Global iklim kriziyle birlikte selden orman yangınına, heyelandan kuraklığa doğal afetlerin sonuçları çok daha yıkıcı hale geldi. On binlerce hektarlık alanın kül olduğu orman yangınlarına müdahaledeki yetersizlik ve Bozkurt’u yutan seldeki ihmaller zinciri meseleye dair acil adım atılması gerektiğini gösterdi. Afet sonrasına değil öncesine yönelik plansızlık bilim etraflarının reaksiyonu çekti. Son olarak İTÜ’den Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, taşkın bölgelerine yapılan meskenlerde birebir kusurların tekrarlandığına işaret etti.
‘HER SENE BİREBİR FELAKET’İN NEDENİ YENİ YAPILAŞMA
Artık derelerin taşkın yataklarındaki su düzeyinin daha yüksek olacağını söyleyen Kadıoğlu, ikazlarını sıraladı: Almanya ve Hollanda’da da sel var lakin tıpkı yerde her sene olmuyor. Bizdeki sorun birebir yerde her yıl can ve mal kaybı yaşanması. Bu da yeni yapılaşmayla ilgili. Yeni konutlarda yeniden sıfır giriş, bodrum kat yapılıyor. Büyük kusur, yapmayalım. Canlarımız gitmesin. İklim değişikliği deyip onu günah keçisi olarak atıyoruz kenara ancak önlem yok. Bizim de değişmemiz gerekiyor.
İKLİM KRİZİ MAZERET NE AHENK VAR NE PLAN
Türkiye’de yaşanan sel ve yangınlar felaket boyutuna ulaştı. Onlarca kişinin hayatını yitirildiği afetlere karşı iklim değişikliğine ahenk sağlanmadığını ve ‘günah keçisi’ olarak kullanıldığını vurgulayan Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, plansızlığa dikkat çekti. Tedbir daveti yapan Kadıoğlu “Taşkında su düzeyi artacak lakin dere yataklarına, dağın doruğuna yapar üzere bodrum katlar yapıyoruz” dedi.
Global iklim değişikliğinin Türkiye’ye yansıması tehlikeli boyutlara ulaştı. Son 60 yılda, neredeyse üç Van Gölü büyüklüğünde 70’e yakın doğal göl kurudu. Kuraklıkla bir arada sel felaketleri ve orman yangıları da birçok kentte can ve mal kaybına neden oldu. Yurdun güney kıyıların kül eden orman yangınlarına müdahaledeki yetersizlik tartışılırken Karadeniz’i vuran sellerde ihmaller zinciri faciayı büyüttü.
Geçtiğimiz yıl Giresun’un Dereli ilçesindeki sel felaketinde 11 kişi ömrün yitirdi, dere yatağındaki binalar yerle bir oldu. Fakat bu denli acıya karşın değişen bir şey olmadı. Selzedeler için 216 konut ve 72 işyeri, yeniden riskli bölgeye inşa edildi. ‘Aklımız sonradan da başımıza gelmiyor’ yorumları yapıldı.
Uzmanlar ise acı tabloya ‘iklim krizi’ mazeretiyle yaklaşılmasına karşı çıkıyor. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Afet İdare Merkezi ve Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu da afetlerdeki plansızlığa dikkat çekti. Kadıoğlu, sel ve heyelanların Karadeniz’in bir modülü olduğunu lakin afete dönüşmesinin son yıllarda arttığını söyledi.
Kadıoğlu “Almanya ve Hollanda’da da sel oluyor lakin tıpkı yerde her sene sel olmuyor. Bizdeki sorun, birebir yerde her sene neredeyse sel olması ve insanlara ziyan vermesi, can ve mal kaybı olması. Bu da yeni yapılaşmayla ilgili bir olay. Köylerde neresi heyelan bölgesi yahut sel yatağıdır, bilinmiyor. Bu bilinmezlik içinde bir de derenin o anki durumuna bakarak derenin güya yatağı taşkın yatağı orasıymış üzere dereyi pek adam yerine koymuyoruz ve oraya o denli bina yapıyoruz ki güya dağın doruğuna yapar üzere sıfır giriş. Bir de bodrum kat yapıyoruz” diye konuştu.
Doğal afetlere karşı iklim değişikliğine ahenk sağlanmadığını ve ‘günah keçisi’ olarak kullanıldığını belirten Kadıoğlu, şunları söyledi:
“Yerleşimlerde benim gördüğüm; bu binaları yaparken buna onay veren beşerler o binanın yapıldığı yeri dere olarak kabul etmiyor. Derenin sahibi yok, derenin ne olduğu belirli değil büyük bir yanlış bu. Yeni yapılan binaların da kesinlikle 500 yıllık taşkın düzeyine nazaran yapılması lazım.
Evvelden 100 yıla, 200 yıla nazaran yapılıyordu, ben 500 diyorum. Hani her şeye ‘iklim değişikliği’ diyorlar ya al sana iklim değişikliği işte. Burada dikkate almak gerekiyor iklim değişikliğini. ‘İklim değişikliği’ deyip onu ‘günah keçisi’ olarak atıyoruz bir kenara fakat ona karşı ahenk, önlem yok. Bu da bizim samimi olmadığımızı gösteriyor. İklim değişirken bizim de değişmemiz gerekiyor.
İklim değişikliğinin günah keçisi olarak boş laf olmaktan çıkarıp dikkate almamız gerek. İleriki yıllarda iklim değişikliğiyle birlikte derelerin taşkın yataklarında daha büyük değişim olacak, su düzeyi daha yüksek olacak. Biz de su basman düzeyimizi ona nazaran daha yüksek yapalım tedbiren, diye düşünmek lazımken, şu an yapılan afet konutlarında yeniden sıfır giriş olduğunu görüyoruz. İnşallah hakikat hesaplanmıştır. Burada büyük bir kusur yapmayalım. Tekrar canlarımız gitmesin.”
Karar
