1979’dan bu yana her 3 yılda bir verilen bu itibarlı ödül, birinci kez Türkiye’den bir bilim tarihçisine veriliyor. Bu ödül, Prof. İhsanoğlu’nun bilim tarihi alanında yaptığı ve Batı dünyasında kabul gören çalışmalarının artık Arap Dünyasında da kabul gördüğü ve takdir edildiğini göstermektedir.

Kurum’un Genel Yöneticisi, Dr. Khaled Al-Fadhel, Covid-19 salgını nedeniyle online olarak düzenlenen resmi duyuru merasiminde şunları söyledi: “2017’den bu yana dünyanın değişik ülkelerinden pek çok akademisyeni ve çalışmalarını inceledik. Heyet, 2020 yılı için Prof. Ekmeleddin İhsanoğlu’na mükafatı vermeyi kararlaştırdı. Heyet kararında Prof. İhsanoğlu’nun birinci olarak İslam bilim mirasıyla ilgili yeni araştırma hususları geliştirdiği ve mevcut hususları derinleştirdiğini vurguladı. İkinci olarak Prof. İhsanoğlu’nun Osmanlı medeniyetinde bilim tarihi konusunda öncü rolüne dikkat çekildi. Son olarak çağdaş bilimlerin Batı’dan İslam dünyasına girişi ve transferi konusunu birinci inceleyen bilim adamı olması münasebetleriyle bu mükafata layık görüldü.”

“ÇALIŞMALARIMIZIN ARAP DÜNYASINDA DA TAKDİR EDİLMESİ MEMNUNİYET VERİCİ”

Takdim merasimiyle ilgili olarak konuşan Prof. İhsanoğlu: “İslam ve Osmanlı bilim tarihi alanında 40 yılı aşkın çalışmalarımız çok şükür literatürde büyük bir boşluğu doldurdu. Nostaljik ve ideolojik yaklaşımlara son vererek bilim tarihi metodolojisi içinde 18 ciltlik Osmanlı Bilim Tarihi Literatürü projesi bu sahanın temel kaynağı haline geldi. Bugün, “Osmanlı’da bilim mi vardı?” diye soran artık kalmamıştır. Bu mükafatı almaktan memnuniyet duyuyorum. Çalışmalarımızın, Batı dünyasından sonra Arap Dünyasında da takdir edilmesi ve kabul görmesi memnunluk verici. Çünkü, siyasi ve ideolojik tesirlerle her an tarihin yargılanması cihetine gidildiği bir vakitte, kozmik bir anlayışın temelinin kurulmuş olması epey sevindirici.” dedi.

Prof. İhsanoğlu’nun Bilim Tarihi Çalışmaları

Prof. Dr. Ekmeledin İhsanoğlu gerek ülkemizde ve gerekse milletlerarası akademik etraflarda bilim tarihi alanında çığır açan çalışmalarıyla “Osmanlı bilimi” kavramını birinci kere ortaya koymuş, tanımını ve çalışma mevzularını belirlemiş, akademik bir disiplin olarak Türkiye’de ve milletlerarası akademik etraflarda kabul görmesini sağlamıştır. Osmanlı bilim tarihi konusunda pek çok yüksek lisans ve doktora tezlerini yönetmiştir.

Osmanlı bilim tarihi çalışmalarını kurumsallaştıran İhsanoğlu, IRCICA’nın (1980), İstanbul Üniversitesi Bilim Tarihi Bölümü’nün (1984), Türk Bilim Tarihi Kurumu’nun (1989) ve ISAR Vakfı’nın (1990) kurucusudur. Ayrıyeten İstanbul Üniversitesinde Bilim Tarihi Müze ve Dokümantasyon Merkezi’ni (BİMDOK) kurmuştur. İhsanoğlu, bilim tarihiyle ilgili milletlerarası akademik kurumlarda etkin rol oynamış ve Paris’te bulunan Memleketler arası Bilim Tarihi Akademisi’nin ikinci Türk üyesi olmuştur. Alexandre Koyre Madalyasını (2007) alan tek Türk, Prof. İhsanoğlu’dur. İhsanoğlu, ayrıyeten 2001-2005 yılları ortasında Memleketler arası Bilim Tarihi ve İdeoloji Kurumu (IUHPS) lideri olarak vazife yapmıştır.

İhsanoğlu, başta Türkiye Cumhuriyeti Devlet Üstün Hizmet Madalyası olmak üzere pek çok devlet liderinden nişan ve madalyalarla taltif edilmiştir. Bununla birlikte İhsanoğlu’na Türkiye, Avrupa ve İslam dünyasındaki önde gelen üniversitelerden 20’den fazla fahri doktora ve profesörlük tevcih edilmiştir.

İhsanoğlu’nun yöneticiliğinde ve editörlüğünde Osmanlı bilim tarihi konusunda temel referans kaynağı olan 18 ciltlik Osmanlı Bilim Literatürü Tarihi yayınlanmıştır. Ayrıyeten editörlüğünde 2 ciltlik Osmanlı Devleti Medeniyeti Tarihi isimli referans kitabı 7 lisanda yayınlanmıştır.

İhsanoğlu; 2 ciltlik Osmanlı Bilim Mirası (Yapı Kredi Yayınları, 2017) isimli yapıtında bu alandaki 40 yıllık çalışmaların genel bir analizini ve değerlendirmesi yapmıştır. İhsanoğlu’nun ayrıyeten önde gelen yapıtları ortasında şunlar bulunmaktadır:

1. Oxford Üniversitesi yayınevinden basılan The House of Sciences (İngilizce)
2. Routledge Variorum yayınevinden basılan Studies on Ottoman Science and Culture (İngilizce)
3. Kronik yayınlarından basılan Medreseler Neydi, Ne Değildi? (Türkçe)
4. IRCICA tarafından basılan Darülfünun Tarihi (Türkçe-2 Cilt)
5. UNESCO tarafında yayınlanan İslam’da Kültür ve Bilgi (İngilizce ve Türkçe)
İhsanoğlu’nun çığır açan kitaplarından bir tanesi de Mısır’da Türkler ve Kültürel Mirasları (Türkçe, İngilizce ve Arapça) isimli yapıttır.

Karar