VakıfBank Kültür Yayınları’ndan (VBKY) çıkan ‘Bir Bulut Gibi’, İngiliz Romantizminin kurucusu William Wordsworth’ün şiirlerinden bir seçki sunuyor. Usta tercüman Nazmi Ağıl’ın Türkçe’ye kazandırdığı kitapta şairin şiire bakışı, üslubu, Romantik periyotla bağı, hayatı, çalışmaları ve tabiatın kendisine söz ettikleri ayrıntılıca aktarılıyor.
GOTİK, TABİAT, İÇ DÜNYA…
Romantik devir 18’inci yüzyılın sonu prestijiyle başladı ve 19’uncu yüzyılın ortalarına kadar uzandı. Evvelki yüzyılların sanatını tesiri altına alan kuralcılığa başkaldırı olarak doğan bu akım, edebiyattan müziğe kadar sanatın her alanını etkiledi. Sanatkarlar kendilerini “özgür” olarak tanımlarken yeni anlatım formlarına başvurdu:
Tabiata derin bir hayranlık gösterildi, hoşlukları ön plana alındı, gotik ve fantastik hikayelere ilgi duyuldu, sanatkarın iç dünyası değerli hale geldi, hikayelerde, tiyatro oyunlarında hükümdarlar ile soylular yerine halktan şahıslar anlatıldı… William Wordsworth ise İngiliz Romantizminin babası olarak kabul ediliyor.
SANAT HAYAT İÇİNDİR…
Usta mütercim Ağıl kitapta, Wordsworth için şiirin ne olduğunu ayrıntılandırıyor: “Önce güçlü hisleri uyandıran yaşantı deneyim edilip not alınmalı, sakin bir vakitte bu yaşantı hatırlanmaya çalışılmalı, süzülüp gereksiz tüm detaylardan temizlenmeli ve son olarak halkın anlayacağı bir lisanla söz edilmelidir. Akabinde Wordsworth, hayalgücüne değinir” diyor. Wordsworth’e nazaran insan zihni sırf dış ihtarları kaydeden pasif bir organ değil! Hayal gücü sayesinde inanılmaz ötesi bir yaratıcılığa sahip. Bu nedenle de her şey şiire mevzu edilebilir.”
Ağıl, şöyle devam ediyor: “Yeter ki kişi en kıymetsiz görünen varlık ve olgulara mana verebilecek yetiye sahip olsun. Bu işi en iyi yapabilecek bireyler tabiatla iç içe, dimağları kültürün yapaylığıyla bulanıklaştırıcı tesirinden uzak yaşayan köylülerdir. ‘Sanat için sanat değil, hayat için sanat’ kuralını benimseyen Wordsworth’e nazaran şiir insanlara ahlaki ve felsefi bedeli öğreterek onları yüceltme gayesini güder. Münasebetiyle şair de halkın üstünde güçlere sahip bir varlık değil, halkın ortasından çıkmış biridir.”
KAHRAMANLAR HALKTAN ŞAHISLAR
Şiirlerinde yer alan kahramanlarını sıradan bireyler ortasından seçen Wordsworth, birden fazla vakit sade, anlaşılır ve kolay bir üslupla yazardı. Ağıl, Wordsworth’ün prensipleri ile Romantik şiirin yakın bağına dikkat çekiyor, akabinde ise şiirlerden örneklerle bir çözümleme yapıyor:
“Doğayı sorumsuzca tüketirken kendi hayatlarımızı da mahvettiğimizi acıyla idrak ettiğimiz bu günlerde özel bir mana taşıyan ve kentli insanın hem tabiattan hem kendi tabiatından yabancılaşmasına ağıt yakan ‘Dünya Çok Fazla Bize’ isimli şiir bu yüzden birinci sırada. Emsal halde ‘Baharın Birinci Günlerinde Yazılmış Dizeler’ şiirinde Wordsworth tabiattan uzaklaştığı için, birbirine eziyet eden ve dünyayı yaşanmaz bir yer kılan insanın aptallığına yas fiyat. ‘Kalbim Yerinden Fırlar’ isimli şiir Romantik periyodun çocuksu sevinçlere, dünyaya bir çocuğun saflığı içinde bakmaya ne kadar çok değer verdiğinin bir örneğidir.”
WİLLİAM WORDSWORTH KİMDİR?
7 Nisan 1770’te dünyaya gelen William Wordsworth, Sanayi Devrimi’nin içinde doğarken, üniversite eğitimi esnasında Fransız Devrimi’ne şahit oldu. Bunlar da şairin dünya görüşünü biçimlendirdi. Samuel Taylor Coleridge’le birlikte İngiliz edebiyatında Romantik Çağı başlatan ortak şiir kitabı Lirik Baladlar (1798) ile tanınan Wordsworth’ün bu yapıtın ikinci baskısına yazdığı önsöz, İngiltere’de Romantizmin manifestosu kabul edildi. Wordsworth, sanayi toplumuna karşı ortaya koyduğu ekolojik hassaslığıyla uzun yıllar boyunca insanların “doğaya dönüş” isteğinin sesi olarak görüldü.
1843’te Kraliçe Victoria tarafından kraliyet şairi unvanıyla onurlandırılan Wordsworth 23 Nisan 1850’de vefat etti. Wordsworth’ün VBKY’den çıkan “Bir Bulut Gibi” kitabı, şairin değerli şiirlerinden oluşuyor.
KÜNYE
Yayınevi: VBKY
Kitabın ismi: VBKY Bir Bulut Üzere – Seçme Şiirler
Muharrir: William Wordsworth
Tercüman: Nazmi Ağıl
Sayfa sayısı: 120 sayfa
Fiyatı: 16 TL
Karar
