türkiye ve Yunanistan’ın deniz hudutları, güç hakları ve öteki uyuşmazlıkları müzakere etmeyi kabul etmesine karşın, Avrupa Birliği’nin (AB) Ankara’ya yönelik yaptırımları onaylamasını beklediğini duyurmuştu.

TEPE ÖNCESİ NAVTEX

Türkiye Doğu Akdeniz’de bugün yeni Navtex duyuru etmişti. Açıklamaya nazaran NATO üyesi ülkeler 5-9 Ekim tarihlerinde bölgede tatbikat yapacak.

Karar