Vazifeye başlamasından 93 gün sonra Erdoğan’ın tebrik telefonuna dönüş yapan Biden, tek taraflı Ermeni savlarını resmen tanıdığını ilan etti. Seçim vdini gerçekleştiren ABD Lideri 1915 olaylarına ait savında bulundu.

Tarihi gerçekleri tersyüz ederek iç siyaset materyali yapmaya yönelik sorumsuz yaklaşıma reaksiyon yağdı. Bu yıl 24 Nisan tezlerine karşı yeteri kadar diplomatik teşebbüste bulunmadığı için eleştirilen Ankara’dan peş peşe açıklamalar geldi.

‘AHİZENİN YÜZÜNE KAPATILMAMASI ACİZLİK’

Türkiye’nin tarihiyle yüzleşmekten kaçınmayacağını vurgulayan Dışişleri Bakanlığı “Bu mevzuda ABD dâhil kimseden ders alacak değiliz” açıklaması yaptı. ABD Lideri’ni kınayan UYGUN Parti önderi Akşener “Yapılan telefon görüşmesinde bu niyet işitildiğinde, ahizenin Biden’ın yüzüne kapatılamamış olması, iktidarın acizliğinin ifşasıdır” dedi. CHP Sözcüsü Öztrak ise “Son vakitlerde ülkemiz aleyhine alınan kararlar iktidarın basiretsiz dış siyasetinin Türkiye’yi getirdiği noktayı göstermesi bakımından ibret vericidir” tabirlerini kullandı.

‘ACILARA ORTAK OLMAK ELİMİZDE’

Erdoğan, 1915 olaylarına ait Türkiye Ermenileri Patriği Maşalyan’a bildiri gönderdi: Sevinçleri paylaşmak, acılara ortak olmak, tarihten hakikat dersleri çıkararak geleceği inşa etmek bizlerin elinde.

SÖZCÜKLER TARİHİ DEĞİŞTİREMEZ

ABD Lideri Joe Biden, tarihi acıları siyaset materyali yaptı. 1915 olaylarına ait açıklamasında “soykırım” sözünü kullanarak temelsiz tezleri resmen tanıdı. İlgileri baltalayan adıma siyasetten ortak reaksiyon geldi. Dışişleri Bakanlığı “Türkiye, tarihiyle yüzleşmekten hiçbir vakit kaçınmadığı üzere bu hususta ABD dâhil kimseden ders alacak değil” açıklaması yaptı.

ABD Lideri Joe Biden, 1915 olaylarının 106’ncı yıl dönümündeki açıklamasında soykırım tezine yer verdi. Biden, yazılı açıklamasında “Her yıl bugün Osmanlı periyodundaki Ermeni soykırımında ölenleri hatırlıyoruz ve bu türlü bir zulmün bir daha yaşanmaması için thhüdümüzü yeniliyoruz. 24 Nisan 1915’ten başlayarak, Ermeni entelektüeller ve toplum başkanlarının Osmanlı güçleri tarafından İstanbul’da tutuklanmasıyla 1.5 milyon Ermeni hudut dışı edildi, katledildi ya da yok etme kampanyasıyla mevte yürüdü” dedi.

Açıklamasında, Ermenice “Büyük Felaket” manasına gelen “Meds Yeghern” sözünü de kullanan Biden “Amerikan halkı 106 yıl evvel bugün başlayan soykırımın kurbanı olan Ermenilere hürmet duyuyor” görüşünü paylaştı.

Ankara’dan, Biden’ın skandal açıklamasına sert reaksiyon geldi. Dışişleri Bakanlığı, Biden’ın açıklamalarından kısa bir mühlet sonra yazılı açıklama yayımladı. Dışişleri’nin açıklamasında “ABD Başkanı’nın radikal Ermeni etrafları ile Türkiye zıddı kümelerin baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli biçimde telin ediyoruz” denildi.

1915 olaylarına ait milletlerarası hukukta tanımlanmış olan soykırım tabirinin kullanılabilmesi için gereken kaidelerin mevcut olmadığına vurgu yapılan açıklamada “Türkiye, tarihiyle yüzleşmekten hiçbir vakit kaçınmadığı üzere, bu bahiste ABD dâhil kimseden ders alacak değildir. ABD Başkanı’nın bu açıklaması halkları kutuplaştırmak ve bölgemizde barış ve istikrarın sağlanmasını zorlaştırmaktan diğer bir sonuç vermeyecektir. ABD’nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı itimat ve dostluğumuzu sarsan sarılması sıkıntı derin bir yara açacaktır. ABD Başkanı’nı kimi siyasi etrafları tatmin etmek dışında öbür hiçbir emele hizmet etmeyen bu vahim yanılgısını düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları ortasında olmak üzere, bölgede barış içinde bir ortada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik gayretleri desteklemeye davet ediyoruz” sözlerine yer verildi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da ” Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek desteği popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz” dedi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ise “Türkiye Cumhuriyeti açısından yok kararındadır. Makûs niyetli ve tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını yansıtan kelam konusu açıklamayı şiddetle reddediyor ve kınıyoruz. ABD Başkanı’nı Türkiye-ABD münasebetlerinde derin yaralar açacak bu bahtsız açıklamasını düzeltmeye, adil olmaya ve bölgesel barışa hizmet edecek bir tavır sergilemeye davet ediyoruz” sözünü kullandı.

‘SEÇİM VDİNİ’ YERİNE GETİRDİ

1915 olayları ekseriyetle “büyük felaket, tehcir ve katliam” üzere sözlerle betimleniyordu. Biden ise ‘soykırım’ tabirini kullandı. ABD Kongresi’nin her iki kanadı 2019)da 1915’i soykırım olarak tanımlayan kararları kabul etmiş, son olarak her iki partiden 100’ün üzerinde üye Biden’a mektup göndererek kelamda soykırımı tanıma daveti yapmıştı. Tezlerin tanınması hem Biden’ın, hem de Lider Yardımcısı Kamala Harris’in seçim vtlerinden biriydi. Biden Delaware Senatörü olduğu periyottan bu yana kelamda soykırımın resmen tanınması istikametinde davet yapıyordu. ABD’nin eski liderlerinden Ronald Reagan 1981 yılında Yahudi Soykırımı’yla ilgili açıklamasında 1915’ten de ‘Ermenilerin soykırımı’ olarak kelam etmiş.

ABD İLE YOL AYRIMINA GELİNDİ

Siyaset, Biden’ın skandal açıklamasına ortak reaksiyon gösterdi.

11. CUMHURBAŞKANI ABDULLAH GÜL: “Türkiye-ABD bağlarında önemli külfetlerin yaşandığı mevcut konjonktürü fırsat bilip, yüz yıl evvel bu topraklarda yaşanan ortak acılar üzerinden siyaset yapmak ve tarihi gerçekleri çarpıtmak devlet adamlığına yakışmaz. “

DÜZGÜN PARTİ ÖNDERİ AKŞENER: ” Ülkelerimiz ortasındaki ilgilere ağır bir ziyan vereceği kuşkusuzdur. Bunun yanında, yapılan telefon görüşmesinde bu niyet işitildiğinde, ahizenin Biden’ın yüzüne kapatılamamış olması, NATO Doruğu vesilesiyle görüşme beklentisinin hala de sürdürülmesi, iktidarın bu densiz ve istikrarsız münasebetteki acizliğinin ifşasından diğer bir şey değildir. Kelamda ‘soykırım’ lafını ağzına alanları, tarihi tekrar yazmaya çalışanları, buna gereken cevabını veremeyenler ile mevsimlik ve konjonktürel siyasi çıkarları iki ülke halkı ortasındaki dostluk bağlantısına tercih edenleri, bu vesileyle en şiddetli formda kınamayı bir görev addediyorum.”

SDET PARTİSİ BAŞKANI KARAMOLLAOĞLU: “Bugün Türkiye’yi kelamda ‘Ermeni Soykırımı’ ile itham eden Amerika’yı bütün dünya Vietnam’da, Afganistan’da ve Irak’ta eline bulaştırdığı milyonlarca mazlumun kanından tanımaktadır. Bugün olduğu üzere yarın da yaptığı zulümlerle anılacak olanların iftiralarına tarih asla prestij etmeyecektir.”

MHP ÖNDERİ BAHÇELİ: “Biden’in soykırım açıklaması kararsızdır, tıpkı vakitte siyasi akılsızlık ve ahlaksızlıktır. Biden’in skandal ve sakat açıklamasıyla Türkiye-ABD bağları bundan sonra apayrı bir mecraya savrulma riski taşımaktadır. Dostluk ve stratejik bağlar kurduğu bir ülkeye soykırım gölgesi düşürmeye kalkışan bir zihniyetle olasıdır ki hiçbir şey eskisi üzere olmayacaktır. Ermeni ihanet şebekelerinin bir devamı olan PKK’nın siyasi ayağı HDP’nin de kelamda soykırım palavrasına sarılması siyasi ve hukuksal bir karar kademesine gelindiğine işarettir. Türk milletine soykırımcı diyen bir örgütün ne siyasette ne de Gazi Meclis’te bulunması artık imkansızdır.

CHP SÖZCÜSÜ ÖZTRAK: “Biden’ın 1915’te yaşanan acı olayları ‘soykırım’ olarak nitelemesi büyük bir yanlış olarak tarihe geçmiştir. Bu açıklama Türkiye- ABD alakalarına olduğu kadar, Ermenistan halkı ile Türkiye halkı ortasında bir uzlaşıya ulaşılmasına da olumsuz tesir yapacak ve onarılması güç yaralar açacaktır. Öteki ülkelerin devlet yetkililerinin üzerine düşen, geçmişte yaşanan trajedi üzerinden yeni bir tansiyona yol açmak değil, ortak acının yaralarının sarılmasına çalışmak olmalıydı. “

‘ACILARA ORTAK OLUP GELECEĞİ İNŞA ETMEK ELİMİZDE’

Erdoğan, 1915 olaylarının yıl dönümünde Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan’a bildiri gönderdi. “Birinci Dünya Savaşı’nın güç kaidelerinde hayatlarını kaybeden Osmanlı Ermenilerin hürmetle yad ediyorum” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan iletisinde, Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan ve Ermeni toplumunun üyelerini selamlayarak “Birinci Dünya Savaşı’nın güç kaidelerinde hayatlarını kaybeden Osmanlı Ermenilerini hürmetle yad ediyor, torunlarına taziyelerimi sunuyorum” sözlerini kullandı. Etnik kökeni, dini, lisanı, rengi fark etmeksizin herkesin insanlık ailesinin fertleri olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Bu topraklarda asırlardır barış içinde daima birlikte yaşıyor, ay yıldızlı al bayrağımızın gölgesinde huzur buluyoruz” dedi.

Erdoğan, şöyle devam etti: “Bizi bir ortada tutan ne çıkardır, ne de hesaptır; bizi bir ortada tutan birebir ülkeye, birebir pahalara, birebir yüksek mefkurelere olan samimi bağlılığımızdır. Türkiye Cumhuriyeti’nin eşit, özgür ve onurlu vatandaşları olmak, hepimiz için gurur kaynağıdır. Ortak kültürümüz, Ermeni toplumunun mimari, musiki ve sanattaki katkılarının yanı sıra yetiştirdiği kaç doktor, mühendis, hukukçu, iş insanı ve meslek erbabının bilgi ve alın teriyle zenginleşmiş, gelişmiştir. Türkler ile Ermenilerin asırlarca süren ve insanlığa örnek olan birlikte yaşama kültürünün unutulmasına müsde veremeyiz. Tarihçilerin yapması gereken tartışmaların üçüncü taraflarca siyasallaştırılarak, ülkemize yönelik müdahale aracı haline getirilmesinin kimseye bir yararı olmamıştır. Kimliğimizi yalnızca, ruhumuzda geçmişin bıraktığı sancılar üzerine inşa etmenin yeni jenerasyonlara de büyük bir haksızlık olduğuna inanıyorum.”

“Türkler ve Ermeniler olarak bütün manileri birlikte aşacak olgunluğa eriştiğimizi artık ortaya koymamız gerekiyor” diyen Erdoğan “Sizlerin de bildiği üzere bu konuda ebediyen içtenlikle hareket ettik, sıkıntıyı kendi mecrasında tahlile kavuşturmanın eforu içinde olduk. Ermenistan’la iyi komşuluk ve karşılıklı hürmet temelinde bağlarımızı geliştirmeye hazır olduğumuzu farklı vesilelerle daima tabir ettik. Karabağ krizinin tahlilinden sonra bu davetimizi yüksek sesle bir kere daha yeniledik. Birebir çağrıyı tekrarlıyorum” tabirlerini kullandı.

Erdoğan, iletisini şöyle tamamladı: “Sevinçleri paylaşmak, acılara ortak olmak, tarihten gerçek dersleri çıkararak geleceği inşa etmek bizlerin elindedir. Türkiye, bu konuda üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmeye devam edecektir. Milletimizin ayrılmaz bir modülü olan Ermeni vatandaşlarımıza ülkemizin yürüttüğü bu gayrete verdikleri samimi takviye için teşekkür ediyorum. Bu niyetlerle Birinci Dünya Savaşı’nda yitirdiğimiz Osmanlı Ermenilerini bir kere daha hürmetle anıyor, yakınlarının acılarını paylaşıyor, hepinize en kalbi selam ve muhabbetlerimi iletiyorum.”

BAKÜ İLE TELEFON TRAFİĞİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Biden’ın 24 Nisan açıklamasının akabinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bağlantı Başkanlığı’nın açıklamasına nazaran Erdoğan ve Aliyev’in görüşmesinde Türkiye ve Azerbaycan olarak hangi ortak adımların atılabileceği konusunda fikir teatisinde bulundu.

Aliyev ise Biden’in açıklamasını tarihi bir yanılgı olarak nitelendirdi. Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı telefon görüşmesinde Biden2ın tarihi gerçekleri çarptırdığını söyledi. Çavuşoğlu ve Bayramov’un tarihin tahrif edilmesinin ve bunun siyasi maksatlarla kullanılmasının kabul edilemez olduğunu vurguladığı belirtildi. Öte yandan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise Biden’a yönelik mektubunda tabirlerini kullandı.

Karar