Türkiye, Avrup aİnsan Hakları Mahkemesi’ndeki (AİHM) ihlal davalarını azaltmak hedefiyle 23 Eylül 2012’de vatandaşlara Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müract hakkı getirdi. O tarihten 31 Aralık 2020’ye kadar yaklaşık 300 bin ferdi müract yapıldı.
Yüksek Mahkeme’ye 2012’de 1342 kişi ferdî müractta bulundu. Bu sayı 2013’te 9 bin 897, 2014’te 20 bin 578, 2015’te 20 bin 376 oldu.
AYM’YE EN YÜKSEK MÜRACT 2016’DA YAPILDI
Anayasa Mahkemesi’ne en yüksek müract, 80 bin 756 ile 2016’da yapıldı. Müractlar 2017’de yarı yarıya azaldı ve 40 bin 530 olarak kayıtlara geçti. 2018’de 38 bin 186, 2019’da 42 bin 971 olarak gerçekleşen kişisel müract sayısı, geçen yıl prestijiyle 40 bin 402 oldu.
YAKLAŞIK 38 BİN MÜRACT SONUÇ BEKLİYOR
Yüksek Mahkeme’ye 23 Eylül 2012-31 Aralık 2020 tarihlerinde 295 bin 38 kişisel müract yapıldı. Müractların 257 bin 108’i sonuçlandırıldı, 37 bin 930’u için karar verilmesi bekleniyor.
Sonuçlandırılan müractların 738’i için hakkın ihlal edilmediğine, 1265’i için ise düşme, kapama üzere sebeplerle reddine karar verildi. 14 bin 27’si için en az bir hakkın ihlal edildiğine, 12 bin 223’ü için idari ret ve 228 bin 855’i için kabul edilemezlik kararı verilmesine hükmedildi.
Yüksek Mahkeme, bir müractta birden fazla hakkın ihlal edildiğine karar verebiliyor. Bu kapsamda Yüksek Mahkemenin verdiği ihlal kararı sayısı 14 bin 273’ü buldu.
İHLAL KARARLARININ MÜNASEBETLERİ
İhlal kararlarının hak ve özgürlüklere nazaran dağılımında birinci sırayı yüzde 63,3 ile adil yargılanma hakkının ihlali aldı. İkinci sırada yüzde 19,4 ile mülkiyet hakkı, üçüncü sırada yüzde 4,2 ile söz özgürlüğü hakkı yer aldı.
Öbür ihlal münasebetlerini de “özel hayatın ve aile hayatının korunması hakkı”, “kötü muamele yasağı”, “etkili müract hakkı”, “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı”, “yaşam hakkı”, “toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkı”, “ayrımcılık yasağı”, “örgütlenme özgürlüğü”, “maddi manevi varlığın korunması hakkı”, “masumiyet karinesi”, “suç ve cezaların yasallığı ilkesi”, “din ve vicdan özgürlüğü”, “seçme, seçilme ve siyasi fliyette bulunma hakkı”, “eğitim hakkı” ve “bireysel müract hakkı” oluşturdu.
Karar
